ძნელია მოსწავლის დაინტერესება და გაოცება. კიდევ უფრო ძნელია სასწავლო პროცესში მისი ჩართვა. გაკვეთილები, სკოლა, სწავლა მძიმე ჯვრად აღიქმება. იმავდროულად, გეოგრაფიისა და სოციალური მეცნიერების კარგი გაკვეთილები, რომლებსაც მოსწავლე სათანადოდ გაიაზრებს, არა მხოლოდ გამოცდებში წარმატების საწინდარია, არამედ შესაძლებლობაც ახალგაზრდისთვის, მეტი გაიგოს თავის ქვეყნის შესახებ, ჩაუღრმავდეს სახელმწიფოს განვითარების პრობლემებს.
სკოლის მოსწავლეები მასწავლებლის ნათქვამს საკუთარ გამოცდილებას უკავშირებენ. მათ სურთ, გამოხატონ თავიანთი თვალთახედვა წარსულის, აწმყოსა და მომავლის შესახებ.
სკოლაში გაკვეთილები, უპირველეს ყოვლისა, ცოცხალი დიალოგია – მასწავლებლის ზეწოლისა და მენტორობის გარეშე. საკმარისია, მასწავლებელი ცოტა მეტად „გაერთოს“ მეთოდური თუ საგნის სწავლების სურვილით, რომ გაკვეთილები უინტერესო ხდება. მოსწავლის უკუკავშირიც არ აგვიანებს, სილის გაწვნასავითაა. ამ დროს ხვდები, რომ რაღაც უნდა შეცვალო. ერთი რამ ცხადია: რაც უნდა საინტერესო იყოს კომპლექსური დავალება ან აქტივობა, რამე სახალისო თუ არ ჩართე მასში, თუ არ ათამაშე, მოსწავლესაც კარგავ და თავსაც.
ამიტომ გამუდმებით ვეძებ ახალ თემებს და ფორმებს, რომლებიც მოსწავლეებს ინტერესს აღუძრავს.
გთავაზობთ ერთ სახალისო კომპლექსურ დავალებას.
მეკობრეობა
მეკობრეობა არის საზღვაო, სამდინარო და იშვიათად სანაპირო ყაჩაღობა. მეკობრე არის პირი, რომელიც ნებაყოფლობით ეწევა საზღვაო ყაჩაღობას, განურჩევლად სქესისა, ეროვნებისა თუ მრწამსისა. ქვეყნებს შორის სავაჭრო და სამართლებრივი ურთიერთობების გაჩენის დღიდან მეკობრეობა მკაცრად დასჯადი დანაშაულია. მაგალითად, ძველ რომში იგი, ყაჩაღობის მსგავსად, ძელზე გაკვრით ისჯებოდა.
მეკობრეობა როგორც პროფესია ისეთივე უძველესია, როგორიც საზღვაო ვაჭრობა. ის ოკეანეებში კომერციული გემების გაჩენის დღიდან არსებობდა.
სიტყვა “მეკობრე” (ბერძ. Πειρατής – ბედის მაძიებელი) ჩვენს წელთაღრიცხვამდე IV-III საუკუნეებში გაჩნდა. მანამდე გამოიყენებოდა ცნება “leistes”, რომელიც ჰომეროსის დროიდანაა ცნობილი. ეს უკანასკნელი „ოდისეაში“ ახსენებს ფინიკიელ მეკობრეებს, რომლებიც კუნძულ სირადან იტაცებდნენ ადამიანებს.
მეკობრეობის ერთ-ერთ უძველეს მაგალითად ითვლება ზღვის ხალხის საქმიანობა. ეს იყო ხმელთაშუაზღვისპირეთის მკვიდრი ტომი, რომელიც ძვ. წ. აღ. XIII საუკუნეში ეგვიპტისა და ხეთების სახელმწიფოსკენ დაიძრა. ისინი ეგეოსისა და ხმელთაშუა ზღვებში მეკობრეობდნენ. ანტიკურ ხანაში ილირიელები და ტირენები, აგრეთვე ბერძნები და რომაელები ცნობილი მეკობრეები იყვნენ. ფინიკიელი მეზღვაურები მოგზაურობის დროს მეკობრეობდნენ – ბავშვები ტყვედ აჰყავდათ და მონებად ყიდიდნენ. ანტიკურ ხანაში მეკობრეობით განთქმული ფინიკიელი ზღვაოსნების დასაყრდენი პუნქტები მთიანი კილიკია და კუნძული კრეტა იყო.
ძვ. წ. აღ. I საუკუნეში ანატოლიის სანაპიროს მახლობლად არსებობდა მეკობრეთა სახელმწიფოები, რომლებიც რომის იმპერიის სავაჭრო საქმიანობას საფრთხეს უქმნიდნენ. ძვ. წ. აღ. 75 წელს მეკობრეებმა ეგეოსის ზღვაზე იულიუს კეისარიც კი ჩაიგდეს ტყვედ.
ძვ. წ. აღ. 67 წელს რომის სენატმა მეკობრეების წინააღმდეგ ბრძოლა დაიწყო. დაახლოებით სამთვიანი საზღვაო ომების შემდეგ მათ საფრთხის შემცირება მოახერხეს.
ისტორიამ ბევრი მეკობრის სახელი და მათთან დაკავშირებული ამბავი შემოგვინახა. ინგლისელმა მეკობრემ ფრენსის დრეიკმა, რომელიც უმთავრესად ესპანურ გემებს ძარცვავდა, გეოგრაფიაშიც დატოვა კვალი. მან სამხრეთ ამერიკას შემოუარა და ორ კონტინენტს შორის გამავალი სრუტე აღმოაჩინა, რომელსაც დღეს მისი სახელი ჰქვია.
კარიბის ზღვაზე მეკობრეობა მეთექვსმეტე საუკუნეში დაიწყო და 1830-იან წლებამდე გაგრძელდა, როდესაც ჩრდილოეთი ამერიკისა და დასავლეთი ევროპის საზღვაო ფლოტმა მეკობრეებთან ბრძოლა დაიწყო. კარიბის ზღვაზე მეკობრეების ოქროს ხანა 1560-დან 1720 წლამდე გრძელდებოდა, ხოლო ყველაზე წარმატებული 1700-1730 წლები იყო. მეკობრეობისთვის ნოყიერი ნიადაგი აღმოჩნდა ევროპის ქვეყნებს შორის ტერიტორიისა და სავაჭრო გზებისთვის დაწყებული ბრძოლები. მეკობრეების უმეტესობა ბრიტანელი, ჰოლანდიელი და ფრანგი იყო, მცირე ნაწილი – ესპანელი, რაც იმით გახლდათ განპირობებული, რომ კარიბის ზღვის ტერიტორიას დიდწილად სწორედ ესპანეთი აკონტროლებდა. ამის გამო, ქალაქებისა და გემების უმეტესობა, რომლებსაც მეკობრეები მიზანში იღებდნენ, ესპანეთს ეკუთვნოდა.
კარიბის ზღვის ყველაზე სახელგანთქმული მეკობრეები იყვნენ ედვარდ ტიჩი, მეტსახელად შავწვერა, კალიკო ჯეკ რეკჰემი, ჰენრი მორგანი.
ამერიკის აღმოჩენის შემდეგ გამდიდრების მოსურნე მრავალი ევროპელი ახალ სამყაროში გაემგზავრა. უმრავლესობისთვის ეს წარსულში ჩადენილი დანაშაულისთვის სასჯელის თავიდან არიდების ერთადერთი გზა იყო. ცოტამ თუ მოახერხა გამდიდრება, უმეტესობას ძარცვით გაჰქონდა თავი.
გეოგრაფიამ უნდა აღიაროს, რომ მეკობრეების წინაშე ვალშია. მეკობრის საქმიანობა გეოგრაფიის სრულყოფილ ცოდნას მოითხოვდა. ამიტომ მსურს, გემზე წავიყოლო გეოგრაფიის ექსპერტები, რომლებიც ჩაძირული საგანძურის პოვნაში დამეხმარებიან. დავნიშნავ კაპიტანს, რომელიც კონკურსების შედეგად მეკობრის ქუდს მიიღებს.
წარმოიდგინე, რომ მეკობრეების გემის კაპიტანი ხარ და მეგობრებთან ერთად ჩაძირული გემი იპოვე.
განძით დატვირთული გემი ჩრდილოეთი პოლუსიდან სამხრეთისკენ მიემართებოდა. იპოვე ჩაძირული გემი და საგანძური. შენ მიერ განვლილი გზის მარშუტი მაინკრაფტის პროგრამაში წარმოადგინე.
მაინკრაფტის მარშუტში ხაზგასმით წარმოაჩინე:
- რა როლი შეასრულეს მეკობრეებმა გეოგრაფიული ცოდნის დაგროვებაში;
- რა იფორმაციას გვაძლევს და რა მნიშვნელობა აქვს ობიექტის გეოგრაფიულ მდებარეობას;
- როგორ შეიძლება გეოგრაფიული ცოდნის გამოყენება.
სამოქმედო გეგმა:
- რა არის გეოგრაფიული კოორდინატები?
- როგორ განისაზღვრება გეოგრაფიული კოორდინატები?
- რა საჭიროა კოორდინატების ცოდნა?
- რა გავლენას ახდენს ობიექტის გეოგრაფიული მდებარეობა?
- რა პრაქტიკული მნიშვნელობა აქვს გეოგრაფიულ ცოდნას?
თვითშეფასება:
- რა უნდა გაკეთებულიყო დავალებაში?
- მიიღე შედეგი?
- სრულად და სწორად გააკეთე ეს თუ უმნიშვნელო შეცდომებით?
- მთლიანად დამოუკიდებლად გააკეთე?
კომპლექსური დავალების შესრულების ეტაპების დაგეგმვა თქვენთვის მომინდვია.
გამოყენებული ინტერნეტრესურსები:
https://geoarmada.wordpress.com/2013/01/02/%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%99%E1%83%9D%E1%83%91%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%9D%E1%83%91%E1%83%90/; https://intermedia.ge
