კვირა, აპრილი 28, 2024
28 აპრილი, კვირა, 2024

ისტორიული სილა

წელს პანდემიამ და მისგან გამომდინარე საფრთხემ ქვეყანა საყოველთაო აურზაურისა და შეტაკებებისგან იხსნა. სამოქალაქო საზოგადოების წარმომადგენელთა შორის დაპირისპირებამ ქუჩებიდან სოციალურ ქსელებში გადაინაცვლა. ადამიანები კვლავ ვერ თანხმდებიან მეორე მსოფლიო ომის მემკვიდრეობის გააზრების საკითხზე, კვლავ დავობენ ნაციზმზე გამარჯვების დღის აღნიშვნის თარიღსა თუ სხვა წვრილმანებზე. მეორე მსოფლიო ომის შემდგომი წლები რთული იყო მთელი ევროპისათვისაც. ნაციზმთან დაკავშირებული ადამიანების გამო მრავალი ათეული წლის განმავლობაში უირისპირდებოდნენ ევროპელი მოქალაქეები ერთმანეთს. მეტსაც გეტყვით, ევროპა დღემდე არ შეთანხმებულა მეორე მსოფლიო ომის მეხსიერების პოლიტიკის ზოგიერთ საკამათო ნაწილზე.

ალბათ, ბევრს წაგიკითხავთ ჰაინრიჰ ბიოლის გენიალური ნაწარმოები „კლოუნის თვალთახედვა“, რომელიც 1950-60-იანი წლების დასავლური საზოგადოების სიყალბეს აღწერს. წიგნში კარგად ჩანს, თუ როგორ ცდილობენ წარსულში ნაციზმთან ასოცირებული პირები ახალ ეპოქაშიც თავიანთი პრივილეგიების შენარჩუნებას. ავტორი განრისხებულია იმით, რომ ყოფილი ნაცისტების სწრაფვას ძალაუფლებისკენ ვერაფერი აფერხებს. სახელმწიფოც, ხალხიც, სინდისიც უძლურნი არიან მათი მონდომების წინაშე. ყოფილ მოხელეთა ამორალურობა მხოლოდ ბიოლს არ უკარგავდა მოსვენებას. დასავლეთ ევროპაში გამოჩნდნენ აქტივისტები, რომელთაც გადაწყვიტეს, მთელი ცხოვრება მიეძღვნათ დამნაშავეთა მხილებისთვის. ამგვარ აქტივისტთა შორის გახლდათ ბეატე კლარსფელდიც.

ბეატე კლარსფელდი ცნობილი ევროპელი ჟურნალისტია, რომელიც გერმანიაში დაიბადა. შემდეგ კი გაცვლითი პროგრამით მუშაობდა და სწავლობდა პარიზში, სადაც ცოლად გაჰყვა ადგილობრივ ფრანგ ჟურნალისტს, სერჟ კლარსფელდს. ცოლ-ქმარმა ერთად დაიწყეს მუშაობა და სხვადასხვა გაზეთებში დაუნდობლად ამხელდნენ ყოფილ ნაცისტ მოხელეებს, რომლებიც გერმანიასა და საფრანგეთში სინანულის გარეშე აგრძელებენ ძველებურად ცხოვრებას. კლარსფელდთა მუშაობა, თავდაუზოგავი შრომა ხშირად უშედეგოდ სრულდებოდა, რაც ოჯახის იმედგაცრუებასა და გულგატეხილობას იწვევდა. პირველ ეტაპზე, მათ ელემენტარული პრობლემებიც კი ვერ შეუქმნეს ყოფილ ნაცისტთა კარიერულ წინსვლას. უშედეგობას ვინღა ჩიოდა? 1966 წელს ვითარების გაუარესებისა და ჰიტლერთან დაკავშირებული მოხელეების საბოლოო რეაბილიტაციის პირველი სერიოზული ნიშანიც გამოჩნდა. გერმანიის კანცლერად ქრისტიან-დემოკრატიული კავშირის ლიდერი კურტ-გეორგ კისინგერი აირჩიეს. პარიზულ გამოცემაში ბეატემ უმალვე გამოაქვეყნა კანცლერის მამხილებელი მასალები. ფედერაციული რესპუბლიკის ლიდერი 1933 წლიდან ირიცხებოდა ნაციონალ-სოციალისტური პარტიის შემადგენლობაში, 1940 წლიდან კი „მესამე რაიხის“ საგარეო საქმეთა სამინისტროში პოლიტიკური რადიომაუწყებლობის განყოფილების ერთ-ერთი ხელმძღვანელი გახლდათ. განყოფილების მიზანი იყო, რომ მთელი ევროპის მასშტაბით, სხვადასხვა ენებზე გადაცემულიყო და სამიზნე ჯგუფებამდე მიეღწია პროპაგანდის სამინისტროს მიერ შემუშავებულ თეზისებს. ბ-ნი კისინგერი ფაქტობრივად ომის დასრულებამდე ბეჯითად ასრულებდა თავის მოვალეობებს. კანცლერის უმწვავესი კრიტიკის გამო ბეატე კლარსფელდი ფრანგულ-გერმანული ახალგაზრდული სამსახურის სამდივნოდან გაათავისუფლეს, რის შემდეგადაც მან ფედერალური მთავრობის მეთაურის წინააღმდეგ უკომპრომისო ბრძოლის გადაწყვეტილება მიიღო.

კლარსფელდი კისინგერის წინააღმდეგ ყველა მშვიდობიან მეთოდს იყენებდა. კერძოდ, დადიოდა ევროპის სხვადასხვა ქალაქებში, სადაც ქრისტიან-დემოკრატად გარდასახული პოლიტიკოსის შესახებ დეტალურ ცნობებს წარუდგენდა თანამოაზრეებსა და კრიტიკოსებს. ცდილობდა მოეძიებინა პარტნიორები დასავლეთისა და აღმოსავლეთის ყველა მნიშვნელოვან გამოცემაში, რათა ყველა ჯგუფისთვის მიწევდინა ხმა. 3000 ადამიანზე მეტი დაესწრო კლარსფელდისა და ნობელიანტი მწერლის, გიუნთერ გრასის მოხსენებას ბერლინის ტექნიკურ უნივერსიტეტში, სადაც გამომსვლელები 1960-იანი წლების გერმანიის პოლიტიკურ კულტურაზე ნაცისტების გავლენას აანალიზებდნენ და გმობდნენ. ჟურნალისტი მალევე მიხვდა, რომ მხოლოდ პუბლიცისტური საქმიანობითა და საჯარო გამოსვლებით ვითარებას ვერ შეცვლიდა. აუცილებელი იყო უფრო მკაფიო ნაბიჯების გადადგმაც. საფრანგეთის მოქალაქემ 1968 წლის 2 პრილს, ბუნდესტაგის ქანდარიდან სდომის მიმდინარეობის დროს კანცლერს ხმამაღლა შესძახა „ნაცისტო, გადადექი!“, რისთვისაც დროებით დააკავეს კიდეც. ცხადია, არც ამ პერფორმანსს ჰქონია დიდი ზეგავლენა პოლიტიკურ პროცესზე, თითქოს ყველაფერი უცვლელად გრძელდებოდა.

უიმედოდ დარჩენილმა 29 წლის აქტივისტმა პროვოკაციული ეპატაჟური გადაწყვეტილება მიიღო. 1968 წლის 7 ნოემბერს, კლარსფელდი დასავლეთ ბერლინში, ქრისტიან-დემოკრატიული კავშირის ყრილობაზე ჩუმად შეიპარა, მოულოდნელად აიჭრა სცენაზე და კანცლერს კურტ-გეორ კისინგერს სილა გააწნა. კლარსფელდის თავზეხელაღებული ქმედება იქცა იმის სიმბოლოდ, რომ გერმანელი ახალგაზრდები არ ეგუებოდნენ ყოფილი ნაცისტების პოლიტიკურ დაწინაურებას, არ ივიწყებდნენ უმძიმესი ცოდვით აღბეჭდილ წარსულს და ბოლომდე იბრძოლებდნენ კაცობრიობის ისტორიაში ყველაზე სასტიკი ბოროტების ანასხლეტთა წინააღმდეგ.

კისინგერზე თავდასხმის გამო გასამართლების შემდეგ, ბეატა კლარსფელდმა ბრძოლა გააგრძელდა, ის დღემდე აქტიურია. მისი მონდომების, აქტიურობის წყალობით პასუხისმგებლობაში მიეცნენ ლათინურ ამერიკასა და არაბეთში გაქცეული ნაცისტები კლაუს ბარბი, კურტ ლიშკა, ალოის ბრუნერი და სხვები. ჩემთვის პოლიტიკაში ადამიანის პატიოსნების მნიშვნელოვანი საზომი ერთი სტანდარტით ხელმძღვანელობაა. ქ-ნი კლარსფელდი ნაცისტების გარდა, აღმოსავლეთის ბლოკის ლიდერებსაც უპირისპირდებოდა. 1971 წელს პრაღაში, „რესტალინიზაციისა და ანტისემიტიზმის“ წინააღმდეგ ჩატარებული დემონსტრაციის შემდეგ, მას „ვარშავის პაქტის“ ბევრ ქვეყანაში გადაადგილების უფლებაც კი შეეზღუდა.

კომენტარები

მსგავსი სიახლეები

ბოლო სიახლეები

ვიდეობლოგი

ბიბლიოთეკა

ჟურნალი „მასწავლებელი“

შრიფტის ზომა
კონტრასტი