ლადო აფხაზავას „კომბოსტოს“ მეტაფორა და „ჰოლოგრამა მეფისთვის“

რამდენ ცარიელ და არაფრისმთქმელ სიტყვას ამბობს ადამიანი, აზრი რომ არ გამოდნება იქიდან, ან კი როგორ  გამოდნება, როცა არც არაფერია შიგნით.

განსაკუთრებით სკოლას და უნივერსიტეტს თუ გავიხსენებთ და იმ დაზუთხულ-დასწავლილ ტექსტებს, რომლებსაც გამოცდებზე „ვტოვებდით“ და არც არაფერი მოგვყვებოდა სახლამდე. მით უფრო, თუ საქმე ეხებოდა აბსტრაქტულ ცნებებს, რომლებიც ზუსტად ისედაც არავინ არ იცოდა, რას ნიშნავდა… მაგალითად: დემოკრატია, თავისუფლება, სიყვარული, ლიბერალიზმი… გამოჩენილი დიდი მწერალი…. ან ვინ იცის, რას ნიშნავდა, როდესაც ჩემი თაობა ამბობდა: იგავმიუწვდომელი სიმაღლე, თვალსაჩინო მოღვაწეობა და სხვა.

აბსტრაქტული ცნებების სალექსიკონო განმარტებები თითქოს ყველასათვის  ცხადი და გასაგები იყო, ოღონდ ისეთივე ცხადი, რამდენადაც არაცხადი… რადგან აბსტრაქტული ცნებების აბსტრაქტული სიტყვებით ახსნა – უკვე ახალ უღრანში შესვლა იყო;

ერთი სიტყვით, დიდ გაუგებრობაში ვართ და ვერბალურ გაუვალ ტყეში ვიმყოფებით, გნებავთ, ლექსიკონების გამოქვაბულში, საიდანაც ისევ სიტყვები უნდა დავიხმაროთ, რომ როგორმე გამოვაღწიოთ ამ ტყიდან, მაგრამ თუ სიტყვებს საგნებსაც მივახმართ, როგორც მეტაფორებს, მაშინ  ინფორმაცია ხატოვანი, ვიზუალური აზროვნების წყალობით სამუდამოდაც ჩაიწერება ჩვენს მყარ დისკზე.

თანამედროვე ციფრულ სამყაროში, რომელშიც თითოეული ჩვენგანის ციფრული ვერსიაც მონაწილეობს, შეიძლება ვთქვათ, რომ დავშორდით რეალობას… იმდენად დავშორდით, რომ შეგვიძლია შევქმნათ ჩვენი ჰოლოგრამა და კონფერენციაზე გავუშვათ, რომელ ქვეყანაშიც გვინდა, თან ისე, გზის ხარჯებიც რომ არ დასჭირდება და ერთი თითის დაჭერით გავამგზავრებთ საჭირო მიმართულებით; უფრო მეტიც, ჩვენ შეგვიძლია, შევქმნათ ჩვენი არაერთი ციფრული ვარიანტი და ამ გზით ვიყოთ პარალელურ არსებობაში. მე არ ვამობ და არ ვაფასებ, ეს რამდენად კარგია ან ცუდია, მაგრამ ფაქტია, რომ ეს სამყარო კარზე კი არ გვიკაკუნებს, უკვე ამ სამყაროს შიგნით ვართ. გაიხსენეთ თუნდაც ტომ ტიკვერის ფილმი „ჰოლოგრამა მეფისთვის“, რომელშიც ეს  ყველაფერი რეალობაა.

ერთი მხრივ, ციფრული სამყარო და, მეორე მხრივ, სკოლის მასწავლებელი, რომელიც კლასში შედის და არა აქვს საკმარისი ტექნიკა, მოსწავლეებს რომ მეტი შთაგონებით აუხსნას და დაამახსოვროს ინფორმაცია.

ამიტომ იყო სასიამოვნო აღმოჩენა ჩემთვის ჩიბათის სკოლის მასწავლებელის, მასწავლებელთა გლობალური ჯილდოს ათეულის წევრის,  ლადო აფხაზავას მეტაფორები. კომბოსტო ყველას გინახავთ, მისგან სადილიც დაგიმზადებიათ, დაგიკეპავთ და ასე შემდეგ, მაგრამ თქვენ ალბათ არასდროს მოგსვლიათ აზრად, რომ კომბოსტოს მეშვეობით სალათი კი არა, გაკვეთილი მოგემზადებინათ…. დიახ, დიახ… გაკვეთილი, რომ სასწავლო პროცესი მოსწავლეებისთვის გასაგები, შთამბეჭდავი და დასამახსოვრებელი ყოფილიყო, მით უფრო, რომ ტექნიკური საშუალებების სიმწირე სხვა ალტერნატივის საშუალებასაც არ გაძლევდა… მაგალითად, პრეზენტაციის ჩატარებას ჰოლოგრამების მონაწილეობით, რომელიც იმ ფილმშია, ზემოთ რომ გიამბეთ.  მაგრამ სანამ  ასეთი ტექნოლოგიები ჩვენამდე მოაღწევდეს, სხვა გამოსავალი ყოველთვის იარსებებს… მთავარია, ეს გსურდეს და ანალოგიებს ყველაფერში ეძებდე, მაშინ შეუძლებელი არაფერია; ლოგიკურ-ანალიტიკური აზროვნების განვითარებასთან ერთდ მეტაფორული ანუ აბდუქციური აზროვნება, გვეხმარება, საგანი, ფაქტი, მოვლენა უფრო მთლიანობაში აღვიქვათ. მაგალითად, დემოკრატია შეგვიძლია  განვმარტოთ ისე, როგორც ვიკიპედიაშია:

დემოკრატია (ბერძ. δήμος „დემოს“ — ხალხი; κράτος „კრატოს“ — კანონი, ძალა) — სახელმწიფო მართვის ფორმა, როდესაც მთელი ძალაუფლება უშუალოდ ხალხს ან მათ წარმომადგენლებს ეკუთვნით. დემოკრატიის უმთავრესი მოთხოვნებია – არჩევითობა და მოკლევადიანობა. გარდა ამისა ცნება დემოკრატია მოიცავს მთელ რიგ უფლებებსა და თავისუფლებას, რომელთაც ბუნება ანიჭებს ყოველ ადამიანს განურჩევლად მისი რასული, ეთნიკური, კონფესიური, სოციალური, იდეოლოგიური თუ სხვა კუთვნილებისა.

ლადო აფხაზავა კი სკოლაში სამოქალაქო განათლების მასწავლებელია და აი ასე ხსნის დემოკრატიას:

„ჩიბათის სკოლაში ბავშვს რომ ჰკით­ხოთ, დემოკრატიის წყარო­ რა არისო, გეტ­ყვიან, წყარო ადამიანებია, მაგრამ სიმბოლო­ – კომბოსტოო. შემდეგ კომბოსტოზე­ ვამაგრებთ ფერად დროშებს, რომლებიც ლანჩხუთის მუნიციპალიტეტის ყველა აქტიურ ორგანიზაციას წარმოადგენს. მოსწავლეებმა უამრავი დროშიდან უნდა დატოვონ ის ხუთი, რომლებიც სამოქალაქო საზოგად­ოებას ააქტიურებს. ბოლოს კომბოსტოზე რჩება სექტორებს შორის თანამშრომლობა, დემოკრატია,”სამართლიანი არჩევნები, თავისუფალი მედია, სიტყვის და გამოთქმის თავისუფლება. შემდეგ განვიხილავთ, როგორ ააქტიურებს საზოგადოებას ეს ხუთი კომპონენტი. ასეთი სწავლება ძალიან სახალისოა ბავშვებისთვის. ჩემი აზრით, დასრულდა ის დრო, როცა სწავლის ძირი მწარე იყო. სწავლის ძირი 21-ე საუკუნეში უნდა იყოს ტკბილი და კენწეროც ტკბილი იქნება.“  (წყარო:https://www.kvirispalitra.ge/public/51126-demokratia-rogorc-kombosto.html)

ლადო აფხაზავას სწავლების მეთოდიკა ეფუძნება გაკვეთილისა და მოსაწყენის ჩანაცვლებას კრეატიულით; როდესაც ბავშვებს სთავაზობ იმას, რაც მათთვის მოულოდნელია, მაშინ ისინი დაუყოვნებლივ ინტერესს იჩენენ; ინტერესი და ცნობისმოყვარეობა კი ეს ის არის, რაც აჩენს ახალი ცოდნის მიღების მოტივაციას.

სწორედ ამიტომ მასწავლებელი მოსწავლეებისათვის საყურადღებო განცხადებას სპეციალურად განკუთვნილ დაფაზე კი არ აკრავდა, არამედ სკოლაში მოატანინა უცნაური სკივრი და ამ სკივრში დებდა… წარმოიდგინეთ ბავშვების გაოცება, როდესაც შეტყობინება ღიად კი არ არის გამოკრული, არამედ სკივრშია ჩამალული და როგორ გგონიათ, რას იზამდნენ ბავშვები? რა თქმა უნდა, ისინი დიდი ინტერესით იწყებენ სკივრში ძრომიალს საიმისოდ, რომ იქ რაღაც აღმოაჩინონ; უკვე ინფორმაციის მისაღებად შრომა უწევთ და ამას სულაც არ აპროტესტებდნენ, არამედ დიდი სიამოვნებითაც კი აკეთებდნენ.

ლადო აფხაზავას აზრით, გაკვეთილის ფორმატის და შინაარსის განსაზღვრაში თავად მასწავლებლები და მოსწავლეებიც უნდა მონაწილეობდნენ და არ უნდა იყვნენ მოლოდინის რეჟიმში, რას ეტყვის სამინისტრო;

მართალია, ჩიბათის სკოლას ბევრი რამ აკლია, ახალი ტექნოლოგიებიც მიუწვდომელია ბავშვებისთვის, სმარტ-დაფებზეც არ მიუწვდებათ ხელი, მაგრამ, სამაგიეროდ, მათ ჰყავთ მასწავლებელი, რომელიც თავად არის „სმარტი“, სწორედ ამიტომ ლადო აფხაზავას გაკვეთილზე მოსწავლეები არასდროს არიან მოწყენილები, ყოველთვის მოქმედებაში არიან და სიხარულით და სიცოცხლით ავსებენ სკოლას!