მეორე მსოფლიო ომის დროს, სანამ ანა ფრანკი დღიურს წერდა და პოლონელი ებრაელი სოფია არჩევანს ორ შვილს შორის აკეთებდა, ჰოლოკოსტმა, რომელიც გერმანიის ნაცისტური ხელისუფლებისა და მისი მოკავშირეების მიერ ებრაელების, ბოშების, ჰომოსექსუალებისა და სხვა უმცირესობების მასიური გენოციდის გულისხმობდა – 6 მილიონზე მეტი ებრაელის სიცოცხლე შეიწირა.
პროგრამა „ებრაელების საკითხის საბოლოო გადაწყვეტა” გერმანული პოლიტიკის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი დავალება იყო. ომის დაწყებისთანავე ნაცისტებმა ის რეგიონები დაიპყრეს, რომლებიც ებრაელებით ყველაზე მჭიდროდ იყო დასახლებული. პოლონეთში იქმნებოდა, ე.წ. „სიკვდილის ბანაკები”, რომლებიც გათვალისწინებული იყო სწრაფი განადგურებისთვის.
ნადგურდებოდა უნიკალური ებრაული კულტურა; ნადგურდებოდა მოგონება, რომ ებრაელი ერი საუკუნეების განმავლობაში აღმოსავლეთ ევროპის განუყოფელი ნაწილი იყო.
თუმცა იყვნენ ისეთებიც, ვინც საკუთარი სიცოცხლის ფასად ცდილობდნენ ბოროტების იმპერიასთან ბრძოლას. მათ შორის იყო – ოსკარ შინდლერი.
1944 წელს პოლონეთში, კრაკოვში, ერთ-ერთ ქარხანაში 1000-ზე მეტი ებრაელი მუშაობდა. შინდლერმა მოახერხა მათი დაცვა დეპორტაციისა და მათი ნაცისტურ საკონცენტრაციო ბანაკებში გაგზავნისგან. დროთა განმავლობაში შინდლერი ნაცისტ ოფიცრებს ქრთამსა და ძვირფას საჩუქრებს აძლევდა, რათა ებრაელი მუშები უსაფრთხოდ შეენახა.
ისტორიას გმირები უყვარს. შინდლერის გმირობის ამბავი კი წიგნის ფურცლებზე მოხვდა. 1982 წელს გამოქვეყნდა ავსტრალიელი ნოველისტის თომას კენელის რომანი „შინდლერის კიდობანი”, რომელმაც „ლოს-ანჯელეს თაიმსის” ლიტერატურული ჯილდო მოიპოვა. რეალურ ისტორიულ ნოველას, რომელშიც ნამდვილი ადამიანები და ადგილებია აღწერილი, ავტორი გამოგონილი დიალოგებითა და სცენებით გვიყვება.
მოგვიანებით გერმანელი ნაცისტის ამბავი კინოეკრანზე გადაინაცვლებს. 1963 წელს ებრაელების შესახებ ფილმის გადაღების იდეა გაჩნდა.
რეჟისორი სტივენ სპილბერგი ამ ისტორიით დაინტერესებული იყო და მას ისე მიუდგა, როგორც დოკუმენტურ კინოს. ფილმის პრემიერა 1993 წელს შედგა და ის მაშინვე საუკეთესო ფილმების სიაში მოხვდა. 2007 წელს კი ამერიკის ფილმების ინსტიტუტმა „შინდლერის სიას” ყველა დროის საუკეთესო 100 ამერიკული ფილმის სიაში მერვე ადგილი მიანიჭა.
ის, ვინც ერთ სულს გადაარჩენს, გადაარჩენს მსოფლიოს. ოსკარ შინდლერმა 1000-ზე მეტი ებრაელის სიცოცხლე იხსნა. ისინი ნაცისტურ რეჟიმს მისი მეშვეობით გადაურჩნენ. 2012 წლის ერთ-ერთმა კვლევამ აჩვენა, რომ აშშ-ში ევროპასა და ისრაელში შინდლერის მიერ გადარჩენილი ებრაელების 8 000-ზე მეტი შთამომავალი ცხოვრობდა.
შინდლერი 1974 წელს გერმანიაში გარდაიცვალა. დაკრძალულია იერუსალიმში. ისრაელის მთავრობამ მას „ერთა შორის მართალი“ უწოდა. ის ერთადერთი ნაცისტია, რომელსაც ასეთი პატივი მიაგეს.
