„აუდიტორია შედგება მრავალი ჯგუფისგან, რომლებიც ჩვენ,
მწერლებს, გვიყვირიან: გამართე, მითანაგრძნე, დამანაღვლიანე,
მაოცნებე, მაცინე, მატირე, მაფიქრე…“
გი დე მოპასანი
„თუ თქვენი გონება გამუდმებულად დაკავეულია, მას არ შეუძლია კრეატიული იდეების დაბადება…თანამედროვე ადამიანის მთავარი პრობლემაა – გადარბენა… აუცილებელია, შეანელოთ სვლა….“
John Cleese
თანამედროვე სამყარო იმდენად განსხვავებული გახდა რიტორიკული გამოხატვის თვალსაზრისით, რომ ტრადიციული რიტორიკული კანონები უნდა გადაიხედოს. თითოეული პრეზენტატორი „მწერალი“ უნდა „გახდეს“, შექმნას ამბავი, ისტორია, არა მხოლოდ ფაქტებით და ინფორმაციით, არამედ ემოციებით სავსე, რადგან ამბავი წარმოადგენს აზრის გადაცემის ყველაზე მძლავრ ინსტრუმენტს, უფრო საიმედოს, ვიდრე ხელოვნების სხვა რომელიმე დარგი. „საუკეთესო საშუალება, გააერთიანო იდეა ემოციასთან, – ეს არის დამარწმუნებელი ამბის მოყოლა. ამბავი იძლევა საშუალებას, რომ გადმოსცე ინფორმაცია და გაუღვიძო მსმენელებს ემოცია და ენერგია…“ ( Nansy Duarte, „Resonate”)
ტექნოლოგიებმა კომუნიკაციაში მრავალფეროვანი საშუალებები შემოიტანა, ამიტომ ვერბალური კომუნიკაცია ერთადერთი არხი არ არის, რომლის მეშვეობითაც აზრს გამოვხატავთ და გადავცემთ. ვიზუალური აღქმის გააქტიურებამ კი საჯარო გამოსვლა მრავალფეროვან პრეზენტაციად აქცია. ამ გზით იდეის წარდგენა კიდევ უფრო ეფექტური და საინტერესო გახდა. მაგრამ კრეატიულობის გარეშე ვერბალური გამოსვლაც და პრეზენტაციაც შეიძლება ძალიან მოსაწყენი და უინტერესო იყოს.
უნდა ვაღიაროთ, რომ „ყურადღების მიქცევა“ და ვინმეს „ყურადღების დაპყრობა“ ადვილი არ არის. ფაქტობრივად, ყველაზე დიდი განძი, რისკენაც ადამიანები მიისწრაფვიან, სწორედ ეს არის – ყურადღება. საზოგადოება, მასმედია, ოჯახის წევრები, მეგობრები, ნაცნობები, უცნობები – ყველა ამისკენ ილტვის. ხშირად გვიწევს „თავი დავიცვათ“ და „თავი დავაღწიოთ“ სხვა ადამიანთა გავლენას, ზოგჯერ კი – სიამოვნებითაც კი ვნებდებით…
ბევრი ადამიანის ყურადღების დაპყრობა და ყურადღების მიქცევა, წარმატებულს ხდის თქვენს იდეას, თქვენს ბიზნესს, თქვენს ცხოვრებას.
საიდან უნდა დავიწყოთ…?
ყველაფერი იწყება იდეიდან, რომელსაც წარადგენთ. როგორ იდეას სთავაზობთ სამყაროს? მანამ, ვიდრე პრეზენტაციის მომზადებაზე გადახვიდოდეთ, ჰკითხეთ საკუთარ თავს: რამდენად ძლიერად გინდათ, რომ თქვენმა იდეამ იცოცხლოს?
ყველაფერი დამოკიდებულია იმ ენერგიასა და ძალიასხმევაზე, რომელსაც თქვენ დებთ იდეაში.
შექმენით „კუს აკვარიუმი“ – ოაზისი განმარტოებისთვის
ამიტომ ყველაფერი იწყება ფიქრით… ხოლო ფიქრისთვის უნდა განმარტოვდეთ და გონება დაცალოთ გარე ხმაურისაგან.
მწერალი და მსახიობი ჯონ კლიზი 2008 წელს გამართულ ფორუმზე: Creativity World – საინტერესო სიტყვით გამოვიდა კრეატიულობის შესახებ თანამედროვე სამყაროში. მისი თქმით, ეპოქა აჩქარებულია, ადამიანი კი – გადარბენაზე, რაც ხელს უშლის შემოქმედებითობას, რადგან შემოქმედება მოითხოვს განცალკევებას, განმარტოებას და ფოკუსირებას ერთ რომელიმე იდეაზე… სხვაგვარად არც კრეატიული გამოვა პრეზენტაცია…
„თუ თქვენი გონება გამუდმებულად დაკავეულია, მას არ შეუძლია კრეატიული იდეების დაბადება…
თანამედროვე ადამიანის მთავარი პრობლემაა – გადარბენა… აუცილებელია, შეანელოთ სვლა….“ John Cleese
ჯონ კლიზის აზრით, ადვილი არ არის გამოეყო ამ ხმაურიან სამყაროს, ამისთვის ის გირჩევთ შექმნათ თქვენი პატარა დაურღვეველი ოაზისი, სადაც ვერავინ და ვერაფერი ვერ შემოაღწევს… მეტაფორულად კლიზი ამას უწოდებს „კუს აკვარიუმს“. კუს მეტაფორას, ჩემი აზრით, კლიზი არჩევს როგორც აჩქარებულ სამყაროში „შენელების“ სინონიმს, როლო აკვარიუმი – შემოსაზღვრულობის მეტაფორაა.
აუცილებელი არ არის თქვენი „კუს აკვარიუმი“ მაინცდამაინც შინ ან სამსახურში მოაწყოთ, ეს შეიძლება იყოს ნებისმიერი ადგილი: კაფე, პლაჟი, პარკი… მთავარია, შეიქმნათ სიმყუდროვე და კონცენტრირდეთ იდეაზე ღრმად, რადგან მხოლოდ ასეა შესაძლებელი შემოქმედებითი სიღრმეების მოხელთება.
საიმონ სინეკი წიგნში “Start with Why“(Simon Sinek) წერს იმის შესახებ, რომ გავლენიანი ლიდერები თავის გამოსვლას იწყებენ პასუხით კითხვაზე: რასაც აკეთებენ, რატომ აკეთებენ? თითქმის ყველას შუძლია იმაზე ისაუბროს, რას აკეთებს, მაგრამ ძალიან ცოტაა, რომელიც დაასაბუთებს, რასაც აკეთებს, რატომ აკეთებს?
დაიწყო კითხვით „რა?“ – ადვილია და ჩვეულებრივი… მაგრამ ეს საკამრისი არ არის. „ადამიანები არ ყიდულობენ იმას, რასაც თქვენ აკეთებთ, ისინი ყიდულობენ იმას, რატომაც თქვენ აკეთებთ მას“( Simon Sinek).
ჰარი რეინოლდსი (Harry Reynolds, Presentation Zen. New Riders, 2008) პრეზენტატორებს, ვიდრე გამოსვლას დაიწყებენ, ურჩევს, პასუხი გასცენ კითხვებს: რა არის გამოსვლის მთავარი აზრი და რატომ არის ეს აზრი მნიშვნელოვანი?
რას ჰგავს თქვენი იდეები და რატომ…?
სტენფორდის უნივერსიტეტის პროფესორი თინა სილიგი წიგნში „შექმენი საკუთარი თავი“ გთავაზობთ ძალიან საინტერესო სავარჯიშოს თქვენი იდეის დასახასიათებლად. ამ კითხვით მიმართავს ის თავის სტუდენტებს დღესაც.
კითხვა ასეთია: რას ჰგავს თქვენი იდეები და რატომ…? მეტაფორად შეგიძლიათ ნებისმიერი რამ აირჩიოთ, თქვენ როგორც განიცდით და ხედავთ იდეას.
სტუდენტების პასუხი იყო განსხვავებული. მაგალითად, ასეთი:
იდეები ჰგავს ბავშვებს, რადგან ყველას ჰგონია, რომ მისი შვილი საუკეთესოა;
იდეები ჰგავს ფეხსაცმელს, რადგან ფეხსაცმელი უნდა მოირგო, რაც ნიშნავს, რომ დროა საჭირო იმისათვის, რომ მიიღო ახალი იდეა;
იდეეები ჰგავს ღვეზელს, ყველაზე საუკეთესოა ახალგამომცხვარი;
იდეები ჰგავს ავტომობილს, რადგან შეგიძლია ნებისმიერი მიმართულებით იმოძრაო;
იდეები ჰგავს ფიფქებს, რადგან ზოგიერთი უბრალოდ დნება, ზოგისგან კი შეიძლება რაღაც გრანდოზული შექმნა;
იდეები ჰგავს ნაყინს, რადგან თუ დიდხანს გააჩერებ, დადნება და დაკარგავს გემოს და ფერს;
იდეები ჰგავს გოგონას, რდგან თუ შენ არ მიაქცევ მას თავის დროზე სათანადო ყურადღებას, გამოჩნდება სხვა, ვინც ამას გააკეთებს;
იდეები ჰგავს ფრთებს, რადგან მისი მეშვეობით შეგიძლია აფრინდე და იგრძნო ფრენის სიხარული!
P.S. ახლა კი კითხვა მკითხველისთვის: თქვენი ვარიანტი…?
