ბიზნესის უნარ-ჩვევები დაწყებით განათლებაში

აშშ საერთაშორისო განვითარების სააგენტოს (USAID), საქართველოს დაწყებითი განათლების პროექტი (G-PriEd).

ბიზნესის უნარ–ჩვევების პროგრამის მიზანია, მოსწავლეებს ადრეული ასაკიდან განუვითაროს ისეთი უნარ–ჩვევები, როგორებიცაა: კრიტიკული აზროვნება, გადაწყვეტილების მიღება, პრობლემის გადაჭრა, ლიდერობა, დაგეგმვა და სხვა.

რა არის ბიზნესის უნარ–ჩვევების პროგრამა?

აშშ-ის საერთაშორისო განვითარების სააგენტოს (USAID) მიერ დაფინანსებული საქართველოს დაწყებითი განათლების პროექტი (G-PriEd) ორიენტირებულია კითხვისა და მათემატიკის უნარების გაუმჯობესებაზე  I-VI კლასებში. პროექტი საჯარო სკოლებში 2011 წლიდან ხორციელდება. საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროსთან თანამშრომლობით და პროექტში ჩართული დაწყებითი სკოლების ქსელის მეშვეობით G-PriEd და მისი მთავარი პარტნიორი ორგანიზაცია Junior Achievement ადგილობრივი და საერთაშორისო ბიზნესის წარმომადგენელთა მონაწილეობით მთელი საქართველოს მასშტაბით 39 საპილოტე სკოლის დაწყებითი კლასების მოსწავლეებს მეწარმეობის, დასაქმებისთვის მზაობის და ფინანსური წიგნიერების საფუძვლებს ასწავლის. G-PriEd-ის ბიზნესის უნარ-ჩვევების პროგრამა 2015 წლიდან ხორციელდება და სთავაზობს უნიკალურ საგანმანათლებლო გამოცდილებას მოსწავლეებს, რომლის შედეგადაც ისინი უკეთ გაიგებენ და აღიქვამენ ბიზნესის სამყაროს, რომელში ჩართვაც მათ სკოლის დასრულების შემდეგ ელით. დაწყებით (I-IV) კლასებში ბიზნესის უნარ-ჩვევების გაკვეთილებს კლასის დამრიგებელი ატარებს, ხოლო კერძო სექტორიდან მოწვეული მოხალისეები აღნიშნული პროგრამის წარმატებით განხორციელებაში გადამწყვეტ როლს ასრულებენ, რადგან V-VI კლასებში გაკვეთილებს ისინი უძღვებიან. სწორედ მოხალისეები ქმნიან საკლასო ოთახებში ბიზნესგარემოს და უტარებენ ბავშვებს ინტერაქტიულ გაკვეთილებს, რაც მოსწავლეთა შორის მოტივაციას აღვივებს. გაკვეთილები მოსწავლეებს სახალისო თამაშებისა და აქტივობების სახით მიეწოდება. მოხალისეები მოსწავლეებს აცნობენ ეკონომიკისა და ფინანსების საბაზისო ცნებებს, ეხმარებიან მათ პრობლემების შემოქმედებითად გადაწყვეტისა და ცხოვრებისეული უნარების განმტკიცებაში.

რა არის Junior Achievement?

Junior Achievement აშშ-ში დაარსდა და თითქმის ასწლიანი ისტორია აქვს. ის მსოფლიოში ერთ-ერთი ყველაზე დიდი საგანმანათლებლო ორგანიზაციაა, რომელიც სკოლის მოსწავლეებს ექსპერიმენტული და პრაქტიკული პროგრამების საშუალებით მეწარმეობას, დასაქმებისთვის მზაობასა და ფინანსურ წიგნიერებას ასწავლის. ამჟამად Junior Achievement-ის მიერ შემუშავებული პროგრამები მსოფლიოს 123 ქვეყანაში (მათ შორის საქართველოშიც) წარმატებით ისწავლება და მათში ყოველწლიურად 10 მილიონზე მეტი მოსწავლეა აქტიურად ჩართული.

რას მოიცავს დაწყებითი სკოლისათვის განკუთვნილი ბიზნესის უნარ-ჩვევების პროგრამა?

ბიზნესის უნარ-ჩვევების დაწყებითი სკოლის პროგრამა მოსწავლეებს აცნობს საბაზრო სისტემის მუშაობის პრინციპებს, მათ მიმართებას დემოკრატიულ ღირებულებებთან და იმას, თუ რა პასუხისმგებლობა ეკისრებათ თავად მათ აღნიშნული სისტემის მუშაობაში.

რატომ არის ბიზნესის უნარ-ჩვევების პროგრამის განხორციელება მნიშვნელოვანი და რა იქნება მოსალოდნელი შედეგი?

ბიზნესის უნარ-ჩვევების პროგრამის დახმარებით მოსწავლეები შეძლებენ ისეთი მნიშვნელოვანი უნარ-ჩვევების გამომუშავებას, როგორებიცაა: კრიტიკული აზროვნება, პრობლემის გადაჭრა, კომუნიკაცია, ლიდერობა, გადაწყვეტილების მიღება, გუნდური მუშაობა, არჩევნის სწორად გაკეთება და სხვა. ადრეულ ასაკშივე ასეთი მნიშვნელოვანი უნარების გამომუშავებით მოსწავლეები უკეთ მოემზადებიან სამომავლო განათლებისა და სამუშაო გარემოსათვის.

რა არის ბიზნესის უნარ-ჩვევების პროგრამის ძირითადი მიმართულებები?

ბიზნესის უნარ-ჩვევების პროგრამის ძირითადი მიმართულებებია: დასაქმებისთვის მზაობა, ფინანსური წიგნიერება და მეწარმეობა.

რა როლი ეკისრება მასწავლებელს და კერძო სექტორის მოხალისეს ბიზნესის უნარ-ჩვევების გაკვეთილების ჩატარებისას?

I-IV კლასებში ბიზნესის უნარ-ჩვევების გაკვეთილებს კლასის დამრიგებელი ატარებს და პროგრამას სპეციალური თვალსაჩინოებებისა და სასწავლო მასალების გამოყენებით ახორციელებს. V-VI კლასებში კი გაკვეთილებს კერძო სექტორის მოხალისეები უძღვებიან. ბიზნესის უნარ-ჩვევების პროგრამის სწავლების მეთოდიკა სრულად არის დაფუძნებული შემეცნებით-სააზროვნო თამაშებზე. გარდა ამისა, მოხალისეები მოსწავლეებს თავიანთ ცხოვრებისეულ და კარიერულ გამოცდილებასაც უზიარებენ. სწორედ მოხალისეები ქმნიან საკლასო ოთახში ბიზნესგარემოს, ატარებენ ინტერაქტიულ გაკვეთილებს, რაც სამომავლოდ მოზარდებს შორის აღვივებს მოტივაციას. მოხალისეები აცნობენ მოსწავლეებს ეკონომიკისა და ფინანსების საბაზისო ცნებებს. ეხმარებიან მათ პრობლემის შემოქმედებითად გადაწყვეტასა და ცხოვრებისეული უნარების განმტკიცებაში.

ბიზნესის უნარ-ჩვევების პროგრამები და მათი მიმოხილვა

G-PriEd-ის ბიზნესის უნარ-ჩვევების პროექტი მოიცავს I-VI კლასებისათვის განკუთვნილ შვიდ ინდივიდუალურ პროგრამას, როგორებიცაა: „ჩვენ თვითონ“ (I კლასი), „ჩვენი ოჯახი“ (II კლასი), „ჩვენი საზოგადოება“ (III კლასი), „ჩვენი ქალაქი“ (IV კლასი), „ჩვენი რეგიონი“ (V კლასი), „ჩვენი ქვეყანა“ და „ფულზე მეტი“ (VI კლასი).

I კლასი – „ჩვენ თვითონ“

პროგრამა მოსწავლეებს ინდივიდის ეკონომიკურ როლებს ასწავლის – არჩევნის გაკეთების, მიზნების დასახვის, სურვილების და საჭიროებების განსაზღვრის, ფულის გამომუშავების, დანაზოგის გაკეთების, გაზიარებისა და ეთიკური შრომის პრინციპების გაცნობის გზით.

II კლასი – „ჩვენი ოჯახი“

პროგრამაში აღწერილია ის როლები, რომლებსაც ადამიანები ასრულებენ ადგილობრივ ეკონომიკაში. აღნიშნული პროგრამა უზრუნველყოფს მოსწავლეების ჩართვას ისეთ აქტივობებში, რომლებიც დაკავშირებულია საჭიროებებთან, სურვილებთან, სამუშაოსთან, საშუალებებთან და უნარებთან, ასევე ურთიერთდამოკიდებულების პრინციპებთან.

III კლასი – „ჩვენი საზოგადოება“

პროგრამაში განხილულია დასაქმებულთა როლები საზოგადოებაში, სხვადასხვა საქმიანობათა ურთიერთკავშირი და საზოგადოებაში შრომის ორგანიზების საკითხები.

IV კლასი – „ჩვენი ქალაქი“

ამ პროგრამის საშუალებით მოსწავლეები სწავლობენ სხვადასხვა პროფესიებს, მათთვის საჭირო უნარებს, ეცნობიან თუ რა როლს ასრულებს ბიზნესი ქალაქის განვითარებაში.

V კლასი – „ჩვენი რეგიონი“

პროგრამაში წარმოდგენილია კავშირი სხვადასხვა რეგიონში არსებულ ბუნებრივ, ადამიანურ და კაპიტალურ რესურსებს შორის. მასში განმარტებულია რეგიონული ბიზნესები, რომლებიც მომხმარებელს საქონლითა და მომსახურებით უზრუნველყოფს.

VI კლასი – „ჩვენი ქვეყანა“

პროგრამის საშუალებით მოსწავლეები ითვისებენ პრაქტიკულ ინფორმაციას ბიზნესის მოთხოვნების შესახებ, რომლებიც ინდივიდებს შრომის ბაზრის მოთხოვნების დაკმაყოფილებისთვის სჭირდებათ.

VI კლასი – „ფულზე მეტი“

პროგრამის მიხედვით, მოსწავლეები სწავლობენ ფულის გამომუშავებასთან, ხარჯვასთან, განაწილებასთან და დაზოგვასთან დაკავშირებულ საკითხებს. ისინი იძენენ თანხის მართვის უნარებს, მათ ცხოვრებაში ფულის როლის და მნიშვნელობის უკეთ გაცნობიერებისათვის.

წარმატებული ბიზნესსექტორის წარმომადგენლები პროგრამის შესახებ

„ბიზნესის უნარ-ჩვევები დაწყებით განათლებაში ძალიან მნიშვნელოვანია, რადგან თავიდანვე უვითარებს ბავშვს ისეთ უნარ-ჩვევებს როგორებიცაა: მიზანდასახულობა, პასუხისმგებლობა, ლიდერობა, ამოცანის გადაწყვეტის უნარი, ალტერნატივების ძიება და ა.შ. ჩვენი კომპანიის ბევრი თანამშრომელი სიამოვნებით დათანხმდა ამ პროექტში მონაწილეობას, ვინაიდან ყველას კარგად გვესმის, რომ ეს არის საქართველოს მომავალი და ჩვენი წარმატება მომავალ თაობაზეა დამოკიდებული“.

აიეტი კუკავა, სს „ალიანს ჯგუფი  ჰოლდინგის“ აღმასრულებელი დირექტორი

„ჩვენი კომპანიისთვის, „თი-ბი-სი ლიზინგისთვის“ ძალიან სასიხარულოა, რომ ამ პროექტში მონაწილეობის შანსი მოგვეცა, რადგან პირველ რიგში „თი-ბი-სი ჯგუფის“ ფასეულობებიდან გამომდინარე, სოციალური პასუხისმგებლობა განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია და განათლების სისტემაში მონაწილეობის მიღება, ორმაგად და სამმაგად უფრო მნიშვნელოვანი. აღნიშნული პროგრამა ბავშვებს შანსს აძლევს, რომ ბიზნესის უნარ-ჩვევები და ფინანსური განათლება პატარა ასაკიდანვე გამოიმუშაონ. გამომდინარე აქედან, რა თქმა უნდა, იმ შეცდომების ალბათობა, იმ იმედგაცრუებების ალბათობა, რომლებიც დღეს ხშირად გვხვდება, უკვე მინიმუმამდე იქნება დაყვანილი“.

ნანა მიქაშავიძე, სს „თი-ბი-სი ლიზინგის“ დირექტორი