სამშაბათი, მარტი 19, 2024
19 მარტი, სამშაბათი, 2024

ბიბლიური ქალაქები

ვიცი, ახლა რასაც დავწერ საკამათო იქნება, როგორც მორწმუნეების, ისე ათეისტებისგან და უფლებათა დამცველების რისხვასაც დავიმსახურებ. მაგრამ მე ბავშვობაში მუდამ მაინტერესებდა, სად იშვა მაცხოვარი, სად აცვეს ჯვარს, როგორი იყო რეალობაში იმ დროს ადამიანების ყოფა. ეს თემები მაშინ ტაბუდადებული იყო და ბევრ საკითხზე ბუნდოვანი წარმოდგენა გვქონდა. ფაქტობრივად ახლაც ასეა. მშობლების კომენტარებიც წამიკითხავს: გვაცადეთ, თავად გადავწყვეტთ საკუთარი შვილების აღზრდასო. არადა, თაობები იზრდებიან უღმერთოდ და მრავალ შეკითხვაზე პასუხგაუცემელი. თავად მე, მართალი გითხრათ, რელიგიაზე გაკვეთილზე არ ვსაუბრობ. ერთხელ, მხოლოდ ერთხელ, როდესაც მოსწავლესაც და მასწავლებელსაც (ასეც ხდება ხოლმე) კონტროლი დაგვეკარგა, გამოვიყენე ჩემი რელიგიური ცოდნა და რამდენიმე არაკი მოვუყევი. უნდა გენახათ მათი სახეები, სამარისებული სიჩუმე იყო და ყოველი არაკის დასრულების შემდეგ მთხოვდნენ, კიდევ მოგვიყევიო.

– მასწ, ასეთი საუბრები გვჭირდება ხოლმე, – დაასკვნა ყველაზე ჭკვიანმა. ვიცი შემეკამათებით, მაგრამ მე იმ დღეს რელიგიაზე არ მისაუბრია, მე მხოლოდ არაკები მოვუყევი. არავისი უფლება არ დამირღვევია. მხოლოდ საოცარი ამბები მოვუყევი. არჩევანი თქვენზეა, საითაც გინდათ იქით წახვალთ, მაგრამ რომელ გზაზეც არ უნდა იაროთ, მთავარია ადამიანებად დარჩეთ-მეთქი – დავასრულე ჩემი გამოსვლა. იმ დღის შემდეგ ვერ გეტყვით ყველა, მაგრამ ბევრი შეიცვალა, ცდილობდა მაინც.

მოკლედ არ ვიცი, მე და ჩემს მოსწავლეს დაგვეთანხმებით თუ არა, მაგრამ მაინც მინდა ისტორიასთან ინტეგრირებული გაკვეთილის იდეა შემოგთავაზოთ: ბიბლიური ადგილები ან ბიბლიური ქალაქები. მეთოდებს არ გთავაზობთ, ამჟამად თქვენთვის მომინდია. მე მხოლოდ ისტორიულ-გეოგრაფიულ მასალას გთავაზობთ ბიბლიური ქალაქებისა და იმდროინდელი ისტორიული მოვლენების შესახებ. მხოლოდ მცირე ნაწილს შემოგთავაზებთ, დანარჩენის მოიძიება თავადაც შეგიძლიათ მითითებულ ინტერნეტსაიტებზე. მე მხოლოდ მინდა, რომ ამ თემებზე ისე ვისაუბროთ, რომ არც მოსწავლეების რწმენას შევეხოთ და არც ჩვენი პოზიცია დავაფიქსიროთ, თუმცა ეს ხომ ისედაც მასწავლებლის მოვალეობაა, რომ თავს არ მოვახვიოთ ჩვენი აზრი და თავად ფიქრისა და მსჯელობის საშუალება მივცეთ. ამავე დროს ეს მასალა შეგვიძლია ინტერკულტურული განათლებისთვისაც გამოვიყენოთ. საქართველო ხომ ოდითგან გამორჩეულია ეთნიკური და რელიგიური მრავალფეროვნებით.

ერთ-ერთი უძველესი საქალაქო დასახლება სწორედ ბიბლიური ქალაქი იერიქონია, რომელიც ამჟამად პალესტინის ეროვნული ადმინისტრაციის ტერიტორიაზე მდებარეობს. იგი იერიქონის პროვინციის დედაქალაქია. იერიქონი მკვდარი ზღვის ჩრდილოეთით მდებარეობს. ქალაქიდან ზღვამდე მანძილი 12 კილომეტრია, მდინარე იორდანემდე კი – 7 კილომეტრი. იერიქონი ზღვის დონეზე დაბლა მდებარეობს. დადგენილია, რომ იგი წარმოიშვა ძვ.წ.-ის XIX ს-ში. ბიბლიაში მას არაერთხელ მოიხსენებენ, როგორც „პალმების ქალაქს”. იერიქონი მოხსენიებულია „წიგნი იესო ნავეს ძის” წიგნის პირველ თავში, რომელიც ისრაელთა ქანაანში შესვლასა და მათ დაპყრობებზე მოგვითხრობს.

იერიქონი დროთა განმავლობაში სხვადასხვა იმპერიის შემადგენლობაში მოექცა. ამ მიდამოებს ჯერ ასურეთი, ხოლო შემდეგ სპარსეთის იმპერია აკონტროლებდა. ალექსანდრე მაკედონელის ლაშქრობების შემდეგ, იერიქონი მაკედონიის იმპერიის შემადგენლობაში შევიდა. აქ გავრცელდა ელინიზმი. რომაელი იმპერატორის კონსტანტინე I დიდის ბატონობის პერიოდში იერიქონში ქრისტიანული ეკლესია მოქმედებდა.

ქალაქი იერიქონი

ბიბლიური ქალაქი იერუსალიმი – ისრაელის სახელმწიფოს დედაქალაქი, იყოფა ორ ნაწილად, ძველ და ახალ (ძველზე უფრო დიდ) ქალაქად. ძველი ქალაქი სამ ნაწილად არის გაყოფილი: ებრაულ, ქრისტიანულ და მუსულმანურ კვარტლებად. ისრაელი მდებარეობს იუდეის მთების გულში, ხმელთაშუა და მკვდარი ზღვების წყალგამყოფზე, ზღვის დონიდან 800 მეტრის სიმაღლეზე. ეს ქალაქი სამი რელიგიის აკვნადაა მიჩნეული. ის თანაბარ სიწმინდეს წარმოადგენს იუდეველების, ქრისტიანების და მაჰმადიანებისთვის.

პირველად იერუსალიმი მოხსენიებულია ძვ.წ.-ის XIX-XVIII სს.-ის ძველეგვიპტურ წყაროში, რომელიც “მტრულ ქალაქთა წყევლის” სახელითაა ცნობილი და მას აქ “რუშალინუმი” ეწოდება. ძვ.წ.XIV ს.-ის თელ-ამარნას ნუსხა ქალაქს “ურუსალიმის” სახელწოდებით მოიხსენებს. ფარაონ სანქერიბის (ან სენაქერიბის,ძვ.წ.VIII ს.) წარწერაში კი სახელწოდება “ურუსალიმ(მ)უ” გვხვდება. იერუსალიმი ნახსენებია ძვ.წ VIII საუკუნის ასურულ ანალებშიც. ძველი ბერძნები იერუსალიმს იეროსალიმს უწოდებდნენ, როგორც წმინდა ქალაქს (იეროს _ წმინდა). ქალაქის ნამდვილი სახელი, როგორც მას თვითონ იერუსალიმელები ეძახდნენ ირუშალემი იყო. სხვადასხვა წყაროების თანახმად სახელწოდება იერუსალიმი მომდინარეობს მნიშვნელობიდან „დაარსებული (დაფუძნებული) შალიმის” მიერ. ბრინჯაოს ხანაში შალიმი იყო ქალაქის მფარველი ღვთაება. ქანაანელთა რელიგიაში შალიმი წყვდიადის ღმერთი იყო. ამ სახელის ფუძეში იგივე ფესვია C-L-M, რომლისგანაც წარმოსდგება სიტყვა მშვიდობა ივრითზე ან სალამ – თანამედროვე არაბულ ენაზე. ამრიგად ეს სახელი გახდა ისეთი დასახელების წარმოშობის საფუძველი, როგორიც არის „მშვიდობის ქალაქი”.

ადრეული იერუსალიმის შესახებ ცნობებს ბიბლიაც იძლევა, სადაც აღწერილია, რომ იერუსალიმი ებრაელებმა იებუსეველებს წაართვეს და გაანადგურეს, ქანაანის ტერიტორიის ტომებს შორის გაყოფის დროს კი ამ დანგრეული ქალაქის ტერიტორია ბენიამინის ტომს შეხვდა. მიუხედავად ამისა, იებუსეველებმა შეძლეს ქალაქის კვლავ აღდგენა. მათი საბოლოოდ დამარცხება და იერუსალიმის დაპყრობა დაახლ. ძვ.წ.-ის 1002 წელს გაერთიანებული ისრაელის მეფემ, დავითმა შეძლო. მეფემ იერუსალიმი ისრაელის დედაქალაქად გამოაცხადა. აქ გადმოიტანეს ებრაელებმა აღთქმის კიდობანი და უფლის ტაძარი კირიათ-იეყარიმიდან. ამით მეფე დავითმა იერუსალიმი ისრაელის რელიგიურ ცენტრადაც აქცია. იერუსალიმს ძლიერი გალავანი იცავდა და ქალაქში ძლიერი გარნიზონიც იყო განლაგებული.

ქალაქი იერუსალიმი

ბეთლემი (ებრაულად – ბეით-ლაჰმი; „პურის სახლი”) პალესტინის ეროვნული ადმინისტრაციის ბეთლემის პროვინციის დედაქალაქია. იგი ქალაქ იერუსალიმიდან სამხრეთით მდებარეობს. თავდაპირველად ქანაანელთა, მოგვიანებით კი იუდეველთა ქალაქი იყო სამხრეთ პალესტინაში. დაარსებულია დაახლოებით ძვ. წ. II ათასწლეულის შუახანებში. ქრისტიანთათვის წმინდა ადგილია, რადგან სწორედ ამ ქალაქში დაიბადა იესო ქრისტე. ბეით-ლაჰმში უძველესი ქრისტიანული თემი ცხოვრობს, თუმცა ბოლო წლებში მათი რაოდენობა მიგრაციის შედეგად საგრძნობლად შემცირდა. ბიბლიაში ბეით-ლაჰმს მოიხსენებენ როგორც „დავითის სახლს, რადგან იგი მეფე დავითის სამშობლოა. თანამედროვე ქალაქის მახლობლად ბიბლიაში მოხსენიებული, ე. წ. „დავითის ჭა” არის შემორჩენილი, რომელიც მთაში ნაკვეთი ქვაბულია (ლაკვანი) წვიმის წყლის შესაგროვებლად.

ქალაქი ბეთლემი

ბიბლიური ქალაქი ნაზარეთი თავისი მნიშვნელობით ისრაელისა და ბეთლემის შემდეგ მესამეა. ბიბლიის თანახმად ამ ქალაქში გაატარა იესო ქრისტემ ბავშვობა და ყრმობა. ნაზარეთი მდებარეობს გალილეაში, ისრაელის ჩრდილოეთ ნაწილში. აღსანიშნავია, რომ, ბიბლიის გარდა, იგი სხვა ისტორიულ წყაროებში არ გვხვდება. ებრაელი ისტორიკოსი იოსებ ფლავიუსიც (37 – 100 წწ) კი, რომელიც აღწერს იუდეველთა ომსა და გალილეას ქალაქებსა და სოფლებს, ქალაქ ნაზარეთს არ მოიხსენიებს. არც ძველი აღთქმის ავტორები, არც ბერძენი და ლათინელი ავტორები არ ახსენებენ ნაზარეთს. არქეოლოგიური კვლევის შედეგად კი დადგინდა, რომ საკულტო ცენტრი, რომელიც ნაზარეთის ტერიტორიაზე აღმოაჩინეს ნეოლითის ხანას ეკუთვნის. ამჟამად ნაზარეთი გაყოფილია ორ არაბულ და ებრაულ ნაწილებად.

ქალაქი ნაზარეთი

ამ და კიდევ სხვა ბიბლიური ქალაქის შესახებ ინფორმაცია შეგიძლიათ მოიძიოთ შემდეგ ინტერნეტსაიტებზე: https://en.wikipedia.org/wiki/Bethlehem; https://ucnauri.com/; https://qristiani.ge/q/?p=1383;

კომენტარები

მსგავსი სიახლეები

ბოლო სიახლეები

ვიდეობლოგი

ბიბლიოთეკა

ჟურნალი „მასწავლებელი“

შრიფტის ზომა
კონტრასტი