მე არ მქონია ფუფუნება სკოლაში, საგნის გარეთ, საზეპიროების მიღმა გვესაუბრა თავისუფალ თემებზე, საყოველთაო ღირებულებებზე, სიყვარულზე, მეგობრობაზე, სამშობლოს სიყვარულზე, ადამიანების ნდობასა და უნდობლობაზე, ტოლერანტობაზე, ჩვენი წიგნების კარადაზე და ყველაზე მთავარ ღირებულებაზე – სიცოცხლეზე. თუმცა, ამის მოთხოვნილება ყოველთვის არსებობდა კლასში, საუბარი თავისუფალ გარემოში, მასწავლებელსა და მოსწავლეებს შორის, ყველანაირი იერარქიული დაქვემდაბარების გარეშე, არასავალდებულო და არაფორმალური შეხვედრების ფარგლებში. გაკვეთილის ის ბოლო ხუთი წუთი, რომელიც თავისუფალი აზრის გამოთქმას ეთმობოდა და მგონი ესეც სპონტანურად მოპოვებული გამარჯვება იყო, არ იყო საკმარისი და განსაკუთრებული უნარები იყო საჭირო, თითოეულ მოსწავლეს მოესწრო საკუთარი შეხედულების გასაგებად გადმოცემა. სწორედ, ამიტომ ყველა დასწრებაზე ვიყავით და სულმოუთქმელად ვცდილობდით ჩვენი სათქმელი გვეთქვა, ჩვენი თავი გამოგვეხატა. მაშინ აზრის გამოხატვა იყო ჩვენთვის ყველაზე მნიშნელოვანი ღირებულება. სანამ ზარი დაირეკებოდა, სანამ მასწავლებელი არ შეგვახსენებდა, რომ “ბატებივით არ გვეყაყანა” , ერთმანეთისთვისაც გვეცლია, არადა როგორი რთულია ბოლო ხუთ წუთში ყველამ მოასწროს თავის სათქმელის ჩატევა. მოკლედ, არ გვყოფნიდა.
არადა, ყველაზე მეტად, სწორედ ეს გვჭირდებოდა, “ყაყანი” – საკუთარი დამოკიდებულებების გასაზიარებლად, დაზეპირებული ტექსტებიდან გამოსვლა და ჩვენი, ცოცხლი და გულწრფელი შინაარსის მოყოლა, გვჭირდებოდა მაორიენტირებელი – მასწავლებელი, რომელიც ამ მეტად საინტერესო პროცესის მეგზური იქნებოდა ჩვენთან ერთად. რათა, საკუთარი პიროვნება და ამ პიროვნების როლი გაგვეაზრებინა. ჩვენი, როგორც მომავალი მოქალაქის როლი, რომელიც ძალიან მალე დაგვჭირდებოდა.
სკოლამდე ჩვენ მივედით რაღაც ღირებულებებით, რომელთა მიღება ნაწილობრივ ოჯახში მოვახერხეთ, სკოლა კი სამწუხაროდ არაეფექტური აღმოჩნდა ამ პროცესის გასაგრძელებლად, რადგან სასწავლო პროგრამა არ ითვალისწინებდა თავისუფალ გაკვეთილებს, არაფორმალურ შეხვედრებს, თავისუფალ საუბრებს, რომელიც დაგვაფიქრებდა ჩვენს თავზე, სხვებზე, იმ სოციუმზე სადაც გვიწევდა და მომავალში მოგვიწევდა ცხოვრება, რომელსაც სჭირდებოდა მოქალაქე, გააზრებული პასუხისმგებლობით და ვალდებულებებით.
რამდენად უწყობს დღეს თანამედროვე სკოლა მსგავსი ინიციატივების გაჩენას, რომელმაც უნდა წაახალისოს დისკუსიები და თავისუფალი მსჯელობა, რაც კრიტიკული და შემოქმედებითი უნარების განვითარების წინაპირობაა, რათა მოსწავლეებმა გაიაზრონ, რომ მათი წილი სამოქალაქო პასუხისმგებლობის პოტენციალი მათ ხელშია და სწორედ მათ უნდა შექმნან სამოქალაქო საზოგადოება. ასე მგონია, დღეს უფრო მეტად არის შანსი პასუხი გაეცეს შეკითხვებს, რომლებიც არსებობს. დაისვას უფრო მეტი შეკითხვები და პრობლემის გადაწყვეტის გზებიც უფრო მარტივი მოსაძებნია. რა ღირებულებების მატარებელი იქნება მომავალი თაობა დღეს, ან რისი სწავლება შეუძლიათ მათთვის მშობლებს, რა როლი ენიჭება მედიას, საზოგადოებრივ მაუწყებელს, ოჯახს, სკოლას და საზოგადოებას, ეს ის თემებია, რომელიც სკოლას, ოჯახს და სახელმწიფოს თანაბრად უნდა აინტერესებდეს.
ღირებულებები კი ყველა თაობისთვის განსხვავებულია. არის ღირებულებები, რომელიც სხვადასხვა დროში მოდიფიცირდება, იერს იცვლის, საზოგადოებისთვის უფრო გასაგები, ორგანული და მისაღები ხდება. ზოგიც, პირიქით უცხოვდება და უფასურდება. ზოგსაც, ზედმეტად ვებღაუჭებით და წარსულისადმი ნოსტალგიით შეპყრობილები მათზე დამოკიდებულები ვხდებით, მაგრამ, ამის პარალელურად არსებობს ის უცვლელი ფასეულობები, რომლის ჭეშმარიტებას ყველა თაობის წარმომადგენელი ვეთანხმებით და ვიზიარებთ, მიუხედავად იმისა რომ ხანდახან ძალიან ტრაფარეტულად და პათეტიკურად გამოითქმის და ჟღერს, მაგრამ მაინც ფასეული და ჭეშმარიტი ღირებულებებია, რომლებიც ხანდახან ერთ მუშტად გვკრავს, გვაერთიანებს და სწორ ორიენტირებს გვაძლევს, ჩვენში სიყვარულის, სიკეთის და ემპათიის განცდებს იწვევს.
გვჭირდება თუ არა გმირები, წმინდანები ან ჩვეულებრივი ადამიანები, რომლებმაც თავიანთი ცხოვრებით ის საკრალური , რუტინული წრე გაარღვიეს ყველას რომ გვაერთიანებს და სამაგალითოები გახდნენ ყველასთვის, მოდუნებული უფროსი თაობისთვის და უმცროსი თაობისთვის, რომელიც მუდმივად ითხოვს არგუმენტირებულ და ცოცხალ მაგალითებს, “ავტორიტეტებს ” ამ სიტყვის მხოლოდ საუკეთესო გაგებით, რომელიც სულ სხვანაირ გმირებს ნიშნავს, გმირებს – მეგობრებს, გმირებს- მსმენელებს, გმირებს – ჩვენნაირებს, მეგობარ-მშობლებს, ჯინსიან, აიპადიან წმინდანებს, კედებით მოსიარულეებს, ანაფორის გარეშე, რომლებიც დადიან ჩვენთან ერთად, უსმენენ მუსიკას, უჭირთ ჩვენნაირად, იღიმიან ძალდაუტანებლად, ისინი არ გვაფრთხობენ, პირიქით როცა გვიჭირს მათთან გავრბივართ დახმარების სათხოვნელად.
სწორედ, ღირებულებებია ის მთავარი ფუძე, რაზეც დგას ჩვენი სამოქალაქო ცნობიერება და ამ ღირებულებების ცოდნა კი გვეხმარება სწორი სამოქალაქო პოზიცია დავიჭიროთ და საზოგადოების სრულფასოვანი წევრები გავხდეთ.
მანამდე კი, როგორი დაღლილებიც არ უნდა ვიყოთ, მოვუსმინოთ ბავშვებს, სანამ მათ ვჭირდებით.
