ჩემი აზრით, ადამიანებამდე მისასვლელი ყველაზე მოკლე გზა გულახდილობაზე გადის. მგონი, მასწავლებლისა და მოსწავლეების დაახლოებისთვის კარგი იქნებოდა, ხშირად თუ არა, წელიწადში ერთხელ მაინც ტარდებოდეს ე.წ. გულახდილობის გაკვეთილი, სადაც არავინ დაისჯება აღიარებული ტყუილისა და ცელქობისთვის. აბა, წარმოიდგინეთ, კედელთან მიწეული მერხები, იატაკზე მოკალათებული მასწავლებელ-მოსწავლეები, მეტი სითამამისთვის, ახვეული თვალები, ჩურჩულით გამხელილი და სულიდან მძიმე ლოდივით ჩამოხსნილი დანაშაულის გრძნობა, აღიარებისთვის კი, ჯილდოდ, გემრიელი ტკბილეული… თუ ვინმეს ჩემი იდეა მოეწონება, ვჩუქნი. რაც უფრო მეტი ასეთი გაკვეთილი ჩატარდება, მით უფრო მეტი ლოდი მოწყდება პატარა სულებს.
თვითონაც მიკვირს, რამ გამახსენა ჩემი პირველი შერცხვენის ამბავი. მგონი გუშინ დამესიზმრა, რომ მასზე მოთხრობას ვწერდი და გადავწყვიტე სიზმარი ცხადად მექცია… შეიძლება ასეც იყო, დღემდე მიჭირს სიზმარ-ცხადის ერთმანეთისგან გარჩევა (ვინმემ იცის, ახლა სად ვარ?).
სულაც არ მინდა დაგარწმუნოთ, რომ არასდროს ვიტყუები, ალბათ ცოტ-ცოტა უწყინარ ტყუილს (ბოროტი ტყუილისგან ღმერთმა დაგვიფაროს), უნებლიედ თუ მიზანმიმართულად, ყველანი ვამბობთ. აი, სწორედ ასეთ პატარა, ერთი შეხედვით, უწყინარ ტყუილზე მინდა გიამბოთ, რომელმაც იგორა, იგორა და ერთ დღესაც ზვავად თავზე დამემხო.
ამბავი შვიდი წლის გოგოს ვერდაწერილ ლექსსა და გაზეთში მოულოდნელად ნაპოვნი გამოსავალზე
მეორე კლასი დავამთავრე და დასასვენებლად კურორტ ბახმაროში წამიყვანეს. იქ პატარა ხის კოტეჯი გვქონდა, რომლის უკანაც ტყე იწყებოდა. ზაფხული ამ პატარა ხის სახლის და მთების გამო მიყვარდა. საითაც არ უნდა გაგეხედათ, ყველგან ნაძვებს დაინახავდით (ჩემი ბავშვობის მწვანე). ეს ნაძვნარი ჩემთვის უსასრულობის ხელშესახები შეგრძნება იყო, როგორც არსაიდან ჩამოწოლილი სქელი ნისლი და ჩემი პირველყოფილი შიში, რომელსაც ჯაჭვების ჩხრიალის ხმა ჰქონდა. ძალიან მიყვარდა საღამოობით, ჩვენი სახლის წინ აგიზგიზებული კოცონი და ადამიანები, რომლებთან ერთადაც ადვილი იყო სიყვარული და სიძულვილი, შეცდომების დაშვება და დავიწყება, რადგან ჩვენ ერთმანეთს ერთ კონკრეტულ ზაფხულში ვტოვებდით, ოდესმე ნახვის იმედთან ერთად.
ამ სამოთხეში მაინც ახერხებდა შემოჭრას ისეთი მუდმივი “კოშმარები”, როგორიცაა _ უამრავი საშინაო დავალება, სასარგებლო საკვები, განსაკუთრებით კი _ საუზმე, რომელიც დილის კოშმარად მექცა (ძალიან მიჭირდა რძესთან და განსაკუთრებით, ფაფასთან შეგუება) და რაც მთავარია, ლექსები, რომლის წერაც, გაგიკვირდებათ და, ჩემი ერთ-ერთი საზაფხულო დავალება გახლდათ. ვის ვემართლები, ჩემი ბრალი იყო. ერთხელ, სკოლაში, გავსულელდი და საკლასო სამუშაოს ნაცვლად რაღაც ლექსის მსგავსი დავწერე, ჩემმა მასწავლებელმა კი გადაწყვიტა, რომ “ხელის გავარჯიშება” ნამდვილად არ მაწყენდა.
შეიძლება გაგიკვირდეთ, მაგრამ ამ ,,მოულოდნელ ნიჭთან” დაკავშირებით ჩემი თანატოლების რეაქცია საკმაოდ მწვავე იყო. იმ ბავშვების უმეტესობამ, ვისთანაც ვმეგობრობდი, ჩემი ,,გაპოეტების” ამბავი გაიგო თუ არა, იმ წამსვე ,,შემიძულა”, ვინც ვერ გაბედა სიძულვილი და არც სიყვარულისთვის ეყო ძალა, უფრო მარტივი გზა გამონახა და დამივიწყა (ახლა მესმის მათი, ბავშვებისთვის ხომ ის ვინც განსხვავებულია, საშიშიცაა). უფროსებს კი, პირიქით, ეამაყებოდათ ,,ნიჭიერი” შთამომავალი, მოსწავლე თუ მეზობელი და რადგან წარმოდგენაც კი არ ჰქონდათ, როგორ იწერება ლექსი (თუმცა ვინმემ იცის ეს?), ლექსის წერაში ვარჯიში განტოლების ამოხსნასავით სავალდებულო რამ ეგონათ.
სასწავლო წლის დასასრულს, ადგა ეს ჩემი ძვირფასი მასწავლებელი და ზაფხულის სხვა დავალებებთან ერთად, ათამდე თუ მეტი ლექსი ,,მომცა” დასაწერად. მაშინ უკვე პროტესტის გრძნობა მიჩნდებოდა ყველაფერ სავალდებულოს მიმართ და ეს ,,დავალება” არდადეგების მიწურულამდე ,,გადავაგორე”. ჰოდა, ერთ დღესაც დამსვა დედამ მაგიდასთან, რვეულიდან ფურცელი ამოხია, ნეკისტოლა ფანქართან ერთად მომაწოდა და მარტო დამტოვა.
ამ გალეული ფანქრის იმედი როგორ უნდა მქონდეს-მეთქი, გავიფიქრე და ფანჯარა გამოვაღე. გარეთ ერთკვირიანი წვიმის შემდეგ ძლივს ამოსული ნანატრი მზე ჩახჩახებდა, ალბათ ტყეში ბევრი სოკო ამოვიდოდა… თითქოს დავინახე კიდეც ჩვენი უბის ბავშვები რეზინის ბოტებითა და მოწნული კალათებით ხელში სიმღერ-სიმღერით როგორ მიხტუნაობენ ნაძვნარში… ლექსი კი არა და არ იწერებოდა.
უცებ ჩემი ყურადღება მიიქცია მაგიდის კუთხეში დადებულმა გაზეთის ფურცელმა, რომლის ერთ ნახევარზე კარტოფილის ნაფცქვენები ეყარა, მეორეზე კი პატარა ორსტროფიანი საბავშვო ლექსი ეწერა. გაუაზრებლად გადავწერე ეს ლექსი ფურცელზე. რა თქმა უნდა, ვერ მივხვდი, რას ვაკეთებდი. თავში მხოლოდ კოცონზე შემწვარი ახალი სოკოს სურნელი მიტრიალებდა. როცა გადაწერა დავამთავრე, გაზეთი ნაფცქვენებიანად ნაგვის ურნაში ჩავაგდე და ტყისკენ გავიქეცი.
რას წარმოვიდგენდი, რომ მალე შემოქმედ ბავშვთა სტუდიაში დავიწყებდი სიარულს და ამ ლექსს დედა ჩემს მასწავლებელს მიუტანდა, ის კი ერთ-ერთ ჟურნალში დაბეჭდავდა და ზვავიც ჩამოწვებოდა. ის, რასაც ყურმილიდან გაბრაზებულმა და იმ დროისთვის საკმაოდ გავლენიანმა ხმამ (ყოველ შემთხვევაში, დედაჩემისთვის ასე იყო) ტყუილი და უფრო საშიში სიტყვაც კი (ალბათ თავად მიხვდებით) უწოდა, ჩემთვის მხოლოდ და მხოლოდ თავისუფლების საფასური იყო.
ზვავს რას ვერჩი, მისი ერთ-ერთი თვისება გზების ჩახერგვაა და ჩახერგა კიდეც. ჩემი ,,ცოცხლად დამარხვის” მოკლე ამბავი კი ასეთია. არავის უკითხავს, მინდოდა თუ არა ტელევიზორში გამოჩენა, ისე გამომაწყვეს ლამაზ კაბაში და დამსვეს სახლის კართან დიდი წარმატების მოლოდინში. მერე ტელეფონმა დარეკა და როცა დედამ ყურმილი დადო, მისი სახის გამომეტყველებით მივხვდი, სადღესასწაულო კაბა სასწრაფოდ უნდა გამეხადა. უცნაური კი ისაა, რომ საყვედურიც კი არ უთქვამს. უბრალოდ, მას შემდეგ არასდროს უთხოვია, ლექსი დაწერეო… მაგრამ მე მაინც ვწერ.
