ბავშვის შეყვანა მუსიკის, ლიტერატურის, ქორეოგრაფიის სამყაროში მისი შემოქმედებითი შესაძლებლობების აღმოჩენასა და განვითარებას ემსახურება. აღზრდის ერთ-ერთი აქტუალური საკითხია ხელოვნების საშუალებით იმგვარი პიროვნების ფორმირება, რომელიც შეძლებს შეაფასოს საკუთარი და მსოფლიო კულტურის ფასეულობები.
მუსიკა ბავშვებს მუსიკალური თეატრის მეშვეობითაც შეგვიძლია შევაყვაროთ. სპექტაკლებზე დასწრებით ისინი ერთდროულად ეცნობიან სიმღერას, ცეკვას, ცეკვას წამღერებით, მეტყველების ტექნიკას, სცენურ მოძრაობებს, სამსახიობო ხელოვნებას…
მიუზიკლი ერთ-ერთი ყველაზე თავისებური ჟანრია, რომელიც მე-19 საუკუნის ბოლოს წარმოიშვა აშშ-ში (აქტიურად მე-20 საუკუნეში განვითარდა) სასცენო ხელოვნების სხვადასხვა სტილის შერწყმის შედეგად. მიუზიკლში ერთმანეთს თანასწორი უფლებით ერწყმის დრამატული, მუსიკალური, ვოკალური, ქორეოგრაფიული და პლასტიკური ხელოვნება. მსოფლიო აღიარება ამ ჟანრს ბროდვეის მიუზიკლებმა მოუტანა.
მიუზიკლი აღმოცენდა მენესტრელების თეატრის, ბალადური ოპერის, ოპერეტის, რევიუს, ვოდევილის, ბურლესკის, ამერიკული სახასიათო საესტრადო წარმოდგენების სინთეზის შედეგად, რაზეც უფრო ვრცლად სტატიის მეორე ნაწილში ვისაუბრებთ.
მიუზიკლს საფუძვლად უდევს სწრაფვა შინაარსისკენ, მაღალი იდეებისა და ღრმა აზროვნებისკენ. მიუზიკლთა უმეტესობის მაღალი ლიტერატურული დონე მნიშვნელოვანწილად იმის დამსახურებაა, რომ მათი სიუჟეტური საფუძველი კლასიკურ (შექსპირი, დიკენსი, შოუ, ჰიუგო) და თანამედროვე ლიტერატურას ეყრდნობა. მაგალითად, კლასიკური სიუჟეტის მუსიკალური ადაპტაცია „ოლივერი”, რომელიც დიკენსის „ოლივერ ტვისტის თავგადასავლის” მიხედვით შექმნა ბრიტანელმა კომპოზიტორმა და ლიბრეტისტმა ლაიონელ ბარტმა, ბავშვებისთვის ძალზე საინტერესო გასაცნობი იქნება.
რაც შეეხება „ოლივერის” ქართულ ვერსიას, ის 2012 წელს რუსთაველისა და ოპერის თეატრების ერთობლივი ძალისხმევით იქნა წარმოდგენილი. მიუზიკლში 120 მონაწილეთა შორის უმრავლესობას პატარა და ძალზე ნიჭიერი მსახიობები წარმოადგენდნენ.
მიუზიკლის განვითარება ახალ სიმაღლეზე აიყვანა ინგლისელმა კომპოზიტორმა ენდრიუ ლოიდ უებერმა. ამ ინგლისელი ლორდის, ბიზნესმენისა და მულტიმილიონერისთვის ბიოგრაფებს შემთხვევით არ შეურქმევიათ „კატების ადამიანი”: კატები კომპოზიტორის დიდი სიყვარულია, ამიტომ ენდრიუს ბინაში ისინი მუდამ ბინადრობენ, ორ გამორჩევით საყვარელ კატას კი დიმიტრი და სერგეი ჰქვია – შოსტაკოვიჩისა და პროკოფიევისადმი პატივისცემისა და სიყვარულის ნიშნად. სხვათა შორის, ენდრიუ ხშირად აღნიშნავს, რომ ოქსფორდის უნივერსიტეტში ნაწილობრივ კატების სიყვარულის წყალობით მოხვდა – გასაუბრებისას გამომცდელის სიამის კატას დაუმეგობრდა, რამაც კატების მოყვარულ გამომცდელს გული აუჩუყა.
კარგი იქნება, გავაცნოთ ბავშვებს თომას ელიოტის საბავშვო ლექსების მიხედვით შექმნილი უებერის მიუზიკლი „კატები”, რომელიც 7485-ჯერ დაიდგა და 20 ენაზეა თარგმნილი.
მიუზიკლის გმირები, კატები, ვარსკვლავიანი ცის ფონზე ვეება ორმოში ცხოვრობენ. ისინი სიმღერებითა და ცეკვებით გვიამბობენ თავიანთ თავზე. მიუზიკლში ადვილად ამოიცნობა კატის ხმის ინტონაციები.
კატები ყოველწლიურ მეჯლისზე იკრიბებიან. მათთვის ეს ღამე განსაკუთრებულია: არჩეულ უნდა იქნეს ის ერთადერი კატა, რომელსაც კატების სამოთხეში უწერია გამგზავრება, რათა მიწაზე დაბრუნების შემდეგ ახალ ცხოვრებაში აღდგეს. მოულოდნელად გრიზაბელა გამოჩნდება. ის ერთ დროს თემის ლამაზმანი იყო, ახლა კი, უკვე მოხუცებული, ამპარტავნების გამო გარშემო მყოფთა ზიზღს იმსახურებს. დაჩაჩანაკებული გრიზაბელა სიმღერით „Memories” იხსენებს წარსულს, როდესაც ლამაზი და ბედნიერი იყო. ხსოვნის არიით ის ყველას მოუწოდებს, არ დაივიწყონ წარსული.
არიის დასრულების შემდეგ კატები ბოლოს და ბოლოს ხვდებიან, რაოდენ მარტოსული და უბედურია გრიზაბელა, განწყობა ეცვლებათ და თანაგრძნობის გამოსახატავად მასთან მიდიან.
„ხსოვნის” მელოდია ერთ-ერთი ყველაზე დასამახსოვრებელი და საყვარელია მთელ მსოფლიოში. ის მსმენელ-მაყურებელზე დაუვიწყარ შთაბეჭდილებას ახდენს.
მომდევნო მუსიკალური სპექტაკლი, რომლის თქვენთვის გაცნობაც მსურს, „მეფე ლომია” – საბავშვო მიუზიკლი, დაფუძნებული იმავე სახელწოდების მქონე მულტიპლიკაციურ ფილმზე, სადაც ტიმ რაისის ტექსტზე შექმნილი ელტონ ჯონის სიმღერებია გამოყენებული. რეჟისორმა ჯული ტეიმორმა სცენაზე საოცარი სანახაობა მოაწყო – მსახიობები ცხოველებისა და გიგანტური თოჯინების მსგავსი კოსტიუმებით შემოსა. არტისტები სცენაზე გადაადგილებისთვის სპეციალურ მოწყობილობებს იყენებენ. მაგალითად, ჟირაფები ოჩოფეხებზე მოსიარულე მსახიობები არიან, თუმცა აჯობებს, ეს მხიარული სანახაობა თავად იხილოთ:
მე კი მაგონდება მხიარული ნიუორლეანური კარნავალები („მარდი გრასი”), როცა მოძრავ პლატფორმებზე მდგარი უზარმაზარი თოჯინები, ნიღბოსნები და ჯამბაზები ორკესტრის თანხლებით ქალაქის მთავარ ქუჩებს იპყრობდნენ.
ცხრა წლის განმავლობაში სრული ანშლაგით მიმდინარე „მეფე ლომმა” ადგილი დაუთმო მომდევნო შესანიშნავ მიუზიკლს – „მერი პოპინსს”.
საბავშვო მწერლის პამელა ტრევერსის ზღაპრული მოთხრობების გმირი, ჯადოქარი, ლონდონის ერთ-ერთ ოჯახში ბავშვების აღმზრდელად მუშაობს. მერი პოპინსის შესახებ წიგნებმა უდიდესი პოპულარობა მოიპოვა როგორც ინგლისურენოვან, ასევე სხვა ქვეყნებში. დროთა განმავლობაში პოპინსის სახელი იმდენად პოპულარული გახდა, რომ დღემდე ყველა კარგ ძიძას მერი პოპინს უწოდებენ.
არსებობს „მერი პოპინსის” ორი მუსიკალური ეკრანიზაცია. ერთი, ლეონიდ კვინიხიძის „ნახვამდის, მერი პოპინს” (1983), საბჭოთა კავშირშია გადაღებული. მეორე კი აშშ-ში (1964) ჯული ენდრიუსის მონაწილეობით. ფილმი 5 „ოსკარის” მფლობელია
აღსანიშნავია, რომ „მერი პოპინსი” მოზარდ მაყურებელთა ქართულმა თეატრმა ჯერ კიდევ 1975 წელს დადგა, 2007 წელს კი მიუზიკლის ქართული ვერსია ვ. აბაშიძის სახელობის მუსიკალური კომედიის თეატრში განახორციელა დავით დოიაშვილმა.
