ისტორიულად შეერთებული შტატები ის ქვეყანა, სადაც ჯერ კიდევ ცოცხალია დიდი ოჯახის კულტი. ამერიკელებისთვის იდეალური ოჯახის სურათი ასეთია: დიდი სახლი, სულ ცოტა სამი შვილი და ძაღლი. ყველა ბავშვს თავისი ოთახი აქვს, დედა დიდ დროს ატარებს სახლში, მამა კი გვიან ბრუნდება სამსახურიდან. აშშ-ში ფაქტობრივად დეკრეტული შვებულება არ არსებობს. იქ არც საჯარო საბავშვო ბაღებია და თუ ერთზე მეტი შვილი გყავს, მაშინ საბავშვო ბაღი უბრალოდ წამგებიანი სიამოვნებაა, რადგან ძალიან ძვირი ჯდება. ბევრად უფრო ადვილია ძიძის აყვანა, ვიდრე ორი-სამი ბავშვის საბავშვო ბაღში ტარება.
შეერთებულ შტატებში ყველა ბაღი კერძოა, რაც იმას ნიშნავს, რომ ბაღში მოხვედრა არცთუ რთულია. თუმცა რეგისტრაციის გავლა უმჯობესია ერთი წლით ადრე, განსაკუთრებით მაშინ, თუ რაიონი, სადაც ოჯახი ცხოვრობს, მჭიდროდ არის დასახლებული და ბაღიც პრესტიჟულია (ტიპური საოჯახო). ამ შემთხვევაში თქვენი ბავშვი ბაღის გარეშე ნამდვილად არ დარჩება.
საბავშვო ბაღების ფასები შტატების მიხედვით განსხვავებულია. თვეში 800 დოლარზე ნაკლები პრაქტიკულად არცერთი ბაღი არ ღირს. საშუალოდ ის 1000-1500 დოლარი ჯდება. თუ მშობელს საბავშვო ბაღი ბავშვის დაბადებიდან სჭირდება, მაშინ ფასი კიდევ უფრო მაღალია.
უმეტესწილად, ბაღები გათვალისწინებულია 3-5 წლის ბავშვებზე. ხუთი წლის შემდეგ უკვე იწყება kindergarten, ანუ სრულფასოვანი დაწყებითი სკოლა. ნებისმიერ საბავშვო ბაღს აქ pre-school-ს, ანუ სკოლამდელს უწოდებენ.
აშშ-ში თითოეული ბაღი ცალკე სახელმწიფოა, რომელსაც თავისი კანონები აქვს. ყველას აქვს თავისი წესები და რეჟიმი. თითქმის შეუძლებელია ორი იდენტური ბაღის პოვნა, თუ ეს რაიმე სახის ქსელს არ წარმოადგენს.
მაგრამ არის რაღაც, რაც აშშ-ში საბავშვო ბაღებს აერთიანებს. ყველა ბაღი საღამოს 5 საათამდე მუშაობს. ბაღის პოვნა, რომელიც საღამოს 6-7 საათამდეა ღია, რთულია. ხშირად, მომუშავე მშობლები იძულებული არიან, იქირაონ ძიძა, რომელიც ბავშვს ბაღიდან გამოიყვანს.
ზოგადად, აშშ-ში საბავშვო ბაღები ორ კატეგორიად იყოფა: პირველი სრულ განაკვეთზე (დღის ბაღში) მუშაობს, მეორე დღეში 3-4 საათს, კვირაში 4 დღე.
საბავშვო ბაღები აშშ-ში განიხილება არა როგორც ბავშვის მეთვალყურეობის ქვეშ მიბარების შესაძლებლობა, სანამ დედა სამსახურშია, არამედ როგორც სოციალიზაციის, სკოლისთვის მომზადების ვარიანტი. ამასთან, თავად საბავშვო ბაღებს სკოლებთან საერთო არაფერი აქვთ. საბავშვო ბაღში ბავშვმა ანბანიც რომ ისწავლოს, kindergarten-ში ყველაფრის სწავლა მაინც პირველი ასოდან მოუწევს.
ასევე არსებობს pre-K კ-მდე სახელმწიფო კლასი – ეს არის განათლების პირველი საფეხური, რომელიც უკვე სკოლად მიიჩნევა. აქ ბავშვებს 4 წლის ასაკიდან იღებენ. მაგრამ ამავე დროს ეს საფეხური არჩევითია.
ჩვენს წარმოდგენაში, ყველა საბავშვო ბაღს აქვს სათამაშო ოთახი და საძინებელი შუადღის ძილისთვის, ასევე დარბაზი ფიზიკური აღზრდისა და მუსიკის გაკვეთილებისთვის. აშშ-ში განსხვავებული მიდგომებიც გვხვდება: ყველაფერი ერთ ოთახშია თავმოყრილი, მაგრამ გამოყოფილია ფუნქციური ზონები.
არის ზოგიერთი ბაღი, სადაც ბავშვებს თუ მოისურვებენ ფეხსაცმლითაც კი შეიძლება ეძინოთ. ეს დაკავშირებულია უსაფრთხოებასთან. იმ შემთხვევაში, თუ ბაღში ხანძარი გაჩნდა ან თუ რაიმე მიზეზით საჭირო გახდა შენობის დატოვება, ბავშვს, რა თქმა უნდა, არ ექნება დრო, რომ ფეხსაცმელი ჩაიცვას. ითვლება, რომ ჩაცმული ფეხსაცმელი ბევრ რისკს ამცირებს.
ზოგიერთ ბაღს დაავადებებისადმიც განსხვავებული მიდგომა აქვს. ხველა, ცხვირიდან გამონადენი – არ გახლავთ საბავშვო ბაღის გაცდენის მიზეზი. გაცდენის მიზეზი მხოლოდ მაღალი ტემპერატურა შეიძლება იყოს. ყველა მშობელი, საბავშვო ბაღთან ხელშეკრულების გაფორმებისას, ხელს აწერს უამრავ ქაღალდს, მათ შორის, რა სამედიცინო მანიპულაციები შეიძლება ჩაუტარდეს ბაღში მის შვილს: დაუმუშავდეს თუ არა ნატკენი ანტისეპტიკით, შეუხვიონ თუ არა ჭრილობა. რაც არ უნდა შეემთხვეს ბავშვს, მშობლებს აუცილებლად ატყობინებენ. ბაღში არ არის ჯანდაცვის მუშაკი, სამედიცინო გამოკვლევას და აცრებს ბაღში არ ატარებენ.
რას უმზადებენ ბავშვებს – საუზმეზე ფაფას თუ ლანჩზე წვნიანს? ბავშვებს აქ ამით არ აწამებენ. ყველა საბავშვო ბაღი თავად ადგენს მენიუს. თუ ბავშვი ბაღში დღეში მხოლოდ 3-4 საათია, მაშინ მხოლოდ ის ეკუთვნის, რასაც მშობელი ლანჩ ყუთით ჩაუდებს. თუ ბავშვი მთელი დღეა საბავშვო ბაღში, მაშინ როგორც გაუმართლებს. შეიძლება მშობელს სთხოვონ, რომ საკვები მოუმზადოს.
თუ ბავშვს საჭმელი ბაღში ეძლევა, ეს არის ლანჩი (ჩვენებური სადილი) და შუადღის კვება. ლანჩი, როგორც წესი, მაკარონი და ყველია, პიცა, შემწვარი ქათმის ხორცი, ზოგჯერ პომიდორი ან კიტრი, იშვიათად ხილი. ჩვეულებრივ, ხილის ნაცვლად ბავშვებს აჭმევენ ცომიანს, ტკბილს და ცხიმიან რამეს, რაც ძალიან უყვართ და რაც ძნელად ემთხვევა მშობლების წარმოდგენას ჯანსაღ და სწორ კვებაზე. აქ ვერ ნახავთ ჩაშუშულ კომბოსტოს და ორთქლზე მომზადებულ თევზს, ზოგჯერ შეიძლება შემოგთავაზონ ბროკოლი ან ყვავილოვანი კომბოსტო, ისიც იშვიათად.
სამაგიეროდ, საბავშვო ბაღებში არის კარგად ორგანიზებული სათამაშო სივრცე, სადაც ძიძები ბავშვზე ზრუნვასა და მეთვალყურეობას უზრუნველყოფენ. ბავშვები აქ ხატავენ, აფერადებენ, ძერწავენ, ამზადებენ ხელნაკეთობებს, თამაშობენ მოედანზე და მღერიან სიმღერებს ანბანსა და რიცხვებზე, ეცნობიან ფერებსა და ფორმებს. როგორც წესი, წლის ბოლოს, ყველა ამ სიმღერის წყალობით, ბავშვებმა ანბანი და 10-მდე რიცხვები იციან. სულ ესაა.
ამერიკის შეერთებულ შტატებში არსებობს საერთაშორისო ბაღების მსხვილი ქსელი, რომელიც დამატებითი საფასურის გადახდის შემთხვევაში ბავშვის ცურვაზე, ჩოგბურთსა და ფრანგულზე ტარების შესაძლებლობას იძლევა, მაგრამ ეს ძალიან ძვირია და ამ ბაღებში მოხვედრაც რთულია.
ბაღებში მასწავლებლები ბავშვებს ყოველთვის ღიმილით ხვდებიან. მათ არავინ უყვირის და ლანძღავს. მასწავლებლებს ეშინიათ სამსახურის დაკარგვის. არავის უნდა, რომ ბავშვმა მშობელთან უჩივლოს.
pre-K-ში უკვე სწავლის მაგვარი იწყება. ბავშვები სწავლობენ საკუთარი სახელის წერას. პერიოდულად აწყობენ თემატურ დღეებს: „პიჟამას დღეები“ ან „წაღმა-უკუღმა დღე“, როცა შეგიძლია სხვადასხვა წინდით, ფეხსაცმლით, ან უკუღმა ჩაცმული ტანსაცმლით მოხვიდე და ა.შ. ტარდება მადლიერების დღე ლანჩით, სადაც მშობლებისთვის შოუც არის წარმოდგენილი. აქვთ საშობაო სპექტაკლი საკლასო ოთახში.
მოამზადა ირმა კახურაშვილმა
