„განათლებაში რევოლუციას ახდენს არა ტექნოლოგია, არამედ სამყაროს აღქმა“
ემრე ფირატი თურქი პედაგოგია, რომელმაც თავისი საგანმანათლებლო გზა მათემატიკის მასწავლებლობით დაიწყო. ამჟამად ის სტამბოლის რობერტ-კოლეჯის სასწავლო პროგრამების დეკანია და მიაჩნია, რომ პროფესიული წინსვლისთვის უწყვეტი განვითარებაა საჭირო. მსოფლიოში, სადაც ტექნოლოგიები მუდმივად ვითარდება და იცვლება, ემრე ფირატი განათლებას ფუტურისტული პერსპექტივიდან უყურებს და ხელმძღვანელობს დევიზით – „ყოველთვის შეგიძლია იპოვო უკეთესი ვერსია“.
უნდა მიჰყვეს თუ არა სკოლა თანამედროვე ტექნოლოგიებს და როდის შეძლებენ მასწავლებლები, ყურადღება მიაქციონ ყველა მოსწავლეს? – ამ საკითხებზე მას თავისი შეხედულებები აქვს:
„დღევანდელ მსოფლიოში სასკოლო სისტემას ყველა უჩივის. ეს იმიტომ ხდება, რომ ჩვენ ჯერ კიდევ მხარს ვუჭერთ მოძველებული სწავლის მოდელს, რომელიც ინდუსტრიული რევოლუციის შემდეგ შეიქმნა.
სკოლაში ახლა მთავარი პრობლემა ის არის, რომ ერთ მასწავლებელზე ძალიან ბევრი მოსწავლე მოდის. მეტიც, მასწავლებლები ჯერ ისევ ასწავლიან კლასებში და ისინი მოსწავლეებთან ერთად 6-8 საათი სხედან მერხებთან. ბავშვებს არ სურთ ასე სწავლა. მათ უფრო მეტად სწავლების ჰიბრიდული ფორმატი აინტერესებთ. ერთი მხრივ, მათ სურთ სოციალიზაცია და ექსპერტებთან, ოფლაინ მასწავლებლებთან ურთიერთობა. მეორე მხრივ, ისინი არ არიან მზად სკოლის შენობაში დღის მეოთხედი ან მესამედი გაატარონ. სხვათა შორის, არც მასწავლებლები.
COVID-19 პანდემია უდავოდ ტრაგიკული მოვლენაა, მაგრამ მან მთლიანად შეცვალა ჩვენი წარმოდგენა სწავლის შესახებ. მივხვდით, რომ ონლაინსწავლა უჩვეულო და რთულია, მაგრამ მაინც შესაძლებელი. დღევანდელ ბავშვებს სურთ პერსონალიზებული სწავლა და აქ ისევ ვაწყდებით მასწავლებლების ბავშვებისადმი დამოკიდებულების პრობლემას.
მასობრივი სწავლის მოდელი ყველას არ უხდება. ზოგჯერ ერთი მასწავლებელი ერთდროულად 30-40 ბავშვზეა პასუხისმგებელი. როგორ ვიპოვოთ ინდივიდუალური მიდგომა თითოეული ბავშვის მიმართ? ზოგიერთი სკოლა ცდილობს ამ მოდელისგან თავის დაღწევას და, როგორც ჩანს, ეს მუშაობს.
პრობლემა ის არის, რომ განათლების შეცვლით შედეგს მაშინვე ვერ ვხედავთ. ამიტომ საზოგადოება შეშფოთებულია იმით, რომ ჩვენ არ გვაქვს მტკიცებულება იმისა, რომ ექსპერიმენტული სკოლები მომგებიანია.
პრობლემის გადასაჭრელად შეგიძლიათ შექმნათ უფრო მცირე კლასები, გადაანაწილოთ პასუხისმგებლობები სკოლის პერსონალს შორის და შეამციროთ მასწავლებლების დატვირთვა. შესაძლოა ხელოვნური ინტელექტის საშუალებით, რომელიც მხარს უჭერს მასწავლებლებს, სკოლის ადმინისტრატორებს, ბავშვებს, გვექნება ღირსეული გამოსავალი. თუ მასწავლებელს მეტი დრო გამოუჩნდება თითოეული მოსწავლისთვის, ბავშვი შეძლებს მასწავლებლისგან მაღალი ხარისხის უკუკავშირის მიღებას. ეს დაეხმარება, მიაღწიოს მეტ წარმატებას კლასში.
რა თქმა უნდა, საკმაოდ რთულია ამ ყველაფრის საჯარო სკოლებში განხორციელება. ყველა სახელმწიფოს არ აქვს ბიუჯეტი და რესურსები მსგავსი ცვლილებებისთვის. ზოგიერთ ქვეყანას აქვს გარკვეული ბიუჯეტი განათლების რეფორმებისთვის, მაგრამ მათ შეიძლება არ ჰქონდეთ საკმარისი სახსრები ყველა სკოლისთვის. ჩნდება ეთიკური დილემა: მე, მაგალითად, როგორც განათლების სამინისტროს ხელმძღვანელმა, თუ არ მომეპოვება საკმარისი რესურსი, რომელიც საკმარისი იქნებოდა ყველა სკოლაში რეფორმების გასატარებლად, შემიძლია გავაუმჯობესო განათლება სკოლების მხოლოდ 20%-ში?
რა თქმა უნდა, სკოლებს სჭირდებათ საინფორმაციო და ხელოვნური ინტელექტის ტექნოლოგიები. პანდემიის დროს სწორედ IT უჭერდა მხარს სწავლას. თუმცა, ჩვენი ფოკუსი არ უნდა იყოს მხოლოდ ტექნოლოგია. აქცენტი ყოველთვის უნდა იყოს გადატანილი მოსწავლეებზე. თანამედროვე ტექნოლოგიების გამოყენება მაშინ ღირს, თუ ისინი მართლა სასარგებლოა მოსწავლეებისთვის.
არსებობს მრავალი გზა, რომ დაინერგოს IT განათლებაში ისე, რომ დააკმაყოფილოს მოსწავლეთა საჭიროებები. მაგალითად, ზოგიერთ ბავშვს, რომელიც შორს ცხოვრობს, დილის ხუთ საათზე უწევს ადგომა, რომ სკოლაში პირველ გაკვეთილს მიუსწროს. ასეთ სიტუაციაში სავსებით მიზანშეწონილია პირველი გაკვეთილის ჩატარება Zoom-ის მეშვეობით. მივცეთ ბავშვებს უფლება დანარჩენ გაკვეთილებზე დიდი შესვენების დროს მოვიდნენ. სირთულე ისევ ის არის, რომ ჩვენ არ გვაქვს არანაირი მტკიცებულება იმისა, რომ ასეთი ცვლილებები სარგებელს მოუტანს ბავშვებსა და მასწავლებლებს. ეს მხოლოდ ჰიპოთეზაა.
მეტიც, სკოლაში თანამედროვე ტექნოლოგიების შესწავლა შინაარსიანი უნდა იყოს. მასწავლებლებმა და კურიკულუმების შემქმნელებმა უნდა ჰკითხონ საკუთარ თავს: „რატომ სჭირდებათ ბავშვებს ეს ინფორმაცია? როგორ შეუძლია მას დაეხმაროს მათ?“
მაგალითად, კრიპტოვალუტა არის შედარებით ახალი ტექნოლოგია, რომელიც პირდაპირ ცვლის თანამედროვე ეკონომიკას. თქვენ შეგიძლიათ უბრალოდ უთხრათ ბავშვებს, რა არის ეს ან შეგიძლიათ იფიქროთ იმაზე, როგორ დაეხმარება ეს ცოდნა ცხოვრებაში და სამაგიეროდ არა მხოლოდ იმსჯელოთ კრიპტოვალუტაზე, არამედ დააყენოთ ფულის საკითხი ადამიანის ცხოვრებაში. რა არის ვალუტა? რა განსაზღვრავს მის ღირებულებას? როგორ უნდა მართოთ თქვენი ფინანსები?
როდესაც გვეცოდინება, რატომ გვჭირდება კონკრეტული ტექნოლოგიები განათლებაში, ტექნოლოგიები დაიწყებენ ჩვენს დახმარებას. ჩემს გაკვეთილებზე ზოგიერთი ბავშვი ამჯობინებს iPad-ის გამოყენებას. ვინაიდან ეს ნამდვილად ეხმარება მათ ინფორმაციის შესწავლასა და ათვისებაში, ასევე ეხმარება იმაში, რომ არ გადატვირთონ ზურგჩანთები მძიმე სახელმძღვანელოებით. მე მათ ვაძლევ გაჯეტების გამოყენების უფლებას.
ყოველ ჯერზე, როცა საზოგადოებაში ახალი ტექნოლოგიები ჩნდება, ხალხი დარწმუნებულია, რომ ისინი რევოლუციას მოახდენენ განათლებაში. ასე იყო ტელევიზიით, ონლაინთამაშებით, ვირტუალური რეალობით. თუმცა, ვიდეოკონფერენცია ჩვენთან თითქმის 20 წელია არსებობს, მაგრამ მე არ მინახავს სკოლები, რომლებიც მათ რეგულარულად იყენებდნენ კორონოვირუსულ პანდემიამდე. განათლებაში რევოლუციას ახდენს არა ტექნოლოგია, არამედ სამყაროს აღქმა.
ტექნოლოგია ავითარებს ბავშვებში უმაღლესი დონის სააზროვნო უნარებს – შექმნის, შეფასებისა და ანალიზის უნარს. გარდა ამისა, თანამედროვე ტექნოლოგიების წყალობით მოსწავლეებს უვითარდებათ კრიტიკული აზროვნება გარე სამყაროსთან მიმართებაში: მათ აქვთ ინფორმაციის მრავალი წყარო და, შესაბამისად, მისი გადამოწმების მეტი გზა. გარდა ამისა, გაჯეტები ეხმარება მათ კომუნიკაციის უნარების განვითარებაში.
თანამედროვე საზოგადოებაში ძნელია გაიზარდო ადამიანად, რომელსაც არ დასჭირდება ონლაინურთიერთობა.
სწორედ ამიტომ, ტექნოლოგიის გონივრულად გამოყენება დაეხმარება ბავშვებს სოციალიზაციაში კომპიუტერის გამოყენებით.
ტექნოლოგია ასევე სასარგებლოა, როდესაც საქმე ეხება უკუკავშირს. სპეციალური პროგრამების წყალობით მასწავლებელს შეუძლია არა მხოლოდ დღიურში ჩაინიშნოს შეფასება, არამედ დატოვოს კომენტარები და დამატებითი ბმულები შესასწავლად, რაც დაეხმარება მოსწავლეს შეცდომებზე მუშაობაში.
სასკოლო განათლებაში მნიშვნელოვანია, რომ შევინარჩუნოთ ზომიერება ტექნოლოგიებთან დაკავშირებით: ბავშვებს ეს არ მოსწონთ. მათ არ უხარიათ ზედიზედ 7-8 გაკვეთილი ეკრანს უყურონ. სკოლას უნდა ჰქონდეს ტექნოლოგიური და ადამიანური ურთიერთქმედების ბალანსი – წინააღმდეგ შემთხვევაში ჩვენ დავკარგავთ მნიშვნელოვან სოციალურ კავშირებს.
წარსულში ინდივიდებმა კაცობრიობა წინ წასწიეს – ახლა კი ამას გუნდები აკეთებენ. მნიშვნელოვანია, რომ ბავშვებმა ისწავლონ გუნდში მუშაობა. ამიტომ გამოიყენეთ ონლაინკონფერენციები, Zoom-ოთახები, გაზიარებული დოკუმენტები, სადაც ყველას შეუძლია ცვლილებების შეტანა, აკეთეთ პროექტები მთელი მსოფლიოს მოსწავლეებთან ერთად. ასე სწავლობენ ბავშვები ერთმანეთთან თანამშრომლობას.
გაამდიდრე ციფრული მასალა, დაამატეთ ციფრული წიგნები, YouTube-ვიდეოები, 3D მოდელები. რა თქმა უნდა, ყველაფრისთვის ერთად დრო არასაკმარისია, მაგრამ თუ გაქვთ შესაძლებლობა, დაეხმაროთ ბავშვებს რაიმე ტექნოლოგიის დახმარებით ახალი მასალის შესწავლაში, შეეცადეთ გამოიყენოთ ის.
მნიშვნელოვანია, რომ მასწავლებლები მუდმივად იყვნენ გადამზადებული ციფრულ ტექნოლოგიებში. მასწავლებლები, რომლებიც დიდი ხნის განმავლობაში ასწავლიან, შეიძლება ვერ ორიენტირდებოდნენ ტექნოლოგიებში, მაგრამ დღევანდელ სამყაროში ეს აუცილებელია, თუ გსურთ ბავშვებთან მათთვის გასაგებ ენაზე ისაუბროთ. ტექნოლოგია სწრაფად ვითარდება: ერთ წელს იყენებ რაღაცას, შემდეგ წელს კი ის არავის სჭირდება. ამიტომ, მასწავლებელი, ისე როგორც არავინ, უნდა მისდევდეს ტექნოლოგიურ ინოვაციებს“.
