რამდენიმე წლის წინ ფეისბუქის ყველაზე ნოსტალგიური ფუნქცია – On This Day – კიდევ უფრო გაუმჯობესდა და ჩემს მეხსიერებასაც „მემორი“ ეწოდა. მას შემდეგ, ყოველი დღის ბოლოს, 00:01 საათზე ძველი პოსტების ჩამოსაშლელად საძიებო ველში ვწერ – memories და ერთხელ უკვე მოყოლილ ამბებს ხარბად ვკითხულობ. 2008 წლიდან დღემდე ბევრი ჩანაწერი დამიგროვდა, მინიატურებს თითქმის ყოველდღე ვაქვეყნებ, ზოგს ბევრი გული ერგო, ზოგს – მეტი სიცილი.
დროდადრო ჩანაწერები მეხსიერების ფეისბუქ-ბარათიდან ვორდის ფაილში გადამაქვს და ერთად აკინძვის შემდეგ ყველაზე ახლობელ ადამიანებსაც კი ახლებურად აღვიქვამ. რახან ნოემბერი მამაჩემის თვეა, სხვადასხვა დროს დაწერილი პოსტების საშემოდგომო კრებულიც მას ეძღვნება.
***
მამაჩემი ინჟინერია, ათიდან ექვსამდე კი არა, ყოველთვის. წესრიგი უყვარს, ყველფერში ფორმას, პროპორციას, სიზუსტეს, სიმეტრიას ეძებს. მისი სამუშაო მაგიდა და უჯრები სავსეა ფანქარებით, ფორმატებით, სახაზავებით და ათასი წვრილმანით. სანამ ახალგაზრდა იყო ყოველთვის ეკეთა ჰალსტუხი, თავისი სამაგრით, ხაზვაში ხელი რომ არ შეეშალა და სპეციალური სახელოები, პერანგის მანჟეტები რომ არ დასვროდა. სამსახურში წასვლის წინ ხმამაღლა გვამეორებინებდა ტელეფონის ნომერს: ცხრა, ცხრა, ცხრა, სამი, ერთი, ცხრა – თუ რამე, დამირეკეთ და ათ წუთში თქვენთან გავჩნდებიო.
***
სკოლაში მათეს სახარებას გავდიოდით “მცხეთური ხელნაწერიდან”. კრებული საოჯახო ბიბლიოთეკაში არ აღმოგვაჩნდა და ვერც წიგნის მაღაზიებში ვიშოვეთ. იმ დღეებში მამაჩემი გორში წასულა საქმეზე და იქაც უძებნია. საღამოს დაღლილი დაბრუნდა და დამიძახა – დუდი, მოდი! ჩანთიდან წითელყდიანმა წიგნმა ამოანათა. ის სიხარული დღესაც არ გამნელებია.
***
სკოლის დროს ერთ ამერიკელ გოგოსთან მქონდა მიმოწერა. მე ვწერდი, როგორი ძველია ჩვენი მცხეთის ჯვარი; რომ ერთ დღესაც აუცილებლად უნდა მესტუმროს და ქვეყანა ერთად შემოვიაროთ. ის მწერდა, როგორ სძულდა მათემატიკა და რა კარგ დროს ატარებდა თავის ბოიფრენდთან, რომელსაც მაშინ მე ძმაკაცად ვთარგმნიდი. ის უფრო ლაღი და გულწრფელი იყო. აბა, მე იმის მიწერაც მომერიდა, მამაჩემი ყოველ ჯერზე რომ მთხოვდა: „კითხე, ერთი, სადაური შუბერტები არიან, სადაური?!”
***
მამაჩემი ყველა საინფორმაციო გამოშვებას უყურებს და მერე ვიღაცას აიკვიატებს ხოლმე. აი, გაივლის, ხმამაღლა იტყვის სახელს და გვარს, გამოივლის, ისევ გაიმეორებს. მაგალითად, ბუტროს ბუტროს გალი, ბენაზირ ბჰუტო, ნურსულთან ნაზარბაევი. ან შეიძლება გადაგეკითხოს უცებ – კონდოლიზა რაისი? ჰოდა, მეც იგივე მეწყება, ოღონდ პერსონაჟების და მწერლების გვარ-სახელებს ვამბობ ხმამაღლა. წეღან ავტობუსის გაჩერებაზე ვთქვი – დინ მორიარტი. არადა, მე ჩემს გზაზე მივდიოდი, ჯეკ.
***
“მერკელი ჩამოდისო და ახლა მითიშავ დენს?!” – მამაჩემი, საკუთარ თავთან მოსაუბრე კაცი.
***
ეს სულ გამიგიჟდება! – დედაჩემი ჩივის მამაჩემზე, რომელიც ორ ტელევიზორში უყურებს კალათბურთს, გასვლა-გამოსვლისას რამე რომ არ გამორჩეს.
***
მამაჩემი მთელი საღამოა ეძებს სათვალეს, ვერ აგნებს და შფოთავს იმერულად – ებიჯო, დევიღუპე! შეწუხებული დედაჩემი დგება, სამძებრო სამუშაოს საკუთარ თავზე იღებს. ხუთ წუთში სამზარეულოში ბრუნდება და სათვალეს მაგიდაზე დებს. მამაჩემი თვალით დედაჩემზე მანიშნებს: პრაკურორ!
***
ჩვენს სახლში ისევ გაშლილია ნახაზები. ყველამ ვიცით, რომ ხელი არ უნდა ვახლოთ. როგორც ტოვებს ოთახიდან გასვლისას, ისევ ისე უნდა დახვდეს. სქელდება სათვალის შუშა და მოკლდება მანძილი მასსა და ფორმატს შორის.
***
გავიხედე, რიგის ქუჩაზე მამაჩემი მოდის. ზუსტად ვიცოდი, ფიქრებში გართული ისე ჩამივლიდა, ვერ დამინახავდა. ასე აგიხდეთ ყველაფერი კარგი.
***
ჟულიკი – ყველაზე ცუდი სიტყვა მამაჩემის ლექსიკონში. მე და ჩემმა დამ უფრო ცუდები ვიცით.
***
ხანდახან შევესწრები ხოლმე, მამაჩემი ვიღაცას ელაპარაკება მობილურზე, რაღაცას უმტკიცებს, არ თმობს. ლაპარაკის დასრულების შემდეგ ვეკითხები, რა ხდება, ვინ იყო. ობიექტია, მპასუხობს და ეკრანზე შემოსულ ნომერს აკვირდება. ობიექტი ნიშნავს, რომ ახალ პროექტზე მუშაობს და შარშანდელივით, შარშანწინდელივით და იმის წინანდელივით იტყვის: მინდოდა, მე და დედაშენი ქობულეთში წავსულიყავით ერთი კვირით, მაგრამ, აბა, წელსაც არ გამოგვდის.
***
ერთხელ მამაჩემი მირეკავს ახლობელი ქალის დაბადების დღის შესახსენებლად: “არ დაგავიწყდეს მილოცვა, მაგრამ არ აგრძნობინო, რომ იცი, რამდენი წლის გახდა. არაა საჭირო.”
***
დარეკავს მამაჩემი, გამომკითხავს წვრილად ამბებს, დამშვიდობების მერე დაავიწყდება ტელეფონის გათიშვა და მესმის: ჰო, სახლში ვარო, სახლშიო. აბაზანაში ვიყავი და არ მესმოდაო. პეტერე წვიმდა წუხელ, მაგრამ ახლა კარგი ამინდიაო. კი მინდა დედაჩემთან დალაპარაკება, მაგრამ ცოტა ხანში გადმოვურეკავო…
***
რამდენიმე წლის წინ მამაჩემმა დამირეკა მობოდიშებით, დიდი ხანია უკვე აქ აღარ ცხოვრობ და უნდა ამოგწეროო. ჰო, კი, აბა, რა-მეთქი. წასულა რეესტრში და იქ რამდენიმე კითხვა დაუსვამთ. ვისი ამოწერაც გსურთ, თქვენი ვინ არისო. ამას უთქვამს, შვილიო. მერე უკითხავთ, თქვენთან თუ დაიარებაო. მამაჩემს უპასუხია, გითხარით, შვილია ჩემი და ივლის, აბა, რას იზამსო. მესამე შეკითხვა ასეთი ყოფილა – რამდენად ხშირად დადისო. მამაჩემს უთქვამს, უკვე მესამედ გეუბნებით, რუსუდანი ჩემი შვილია, რამდენჯერაც უნდა, იმდენჯერ მესტუმრება და ღმერთმა ნუ მომიშალოს მისი ფეხი ჩემს სახლშიო.
***
დიდად არ ვანატრებ თავს, ხშირად დავდივარ. “ვა, დუდი, მოხვედი?” მაინც გადამეკითხება კარის გაღებისას. მოგვიკითხავს, როგორ ხართ, ტყემალი ხომ გაქვთო. თუ ჩემთან მოსულმა მაცივარში აღმოაჩინა, რომ მისი მომზადებული ტყემალი არ დევს, ესაა კარგად ვართ, გამახსენე და გამოგატანო. ვერ წარმოუდგენია, უტყემლოდ რა გემოს ვატანთ ცხოვრებას.
***
ლევანი მამაჩემთან ჩემზე ჩივის რაღაცას, მამაჩემი მშვიდი ტონით ეუბნება – დედამისი მთლად.
***
მამაჩემი შვიდი დღე იყო ნიჩბისში. მაინც ამბობს, ეს ათი დღე კარგად დავისვენეო. არ დააკლებს არაფრის დიდებით, ხო ვიცნობ.
***
ვურეკავ ელენეს, მპასუხობს – კი, არა, ხო გითხარი, კაი, ჰო. დამირეკავს მამაჩემი – ველაპარაკე ელენეს, ბაბუ, ასე და ისეო, ორი სიტყვიდან გამოადნობს ამბავს. მწერალი ეგ ყოფილა.
***
ასეთი ტრადიცია დამკვიდრდა. როდესაც ჩემი მოთხრობა იბეჭდება, დედაჩემი ამბობს, მე ვიყიდი და მიდის “პარნასში”. ამასობაში მამაჩემი რეკავს ჩემთან და აფორიაქებული მეუბნება, რომ დედაჩემი დაიკარგა – უკვე დიდი ხანია გავიდა სახლიდან და არც მობილურს პასუხობს. მერე ყველას ერთად გვიხარია, რომ დედა დაბრუნდა და “ლიტერატურული გაზეთი” მოიტანა.
***
ჩემი ბაბუები მეორე მსოფლიო ომიდან არ დაბრუნებულან. ჰოდა, მამაჩემს ბევრი წიგნი აქვს ომზე. მთელი ბავშვობა მახსოვს, სულ რაღაცას ეძებდა ამ წიგნებში და იწყებდა მერე მოყოლას – ჩვენები და გერმანელები, გერმანელები და ჩვენები. 2014 წელია, ფეხბურთის მსოფლიო ჩემპიონატის ფინალი, გერმანია-არგენტინის მატჩი და მამაჩემი ამბობს – მე მაინც მინდა თასი ჩვენთან დარჩეს… ევროპაში.
***
გზები მოყინულია, ჯიბეში ხელებჩაწყობილმა არ იარო, მირეკავს მამაჩემი.
***
გუშინ მამაჩემმა, უნდა გაგაცილოო. დაინახავს ფალიაშვილზე მწვანეშუქიან ტაქსის, აუწევს ხელს. მოგვიახლოვდება, დაკავებულია და ასე ერთი, მეორე, მესამე. ეს კიდევ ყოველი წარუმატებელი მცდელობის მერე ხელებს შლიდა და გაოცებული იძახდა – აჰა, ბლეფი კიდე!
***
“67 თუ 68 წელია, დნეპროპეტროვსკში პრეფერანსს ვთამაშობთ მე, ბორია ზასლავსკი და ლიონია კუჩმა, ლეონიდ დანილოვიჩი.” დაეჯერება მამაჩემს.
***
მამაჩემი, რომელსაც ძალიან უყვარს ოჯახური სადილები, განსაკუთრებით განიცდის პანდემიურ განცალკევებას. დღეს დარეკა, შაბათს ნიორწყალს ვაკეთებთ და რადგან ვერ გეპატიჟებით, თქვენც ნიორწყალი მოამზადეთ და ერთმანეთს დავურეკოთო.
***
მეორე აცრით გახარებული მამაჩემი დერეფანში მკლავზე ხელწავლებულ ქალს გადაეღობა:
ცოტაც მოვითმინოთ, ქალბატონო, ცოტაც და ორ კვირაში თავისუფლები ვართ!
***
თუ რამე ზედმეტად მოვინდომეთ, გადავაჭარბეთ, რაღაც ვერ გავთვალეთ ან იმაზე მეტი ენერგია ჩავდეთ, ვიდრე საჭირო იყო, მამაჩემი შემოგვძახებს ხოლმე: ნამეტანს შობით, ნამეტანს!
დილიდან ამეკვიატა.
რუსუდან მურმანის ასული რუხაძე
