ჩვენი ქვეყნის დამოუკიდებლობის აღდგენის შემდეგ ქმედითი ნაბიჯები არ გადადგმულა, რომ საჯარო სკოლებს რეალური ავტონომია მინიჭებოდა. შედეგად, საგანმანათლებლო დაწესებულებები უმეტესწილად დღემდე პოლიტიკური გავლენის ქვეშ რჩება. ასეთ ვითარებაში, სკოლაში დასაქმებული ადამიანების (დირექტორი, მასწავლებელი და სხვა პერსონალი) ტვირთი იზრდება.
ჩემი ხედვით, მთლიანად სკოლა ორიენტირებული უნდა იყოს მასწავლებლისა და მოსწავლის განვითარებაზე, ახალი პროგრამების, გრანტებისა თუ პროექტების მოზიდვაზე. საბედნიეროდ, გვაქვს მაგალითები, სადაც ნაკლებია სისტემური ჩარევები. ასეთი სკოლების ხელმძღვანელები ორიენტირებულნი არიან ინოვაციური მიდგომების დანერგვაზე, რაც პირდაპირ აისახება მოსწავლეთა შედეგებზე, მასწავლებლები აღწევენ წარმატებას ადგილობრივ თუ გლობალურ კონკურსებში…
განათლების კოალიცია და ორგანიზაცია „ღია სივრცე კავკასია“ ღია საზოგადოების ფონდის ფინანსური მხარდაჭერით ახორციელებს პროექტის „რეგიონული ნდობის ჯგუფები სკოლების დეპოლიტიზებისთვის“.
პროექტის მიზანია ზოგადი განათლების სისტემის დეპოლიტიზების მხარდაჭერისთვის რეგიონული ნდობის ჯგუფების ჩამოყალიბება, რაც ხელს შეუწყობს განათლების სფეროში დასაქმებული ადამიანების ინფორმირებულობის ხარისხის გაზრდას, პოლიტიკური გავლენებისგან დაცვასა და მათი რესურსების არამართლზომიერი გამოყენების პრევენციას.
თავის მხრივ, ნდობის ჯგუფების შექმნა ემსახურება, განათლების სფეროში დასაქმებული პირების პოლიტიკური ნიშნით შევიწროების, ზეწოლის, ან/და საარჩევნო პროცესებში არამართლზომიერი ჩართვის ფაქტების იდენტიფიცირებას, რეაგირებასა და ადგილებზე მათი მხარდამჭერი ღონისძიებების განხორციელებას.
ნდობის ჯგუფების საქმიანობის კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი მიმართულებაა პრევენციული ნაბიჯების გადადგმა, რომლის ფარგლებშიც ხდება ინფორმაციის გავრცელება ზოგადი განათლების სისტემაში დასაქმებული პირების უფლებების, ვალდებულებებისა და სამართლებრივი შეზღუდვების შესახებ, მათ შორის საარჩევნო/პოლიტიკური უფლებების კუთხით.
განსაკუთრებული ყურადღება ექცევა რეგიონებს, სადაც სკოლაში დასაქმებული პირების მოწყვლადობა მაღალია. რეგიონებში შექმნილი ნდობის ჯგუფები აერთიანებს სამოქალაქო აქტივისტებს, აქტიურ ადამიანებს, რომლებიც მზად არიან ანონიმურობის დაცვის პრინციპით, მოისმინონ ადგილებზე მასწავლებლების პრობლემები და დაიცვან სასკოლო თემის წარმომადგენელთა პოლიტიკური და სამოქალაქო უფლებები.
მნიშვნელოვანია, რომ პროექტს აქვს გრძელვადიანი მიზნები და მხოლოდ წინასაარჩევნო პერიოდზე არ არის გათვლილი. სკოლების დეპოლიტიზების პროცესი დაკავშირებულია სირთულეებთან. შეიძლება წლები დასჭირდეს იმას, რომ მასწავლებლებმა დაძლიონ შიში და ხმამაღლა ისაუბრონ ზეწოლაზე. სწორედ ამიტომ, რეგიონული ნდობის ჯგუფების ჩამოყალიბება და ერთიანი ქსელის შექმნა გახდება სამომავლო მდგრადობის ერთ-ერთი ინდიკატორი.
რეგიონული ნდობის ჯგუფების საქმიანობის ძირითადი მიმართულებებია:
- რეგიონებში არსებული სკოლების მონიტორინგი პოლიტიკური გავლენების იდენტიფიცირებისთვის;
- ზოგადი განათლების სისტემაში დასაქმებული პირებისათვის ინფორმაციის მიწოდება პოლიტიკურ/საარჩევნო პროცესებთან დაკავშირებით მათი უფლება-მოვალეობების შესახებ და სხვა პრევენციული ღონისძიებების გატარება;
- წინასწარ შეთანხმებული პერიოდულობით, არსებული დარღვევების შესწავლა/გამოვლენა და ფაქტების პროექტის მმართველი გუნდისთვის მიწოდება;
- დარღვევებზე რეაგირება პროექტის გუნდთან ერთად წინასწარ განსაზღვრული სამოქმედო გეგმის მიხედვით;
- პროექტის გუნდის მხარდაჭერით ადგილობრივ სამოქალაქო სექტორთან და სადამკვირვებლო ორგანიზაციებთან თანამშრომლობა განათლების დეპოლიტიზების საკითხებში;
- ადგილობრივი საინფორმაციო კამპანიის წარმოება.
აღსანიშნავია, რომ სკოლების დეპოლიტიზების მოძრაობა იზიარებს შემდეგ პრინციპებს:
- სკოლების დეპოლიტიზების მოძრაობა წარმოადგენს კეთილი ნების ადამიანების ერთობას, რომელთა მიზანია სკოლის დაცვა არამართლზომიერი პოლიტიკური გავლენებისგან;
- დეპოლიტიზების მოძრაობა არის აპოლიტიკური დამოუკიდებელი ერთობა და არ მიეკუთვნება არცერთ პოლიტიკურ ძალასა თუ სახელისუფლებო ორგანიზაციას;
- მოძრაობა მოწოდებულია, დაიცვას სკოლა ნებისმიერი ტიპის პოლიტიკური ზეწოლისგან, მიუხედავად პოლიტიკური ძალის სახელისუფლებო თუ ოპოზიციური კუთვნილებისა;
- მოძრაობის საქმიანობის მთავარი ორიენტირია სასკოლო თემის სამოქალაქო და პოლიტიკური უფლებების დაცვა;
- მოძრაობა განსაკუთრებულად აქტიურია საარჩევნო პერიოდში, თუმცა განათლების სისტემის დეპოლიტიზებისთვის იგი ორიენტირებულია გრძელვადიან და თანმიმდევრულ საქმიანობაზე მუდმივ რეჟიმში;
- მოძრაობა სასკოლო თემის მხარდაჭერასთან ერთად, ასევე, ზრუნავს ისეთი ცვლილებების განხორციელებაზე, რომლებიც უზრუნველყოფს ზეწოლის ბერკეტების აღმოფხვრასა და სისტემურ დონეზე პოლიტიკური გავლენებისაგან გათავისუფლებას.
უნდა ესაუბრებოდეს თუ არა მასწავლებელი მოსწავლეებს პოლიტიკაზე, სახელმწიფოზე და დემოკრატიული პრინციპებზე? რა თქმა უნდა, კი! მაგრამ, ის თავისუფალი უნდა იყოს ყოველგვარი პოლიტიკური წნეხისგან.
მაგალითისათვის განვიხილოთ ასეთი სიტუაცია. მე მასწავლებელი ვარ და წინასაარჩევნოდ აღმოვჩნდი პოლიტიკური წნეხის ქვეშ. მეორე დღეს მაქვს გაკვეთილი მე-9 კლასელ მოსწავლეებთან, სადაც უნდა განვიხილოთ ადამიანის ფუნდამენტური უფლებები, ან დემოკრატიის ისეთი პრინციპები, როგორებიცაა ხმის ფარულობა, არჩევნები, როგორც ხელისუფლების გადარჩევის საუკეთესო მექანიზმი… დავსვათ შეკითხვა: რამდენად ვიქნები ასეთ სიტუაციაში მათთან პირნათელი? რამდენად შეძლებს ასეთი მასწავლებელი აღზარდოს თავისუფალი მოქალაქეები? ისეთი მოქალაქეები, რომელთა ჩამოყალიბებისკენაც ისწრაფვის ზოგადი განათლების ეროვნული მიზნები?! ამიტომ, ვისურვებდი არაპოლიტიზებულ სასწავლო გარემოს, სადაც გაიზრდებიან თავისუფლად მოაზროვნე ადამიანები და ააშენებენ ძლიერ სახელმწიფოს.
