ა და ბ პუნქტების უცვლელობა და მათ შორის არსებულ გზის მონაკვეთზე პეიზაჟების სტანდარტული ერთფეროვნება, “ბელუქსის” უშნო, ყოველგვარ არქიტექტურას მოკლებული შენობები, “მარი მარკეტი”, განთქმული იმ ყოვლისშემძლეობით, რომელსაც ტერმინალის არსებობა ჰქვია, ხიდი, რომლის დაკერებული სხეული ფრანკენშტეინს მოგაგონებთ და საცხობი, რომელიც ჩვენი არსობის ღვეზელებს გვაძლევს. იქ ნამდვილი ღმერთი მუშაობს, მანანა, რომელიც ხუთი პურისა და ორი თევზის ნაცვლად სასწაულებრივად გემრიელი ცომეულით გვაპურებს. საბოლოო ჯამში, ეს არის სამსახური, რომელიც ოდესმე აუცილებლად იქცევა რუტინად და შენი საყვარელი საქმე დაემსგავსება სადილის თეფშს, რომელიც საჭიროების მიხედვით იცვლის ადგილს – თაროდან მაგიდაზე და პირიქით. ამიტომ ხშირად გვჭირდება მისტიფიკაციები. გვჭირდება, ჩვენი პრაგმატული და მოსაბეზრებელი თავები დავივიწყოთ, ასფალტის სიმყარიდან ბალახის სირბილეზე გადავინაცვლოთ და, რომელიმე ხის ქვეშ მსხდომებმა, მიწას ფესვები ნეკნებივით დავუთვალოთ, ბოლოს და ბოლოს, ღრუბლები ცხვრებს, ბამბის ნაყინს, თოვლის პაპის აბურდულ წვერს ან რამე უფრო ბანალურს შევადაროთ… ასეა. უნდა მოვიცალოთ ხოლმე. კარგი იქნებოდა, ვალტერ ფეიბერზე ადრე მოგვეცალა, თუმცა, ალბათ, არც ორმოცდაათი წელია მეტისმეტად ბევრი ასეთი ამბებისთვის.
მაქს ფრიშის “HOMO FABER” 15 წლისამ წავიკითხე. მაშინ რომ გეკითხათ, უფროსკლასელობის მგრძნობიარე პერიოდში, პასუხის ნაცვლად ხელში ცრემლებით დასველებულ ბალიშს მოგაჩეჩებდით. მაშინ ტირილი უკეთ გამომდიოდა. ახლა უკეთესად გულგრილი ანოტაციების წერა გამომდის, მაგალითად, ასეთის: “ეს არის რომანი გულისგამაწვრილებლად პრაგმატული კაცის შესახებ, რომელსაც ერთხელ საკუთარი შვილი შეუყვარდა”. ცოტათი სიმართლესაც ჰგავს. რაც არ უნდა იყოს, ვალტერ ფეიბერმა, ამ ბებერმა, მაგრამ ტექნიკური საუკუნის კარგად დაზეთილმა ჭანჭიკმა, რომელიღაც დიდი კორპორაციის, ალბათ, წარმატებულმა ინჟინერმა, ბავშვობაშივე შემაშინა – არა მოსალოდნელი ინცესტის მცირე ალბათობით, არამედ ყველაფრის მატერიალიზაციითა და სტატისტიკის უზენაესობის აღიარებით. მე მინდოდა, მიწაზეც მყარად ვმდგარიყავი და, იმავდროულად, სტატისტიკაც ფეხებზე დამეკიდებინა. განსაკუთრებით მაშინ, როცა ისეთი დიდი გოგო გავიზრდებოდი, რომ თქვენთვის პოსტები მეწერა.
“ქანდაკებები რობოტების წინაპრები არიან. პირველყოფილი საზოგადოება სიკვდილის დაძლევას ცდილობდა, როცა ადამიანის სხეულს აქანდაკებდა. ჩვენ კი იმით ვებრძვით სიკვდილს, რომ ადამიანის შემცვლელებს ვქმნით. ტექნიკა მისტიკის ნაცვლად”, – ეს “ადამიანი-მწარმოებლის”, ვალტერ ფეიბერის სიტყვებია, რომელსაც წარმოდგენა არ ჰქონდა, რომ დედამიწის ზურგზე არსებული ვერც ერთი რობოტი ვერ შეუცვლიდა საკუთარ ქალიშვილს. მთელი წიგნი სამაგიეროს გადახდაა. შესაბამისად, მძიმეც, როგორც ყველა სამაგიერო. აქვეა ხელოვნებაც – რეზინის ძველმოდური სათამაშო, რომელიც, მართალია, ჯერ კიდევ ჭყვიტინებს, მაგრამ პულტით სამართავი მანქანის მოლოდინში მალე გადააგდებენ.
ფრიშის ენა მარტივია. ასეც უნდა იყოს, როცა დღიურს “ადამიანი მწარმოებელი” წერს. თუმცა მთელი ტექსტის განმავლობაში, ყველა მორიგი გადაკითხვისას, არ მცილდებოდა შეგრძნება, რომ თითოეულ სიტყვას განსაკუთრებული, ინდივიდუალური წონა ჰქონდა. სემანტიკურ სირთულეებს არ ვგულისხმობ. ეს არის საკმაოდ მსუყე ტექსტი ფრაზებით, რომლებიც ისეთივე მატერიალურია, როგორიც კილოგრამი ხახვი ან ასი გრამი კარაქი. ან სულაც ზაბეტის შავი კოვბოური შარვალი. ან ჰანას დაჭორფლილი, მობერებული ხელები. სულაც იოახიმის გვამი ან კუბელი ხუანა – შავი, შავი, ხავერდოვანი.
