კახეთი. ზაფხულის სოფლური, მსუყესურნელიანი საღამო. მე და თომა მაღაზიიდან ვბრუნდებით ჩიპსით, ორცხობილათი და ათასგვარი სხვა სასუსნავით არცთუ ისე დამძიმებულები (კარგა ხანია დავასკვენი: სასუსნავს წონა არ აქვს და ყოველთვის ცოტაა). თომა პატარაა, ექვსი წლის, და, მე რომ მკითხოთ, სულ თოთოა, ჰოდა, მით უმეტეს, ძალიან მიკვირს, როგორ შეუძლია ამ თოთო თომას, მესაუბროს ჰარი პოტერის ფენომენზე და შეჩვენების წმინდა ქართულ ფენომენზე კიდევ ერთხელ დამაფიქროს. თომას პოტერიადა კეთილია და მიხარია. და ვინაიდან თომა ჩემი ძმისშვილია და მასზე არა მხოლოდ მზე და მთვარე, არამედ ყველა პლანეტა თუ ვარსკვლავი ამომდის, ჩემთვის ის ბრძენია, ყოვლისმცოდნე და ყოვლისმგრძნობი. მაგრამ შესაძლოა მანაც არ იცოდეს, რატომ დარჩა კნუტი უდედოდ: სოფლის შარაზე თაგვისოდენა, ჯერ კიდევ თვალაუხელელი კნუტი დაბობღავს. ვიღას ახსოვს ყოვლისშემძლე ჰარი, – უსუსური კნუტის ბედი გვაწუხებს. დედაჩემს ვურეკავ, წამოვიყვან, თორემ ან მანქანა გადაუვლის, ან ნიავი წაიღებს-მეთქი. მაგრამ რაკი დედაჩემს კატებზე ალერგია აქვს, კნუტს ნიავისა და მანქანების პირისპირ ვტოვებთ. თომა ტირის. მე ვამშვიდებ ისევე, როგორც თქვენ დაამშვიდებდით თქვენს შვილებს, ძმისშვილებსა თუ დისშვილებს: „დედიკო მოვა და წაიყვანს, აქ არ დატოვებს”. მაგრამ რადგან თომა ბრძენია, ჩემი ერთი სიტყვისაც არ სჯერა.
ალერტეკი
ეს არის პოსტი იმაზე, როგორ შეიძლება გააკეთო ის, რაც შენთვის არავის დაუვალებია და როგორ შეიძლება, არავისდავალება „სხვის საქმეში ცხვირის ჩაყოფის” ანტონიმი იყოს, რადგან სხვისი საქმეები ზოგჯერ სულაც არ არის სხვისი, განსაკუთრებით მაშინ, თუ ისინი ცხოველებს ეხება; ეს არის პოსტი ბავშვებსა თუ მოზარდებზე, რომლებისთვისაც ფიზკულტურაზე მნიშვნელოვანი ჩიტების გამოზამთრება ან კნუტების გამოზაფხულებაა; ეს არის პოსტი იმაზე, რაც მშობლებისთვის ვადაგასულ ქვითრებზე უმნიშვნელოა და იმაზეც, რაც ბავშვებისთვის დედის მოხეხილ იატაკსა თუ გაკრიალებულ მინებზე მეტს ნიშნავს.
ერთი შეხედვით ჩვეულებრივი, უმნიშვნელო ოჯახური დიალოგის ფონზე მთელი ბავშვური ტრაგედია თამაშდება. „ჩიტების გამომზამთრებლის” ავტორი, ყველაზე სევდიანი ნოველისტი რევაზ ინანიშვილი, ცოლ-ქმრის საუბარს ყოველგვარი დრამატიზმისა და სენტიმენტების გარეშე მიჰყვება: აქ არაფერია ზედმეტი, არც ერთი ფრაზა არ ჰგავს ქალაქში, შუა ქუჩაზე, საიდანღაც გაჩენილ ჟირაფს ან მდინარის ნაპირას, ტყეში აღმოცენებულ მრავალსართულიან კორპუსს. ეს დიდი ნოველისტების თვისებაა – სიტუაციების რეალისტური აღწერა, მოსაწყენი რიტორიკის ცხრა მთას იქით გაშვება და თითქოს ჩვეულებრივი, არაძახილისნიშნიანი და არამყვირალა ფინალი. არადა, ასეთი ნოველისტები გკლავენ: ბახ-ბახ, ერთი ნოველა, ორი ნოველა და მეტი აღარ შეგიძლია, არ დაგინდობენ, შიგ გულში მოგარტყამენ… მე მათ „ენერგოვამპირებს” ვუწოდებ – მთელი ჩემი ენერგია პირდაპირ ტვინისკენ მიაქვთ: ის გამალებით იწყებს აზროვნებას, სახსრები კი ასევე გამალებით მტეხს, თუმცაღა არ წვიმს.
იწვიმებდა, ითოვებდა ზამთარში, შესცივდებოდათ ჩიტებს, ჰოდა, თხუთმეტი წლის, მაღალსა და წვრილ, კეთილსახიან ბიჭს „მთლად იაფად” ნაყიდი ჩიტბატონები სახლში მოჰყავს. „გამოვაზამთრებ და გაზაფხულზე გავუშვებ”, – ამ იმედს იატაკის საწმენდი ჯოხი კედელზე სათითაოდ ანარცხებს. „იმედის ჩიტივით სიკვდილი” ყოველთვის ხელოვნური ფრაზა მეგონა, მაგრამ აქ ზუსტად ასეა: იმედი ჩიტივით კვდება და ჩიტი – იმედივით.
იმედისა და ჩიტის მკვლელი კი, არც მეტი, არც ნაკლები, ბიჭის დედაა, რომლისთვისაც ალბათ უმთავრესი ის არის, შვილს დილაობით გატკიცინებული შარვალი და გახამებული პერანგი მოარგოს, რომელიც ალბათ ცხრილის მიხედვით ჩაიბარებს გაკვეთილებს და სათაურის დავიწყებასაც არ გაპატიებს, ტიტიკაკა თუ ტანგანიკაში აგერია, უვიცს გიწოდებს და არასდროს მოუვა აზრად, რომ ბირთვისების წითელი მდინარის ნახვაზე ოცნებობ. ქართულსა და ისტორიას მათემატიკური სიზუსტით გამოიკითხავს, თარიღების ცოდნის მკაცრი აუცილებლობით, შენ კი ვერასდროს ეტყვი, რომ სასკოლო პროგრამიდან რამდენჯერმე გადაუხვიე და დუმბაძის „დიდროსთან” ერთად საროიანის „ხუთი მწიფე მსხალი” წაიკითხე, ხოლო დავით აღმაშენებლის მეფობის წლებზე მეტად ყოველთვის მისი საბრძოლო აღჭურვილობის სიმძიმე გაოცებდა. მათემატიკა ციფრებია და ციფრებად გამოგკითხავს, და ვერც კი გაუმხელ, რამხელა სიამოვნებას განიჭებს ერთგვერდიანი მაგალითების ამოხსნა – თითქოს საინტერესო თავისუფალ თემას წერდე ან მარათონის დასასრულს, ფინიშთან მისულს, დაღლილსა და მწყურვალს ვინმე ცივ წყალს გაწვდიდეს.
არიან ასეთი მშობლებიც და ჰყავთ ასეთი შვილებიც – ნათელთვალებიანები. არადა, ვინ იცის, ადრე მშობლებიც ნათელთვალებიანები იყვნენ – დიდობა ბინდია, ან ბანდი, რომლითაც ყოველდღიური პრობლემები გამოცდილი ექთანივით გიხვევს თვალებს.
იგივე:
კახეთი. ზაფხულის სოფლური, მსუყესურნელიანი საღამო. მე და თომა მაღაზიიდან ვბრუნდებით ჩიპსით, ორცხობილათი და ათასგვარი სხვა სასუსნავით არცთუ ისე დამძიმებულები (კარგა ხანია დავასკვენი: სასუსნავს წონა არ აქვს და ყოველთვის ცოტაა). თომა პატარაა, ექვსი წლის, და, მე რომ მკითხოთ, სულ თოთოა, ჰოდა, მით უმეტეს, ძალიან მიკვირს, როგორ შეუძლია ამ თოთო თომას, მესაუბროს ჰარი პოტერის ფენომენზე და შეჩვენების წმინდა ქართულ ფენომენზე კიდევ ერთხელ დამაფიქროს. თომას პოტერიადა კეთილია და მიხარია. და ვინაიდან თომა ჩემი ძმისშვილია და მასზე არა მხოლოდ მზე და მთვარე, არამედ ყველა პლანეტა თუ ვარსკვლავი ამომდის, ჩემთვის ის ბრძენია, ყოვლისმცოდნე და ყოვლისმგრძნობი. მაგრამ შესაძლოა მანაც არ იცოდეს, რატომ დარჩა კნუტი უდედოდ: სოფლის შარაზე თაგვისოდენა, ჯერ კიდევ თვალაუხელელი კნუტი დაბობღავს. ვიღას ახსოვს ყოვლისშემძლე ჰარი, – უსუსური კნუტის ბედი გვაწუხებს. დედაჩემს ვურეკავ, წამოვიყვან, თორემ ან მანქანა გადაუვლის, ან ნიავი წაიღებს-მეთქი. მაგრამ რაკი დედაჩემს კატებზე ალერგია აქვს, კნუტს ნიავისა და მანქანების პირისპირ ვტოვებთ. თომა ტირის. მე ვამშვიდებ ისევე, როგორც თქვენ დაამშვიდებდით თქვენს შვილებს, ძმისშვილებსა თუ დისშვილებს: „დედიკო მოვა და წაიყვანს, აქ არ დატოვებს”. მაგრამ რადგან თომა ბრძენია, ჩემი ერთი სიტყვისაც არ სჯერა.
დედას კი შეეძლო, უბრალოდ, ალერტეკი დაელია.
კომენტარები
