ხუთშაბათი, მარტი 28, 2024
28 მარტი, ხუთშაბათი, 2024

სკოლიდან დაწყებული ტრანზიცია

ვებსტერის განმარტებითი ლექსიკონის მიხედვით, ტრანზიცია ნიშნავს – შეცვლას, მოძრაობას ან გადასვლას ერთი პოზიციიდან, მდგომარეობიდან, სუბიექტიდან, მოსაზრებიდან მეორეზე.

ამ წერილში საუბარი მექნება, რამდენად მნიშვნელოვანია ტრანზიციის პროცესი სკოლიდან პროფესიულ სასწავლებლამდე.

საბაზო საფეხურზე, მოზარდისთვის დგება მნიშვნელოვანი ეტაპი, მას უწევს საკუთარ მისწრაფებებსა და შესაძლებლობებში გარკვევა. იწყება ფიქრი მომავალზე და ამ პროცესში მასწავლებლის როლი განუზომელია.

მოზარდის წინაშე დგება ახალი ეტაპი – გადააფასოს საკუთარი ინტერესები, მისწრაფებები და შესაძლებლობები, რასაც ხშირად დამოუკიდებლად ვერ ახერხებს ან სპონტანურად იღებს გადაწყევტილებას.

ტრანზიციის პროცესი თანმიმდევრულ ეტაპებს მოიცავს.

  • ორიენტაცია:
  • საკუთარ თავსა და გარემოში არსებულ შესაძლებლობებში გარკვევა,
  • გადაწყვეტილების მიღება.
  • მომზადება:
  • სწავლა,
  • მომზადება,
  • გადამზადება.
  •     დასაქმება:
  • გაძლიერება,
  • დასაქმება,
  • მიყოლა.

პირველი ფაზა, ორიენტაცია სწორედ სკოლაში იწყება. ორიენტაციის ფაზის მიზანია, ხელი შეუწყოს ახალგაზრდას სასურველი სამსახურისა და შესაბამისი მომზადების ადგილის შესახებ ინფორმაციის მოძიებაში, გაანალიზებასა და ინფორმირებული გადაწყვეტილების მიღებაში.

მეორე ფაზა ფოკუსირებულია მომზადების პროცესზე, რომლის მიზანია პიროვნებისთვის სასურველი სამუშაოს შესაბამისი კომპეტენციის დაუფლება, კვალიფიკაციისა და მისი დამადასტურებელი სერტიფიკატის მიღება. როგორც წესი, ამ ეტაპზე, პიროვნების მხარდამჭერი რგოლი პროფესიული სასწავლებელია, თუმცა არ არის გამორიცხული, პიროვნება ფორმალური პროფესიული განათლების გარეშე არაფორმალურად ემზადებოდეს ან იძენდეს კომპეტენციას.

მესამე ფაზა, საბოლოო შედეგს – დასაქმებას  უკავშირდება. ამ ფაზის მიზანია, ახალგაზრდა დასაქმდეს, შეინარჩუნოს სამსახური და გაიუმჯობესოს ცხოვრების ხარისხი.

როგორც ვხედავთ, ახალგაზრდების ცხოვრებისთვის მომზადება, ახალ ეტაპზე გადასვლა და  მომავალი კეთილდღეობა დამოკიდებულია იმ უნარებზე, რომლებსაც მას სკოლა განუვითარებს. სკოლის პასუხისმგებლობაა პიროვნების ტრანსვერსალური უნარებით აღჭურვა, რათა ახალგაზრდამ შეძლოს უკეთესი მომავლის შექმნა.

 

ორი წლის განმავლობაში საკმაოდ დიდი გამოცდილება დამიგროვდა ამ მიმართულებით. გავაანალიზე, რომ ნებისმიერ მასწავლებელს შეუძლია საგაკვეთილო პროცესზე თუ მის მიღმა, არაფორმალურ გარემოში ხელი შეუწყოს მოსწავლეს საკუთარი თავის აღმოჩენაში და მომავალი პროფესიის განსაზღვრაში.

გაგიზიარებთ  ჩემს მოკრძალებულ  პრაქტიკას. მე-11 კლასში ვაჟა-ფშაველას შემოქმედების განხილვისას დამებადა საპროექტო იდეა – მოსწავლეებს მოეძიებინათ მასალები სვანური და ფშავ-ხევსურთა ეთნო ყოფიდან; მოემზადებინათ მასალები საცხოვრებელი და თავდაცვითი ნაგებობების  შესახებ. ერთ-ერთ მოსწავლეს, რომლესაც ვამჩნევდი, რომ ჰქონდა არაჩვეულებრივი შემოქმედებითი ნიჭი, ვთხოვე, ფიქლით აეშენებინა სვანური კოშკის მოდელი. მოსწავლეებმა პროექტზე საინტერესოდ იმუშავეს. შემაჯამებელ ნაწილი ყველასთვის  დიდი სიურპრიზი აღმოჩნდა – მოსწავლემ ისეთი სვანური კოშკის მაკეტი შექმნა, რომელსაც დღემდე აღტაცებაში მოჰყავს მნახველი. მთელ ამ პროცესში საინტერესო და მნიშვნელოვანი ის არის, რომ ამ დავალებამ, ხელი შეუწყო მოზარდში ისეთი ნიჭის გამოვლენას, რამაც მთელი მისი მომავალი განსაზღვრა. მისთვის ეს პროცესი საინტერესო და სასიამოვნო აღმოჩნდა, უფრო და უფრო ხვეწდა ნამუშევრებს. მისი ნამუშევრებით დაინტერესდნენ და ეს ხელობა შემოსავლის წყაროდ ექცა. სკოლის დასრულების შემდეგ,ზუსტად იცოდა, რომელი პროფესია მოსწონდა და  სწავლის  გაგრძელება  პროფესიულ სასწავლებელში  გადაწყვიტა, ხის დამუშავების მიმართულებით, რომელიც  წარმატებით დაასრულა.

ტრანზიციის პროცესს ხელს უწყობს სკოლებში კლუბების არსებობა. მოსწავლე სხვადასხვა კლუბში მუშაობის პროცესში გაცნობიერებულად თუ გაუცნობიერებლად გადის თვითგამორკვევის პროცესს, ავლენს საკუთარ ინტერესს, რაც ხელს უწყობს მას, გაიღრმავოს ცოდნა და განავითაროს  უნარები.

2017 წლიდან განათლების, მეცნიერების, კულტურისა და სპორტის სამინისტრომ  დაიწყო პროექტი – პროფესიული უნარების განვითარების პროგრამა. ეს პროგრამა არის საშუალება, მოსწავლეებმა ადრეულ ასაკში გაიარონ თვითგამორკვევის პროცესი, მოსინჯონ საკუთარი შესაძლებლობები  სხვადასხვა პროფესიაში და მიიღონ  სამომავლო გადაწყვეტილება საკუთარი ინტერესების გათვალისწინებით.

ზემოთ ხსენებული პროექტი, წარმატებით განახორციელა სსიპ მესტიის პროფესიულმა კოლეჯმა “თეთნულდმა“ ჩვენს  სკოლაში, სადაც ჩემი როლი მასწავლებლის ასისტენტობა იყო. ჩემმა მოსწავლეებმა შეისწავლეს თექისა და დეკორატიული ქსოვილის დამუშავების  ტექნოლოგია. მოსწავლეები, როგორც გოგონები, ასევე  ბიჭები აქტიურად იყვნენ ჩართული პროგრამაში. მათ  საკუთარი ძალები მოსინჯეს ამ პროფესიაში, პასუხები გასცეს კითხვებს – იყო თუ არა ეს ხელობა მათთვის საინტერესო? ხედავენ თუ არა მომავლში თავს ამ სფეროში? და ასე დაგეგმეს მომავალი. თუნდაც ის, რომ მოსწავლეებმა დადებითად ან უარყოფითად  შეაფასეს ამ სფეროში მათი  ადგილი, ესეც უკვე სკოლის მხრიდან მათ ცხოვრებაში თვითგამორკვევის გზაზე  შეტანილი წვლილია.

აღნიშნულ პროგრამას წინ უსწრებდა მეტად მნიშვნელოვანი პროექტი, რომელიც ჩემი მოსწავლეებისთვის განვახორცილე. პროექტი გულისხმობდა სახელობო განათლების ხელშეწყობას სკოლის მოსწავლეებში, რომლის ფარგლებში სკოლის მოსწავლეებმა გაიარეს ხელსაქმის კურსი და განავითარეს საბაზისო პროფესიული უნარები.

პრაქტიკულ ნაწილთან ერთად, ჩავატარე ტრენინგები პროფესიული განათლების მნიშვნელობაზე, რამაც ხელი შეუწყო რამდენიმე ბენეფიციარების პროფესიულ სასწავლებელში ტრანზიციას.

ამდენად, სკოლა არ უნდა იყოს ორიენტირებული მხოლოდ ფორმალური განათლების მიწოდებით. მან უნდა შექმნას ბაზა სხვადასხვა კლუბის, სახელობო წრის სახით; მჭიდროდ ითანამშრომლოს პროფესიულ სასწავლებლებთან, პოტენციურ დამსაქმებელთან, რომ მოსწავლეებმა ადრეულ და საბაზო საფეხურზე გამოავლინონ ინტერესები და სწავლის დასრულების ეტაპზე ზუსტად განსაზღვრონ, როგორ დაგეგმონ საკუთარი მომავალი.

 

 

გამოყენებული ლიტერატურა: „ინკლუზიური პროფესიული განათლების გზამკვლევი“.

 

 

 

 

კომენტარები

მსგავსი სიახლეები

ბოლო სიახლეები

ვიდეობლოგი

ბიბლიოთეკა

ჟურნალი „მასწავლებელი“

შრიფტის ზომა
კონტრასტი