ცოდნის ტრანსფერი-ჩვენი ოთხფეხა ,,მეგობრები“

თითოეული გაკვეთილის ახსნის დროს უამრავ პარალელს ვავლებთ შესწავლილ თემასთან. მნიშვნელოვანია, მოსწავლემ უკვე შეძენილი ცოდნა ახალს დაუკავშიროს.

ბუნებისმეტყველების გაკვეთილზე, როდესაც უნდა შეგვესწავლა შინაური და გარეული ცხოველები, გადავწყვიტე ინტეგრირებულად ჩამეტარებინა გაკვეთილი ქართულ ენასთან, რადგან მათ უკვე შესწავლილი ჰქონდათ ი.გოგებაშვილის ,,ცრუ“. გარდა იმისა, რომ მოსწავლეები კავშირს დაამყარებდნენ ამ ორ საგანს შორის, მინდოდა მათი ყურადღების გამახვილება დეტალებზე.

გაკვეთილის მიზნად დავისახე შემდეგი: მოსწავლეები შეძლებენ შინაური  ცხოველების ამოცნობას, მათ განსხვავებას გარეული ცხოველებისგან; ასევე დაასახელებენ და შეძლებენ გარკვეული ნიშან-თვისებებით მათ ერთმანეთისაგან გარჩევას. ეროვნული სასწავლო გეგმიდან კი შევუსაბამე შესაბამისი ინდიკატორები:

ბუნ.I.2. მოსწავლემ უნდა შეძლოს შეგრძნების ორგანოების მნიშვნელობის გაცნობიერება

• მსჯელობს შეგრძნებებისა და შეგრძნების ორგანოების მნიშვნელობაზე ცხოველებისათვის (მაგ., საფრთხის დროულად აღმოჩენა, საკვების მოპოვება, თავშესაფრის მოძებნა);

ბუნ.I.3. მოსწავლემ უნდა შეძლოს ცოცხალი სხეულების აღწერა არსებითი ნიშან–თვისებების მიხედვით

• აღწერს და ადარებს ერთმანეთს სხვადასხვა ცხოველს სხეულის ნაწილების (მაგ., თავი, კიდურები, კუდი, ყურები, ნისკარტი, ფრთები, ხორთუმი) მიხედვით;
• მსჯელობს ადამიანისთვის ცხოველებისა და მცენარეების მნიშვნელობაზე (მაგ. ცხოველებისა და ადამიანების მეგობრობა; საკვები, რომლებსაც გვაძლევენ ცხოველები);

ქართ. დაწყ.(I).2. მოსწავლემ უნდა შეძლოს სტანდარტით განსაზღვრული სხვადასხვა ტიპის ტექსტების მოსმენა, გაგება-გააზრება და გადმოცემა.

• ისმენს და ადეკვატურად აღიქვამს მარტივ ინფორმაციას ნაცნობ თემაზე;
• ამოიცნობს კონკრეტულ ინფორმაციას.

იქიდან გამომდინარე, რომ მოსწავლეებს ჰქონდათ წინარე ცოდნა, ერთმანეთისგან გაერჩიათ ცოცხალი და არაცოცხალი ბუნების წარმომადგენლები, ვფიქრობ, გაკვეთილის მსვლელობა მათთვის გარკვეულწილად გამარტივებული იქნებოდა.

საორგანიზაციო საკითხების მოგვარების შემდეგ, გამოწვევის ფაზაზე მოტივაციის ასამაღლებლად და წინარე ცოდნის გასააქტიურებლად გაკვეთილის პირველ აქტივობად ავარჩიე ,,იდუმალი ყუთი,’’ სადაც მოთავსებული იყო სხვადასხვა ცხოველი. მოსწავლეები ყუთიდან იღებდნენ ცხოველების გამოსახულებებს, რომელსაც ახასიათებდნენ სამი წინადადებით. კლასს კი უნდა გამოეცნო, რომელ ცხოველზე იყო საუბარი.

შინაარსის რეალიზების ფაზაზე ცხოველების გასაცნობად კომპიუტერის დახმარებით მოსწავლეებს სლაიდებზე ვაჩვენე ცხოველების ფოტოები. ავუხსენი თითოეული ცხოველისათვის დამახასიათებელი ნიშან-თვისება. მოსწავლეები აკვირდებოდნენ და ახდენენ ვიზუალური მასალის ვერბალურად გადმოცემას, გამოთქვამდნენ მოსაზრებებს. პრეზენტაციის შემდეგ დავუსვი შემდეგი კითხვები, რითაც ვეცადე განმემტკიცებინა მიღებული ახალი ინფორმაცია:

• რომელი ცხოველია შინაური?
• რომელი ცხოველია გარეული?
• რომელ ცხოველს აქვს რქები? ჩლიქები?
• რომელი ცხოველი იკვებება მცენარეებით?
• რომელი ცხოველი იკვებება ხორცით?
• რომელი ცხოველია ძუძუმწოვარი?

ქართული ენისა და ლიტერატურის წიგნიდან წავუკითხე ი.გოგებაშვილის მიხედვით დაწერილი მოთხრობა ,,ცრუ.“ მოსწავლეებმა ტექსტში ამოიცნეს ოთხფეხა ცხოველი, როგორც გარეული, ასევე შინაური და მოახდინეს მათი კლასიფიცირება. წუთშესვენებისას კი მოვასმენინე ცხოველთა ხმიანობა, რამაც მათ ერთგვარი წარმოდგენა შეუქმნა ცხოველებზე.

ამ ყოველივეს შემდეგ კლასი დავყავი 4-5-კაციან ჯგუფებად. მოსწავლეებს გავახსენე ჯგუფური მუშაობის წესები და ჯგუფებში დავარიგე დავალებები.

• I ჯგუფი – განასხვავებს შინაური და გარეული ცხოველების სურათებს;
• II ჯგუფი – ბალახის მჭამელებსა და ხორცის მჭამელებს;
• III ჯგუფი – ბრჭყალებიანსა და ჩლიქიანებს;
• IV ჯგუფი – რქიანებსა და ურქოებს.

დავალების შესრულების შემდეგ თითოეულმა ჯგუფმა გააკეთა პრეზენტაცია.

რეფლექსიის ფაზაზე შევაჯამე გაკვეთილი და დავსვი შეკითხვები:

• რა იყო ჩვენი გაკვეთილის თემა?
• რა ვისწავლეთ ამ გაკვეთილზე?
• რა გაიგეთ ახალი ცხოველებზე?

მოსწავლეები შევაფასე სიტყვიერად და გავუკეთე განმავითარებელი კომენტარები. ასევე შევაფასე ჯგუფური მუშაობა.

ამ გაკვეთილის შემდეგ მოსწავლეები აღწერენ ორგანიზმებს გარეგნული ნიშნების მიხედვით, ახდენენ მათ კლასიფიცირებას, განასხვავებენ და გამოხატავენ მათდამი საკუთარ დამოკიდებულებას.

წუთშესვენებას გამოყენებული რესურსი: https://www.youtube.com/watch?v=ZGGoTcVDI_o