რაც კი რამ ლექსი გვისწავლია მე და ჩემს ძმას, დიდი წილი მეოთხე-მეხუთე კლასზე მოდის. ჯიბრი რას არ გაგაკეთებინებს და თაროზე გამომწვევად ჩამოდებულ გალაკტიონის რჩეულს რომ მივადექით რვა-ცხრა წლის ბიჭები, სადღაც ბოლოსკენ ფეხბურთმა გაგვაჩერა, თორემ დაუთარიღებელ ლექსებზე ვიყავით უკვე გასული. გერონტი ნაჭყებიას 86-87-იანების გუნდში რომ არ დაგვეწყო ვარჯიში, ქართული პოეზიის თანავარსკვლავედი ზეპირად გვეცოდინებოდა, რაც თავისთავად ურიგო საქმე არაა.
თუ იცი, ლექსი ზეპირად უნდა იცოდე. მუსიკა სწორედ იმ ენაზე უნდა გადმოიცეს, როგორც პოეტმა ჩაიფიქრა – გააზრებული და ინტერპრეტირებული ლექსი ამბის სხვა ნაწილია, მეორე ეტაპი; პირველი ეტაპი, უთუოდ და უკონკურენტოდ, ლექსისგან ტკბობის, სიამოვნების მიღების, მუსიკითა და პოეტის ოსტატობით თრობისა უნდა იყოს.
ქართულის მასწავლებლებისგან მსმენია, – ცოტათი დაბნეულები ვართ, მთლად გაზუთხვაც არ გვინდა, მაგრამ არც კარგი კითხვით გამოდის ლექსის დასწავლაო.
ყველაზე მთავარი ამ დროს ალბათ მეთოდია, ფორმა, თუ როგორ აცნობს პოეტს და მის ტექსტს მასწავლებელი მოსწავლეს, როგორ ცდილობს მის დაინტერესებას იმ სამყაროთი, სადაც ამბავი ცოტაა, უფრო სწორად, ყველაზე იდუმალი ამბავი შენ თვითონ უნდა იგრძნო, პროცესში, კითხვისა და დაგემოვნების დროს.
ბევრჯერ მიფიქრია და წარმომიდგენია ჩემი თავი, ვთქვათ, „მერანის“, „ბედნიერი ერის“, „სულიკოს“ და „ლურჯა ცხენების“ წარდგენის პროცესში. თითქოს სიზმარივით იყო, რაღაც უჩვეულო და წარმოუდგენელი რომაა, მაგრამ ბოლომდე ვერ ახერხებ თვალის მიწვდენას – სადღაც წყდება, ქრება, ეთიშები, იკარგები, რეალობას უბრუნდები.
ზედაპირული ლაპარაკი რომ არ გამომივიდეს:
1) ყველაფერს გამოვიყენებდი, რაც, მაგალითად, „ლურჯა ცხენების“ შესახებ წამიკითხავს და მსმენია: ავტორისეული მოგონება (თუკი არსებობს), კრიტიკული ანალიზი (თუ როგორ იაზრებდნენ სხვადასხვა დროს ამ ნაწარმოებს, განსხვავებული ინტერპრეტაციები ყოველთვის ინტერესით იკითხება); ლექსის კონტექსტის ახსნისათვის საჭირო ყველა წყარო;
2) დროთა განმავლობაში შემორჩენილ დეკლამაციებსაც მოვისმენდი. საინტერესოა, კითხვისას რა აქცენტებს აკეთებენ მსახიობები, პოეტის კოლეგები, თვითონ პოეტი;
3) მაგრამ ყველაფერი ლექსის წაკითხვიდან იწყება. შენთვის, ჩუმად თუ ხმამაღლა, რამდენჯერმე წაკითხვით, ისე, რომ მოგინდეს ვერ შეელიო, როგორც ვერ ელევა სასურველი გოგოსთვის მიტანილ ნამცხვარს „ერთხელ, ამერიკაში“-ს პერსონაჟი ბიჭუნა. ოღონდ ნამცხვრისა და ბიჭუნასგან განსხვავებით, პოეზიის ძალა სწორედ ისაა, რომ მისი სხვისთვის გაზიარების სურვილი გიპყრობს იმ წუთიდანვე, როცა შეატყობ, რომ ლექსი შენი გახდა.
არ მავიწყდება, როგორ ზის ჩემი ძმა დიდ მაგიდასთან ჩვენი უზარმაზარი ოთახის შუაგულში, რომელსაც დეკემბრის სუსხში ძლივს ვათბობდით, გადაშლილი წიგნი უდევს, ცდილობს არ ჩაიხედოს, მაგრამ პაუზების დროს თვალი მაინც ეპარება ხოლმე. მერე არ უნდა ეს შეიმჩნიოს, ტემპს აჩქარებს და სხაპასხუპით ყვება:
„იყო შაკ ბოლდერი: „მწარე და ძვირფასი,
თრობის საათია, ღვინის საათია…“
რაულის, რონალდოსა და დელ პიეროსგან განსხვავებით, ჯერ არ იცის, ვინაა ეს ტიპი – გალაკტიონის შედევრში ნახსენები – არც მისი გვარ-სახელის სწორად წარმოთქმა ადარდებს, უბრალოდ ლექსის მუსიკას მიჰყვება, სიტყვებს აგემოვნებს და უხარია, რომ გალაკტიონი დაამუღამა, მისებურად მიხვდა, რატომ არის გენიოსი – კი ვართ სნობები, გვიყვარს ავტორიტეტებისგან აღიარებულის აღიარება, მაგრამ სულ სხვაა, როცა შენ თვითონ მიხვდები ამას, თან ბავშვობაში.
პოეზიაც მგონი ესაა: მოკლე დროში აღმოჩენილი საოცარი სამყარო, რომელიც ყველაზე დიდხანს მიგყვება.
