მიყვარს ჩვენი ეზო!
თბილისის ძველი უბნის ეზოში გავიზარდე. დიდი ეზოა. ახლა ხშირად კამათობენ, იტალიურია თუ თბილისური. ჩემთვის თბილისურია, რადგან არა მგონია, სხვაგანაც ყოფილიყოს ასეთი სითბო და სიყვარული, როგორიც ჩვენს ეზოებში იყო. სადარბაზოდან არ დავდიოდი, ეზოდან სიარული მიყვარდა. სანამ ეზოს გავივლიდი, რამდენი ადამიანი მომიკითხავდა, კეთილ სიტყვას მეტყოდა: – რა ლამაზი ხარ, შვილო, როგორ გაიზარდე და დამშვენდი, – და სიყვარულით სავსე თვალებით შემომხედავდა, თავისებურად დამლოცავდა.
საოცარი ეზო გვქონდა.
ვერასოდეს წარმოვიდგენდი, რომ ოდესმე წარსულის ნოსტალგია მომაწვებოდა. ის თბილისი აღარ არისო, უფროსები რომ ამბობდნენ, მეგონა, მე ასე არასოდეს ვიტყოდი, რადგან პროგრესი ჩემთვის მუდამ მისაღები იყო, მაგრამ, აი, გავიდა ხანი და მეც მათსავით წარსულზე წუწუნი დავიწყე. ის დრო მენატრება, 70-80-იანების თბილისი თავისი სითბოთი და სიყვარულით.
ჩემი ებრაელი მეგობარი, რომელიც ისრაელში ცხოვრობს, მუდამ ჩვენი ეზოს მონატრებაზე საუბრობს. რა იცის, რომ ჩვენც, აქ მყოფებსაც გვენატრება.
ყველა ერთად ვცხოვრობდით, საერთო სიხარულითა და ტკივილით. მახსოვს, ახალგაზრდა ბიჭი რომ გარდაიცვალა, ეზომ როგორ დაიტირა…
მერე იყო 90-იანი წლები და აირია საქართველო. ომი, გაჭირვება… ნახევარი თბილისი გადაიწვა, ნახევარმა იერსახე ისე იცვალა, ჩემი ებრაელი მეგობარი კი არა, მეც ვეღარ ვცნობ. ვეღარც მეზობლებს ვცნობ. ზოგი საქართველოდან წავიდა, ზოგი გარდაიცვალა… აღარ არიან ის ძველები, რომლებიც საკუთარი ყოფით ერთმანეთს ცხოვრებას ულამაზებდნენ. აღარ არიან ქართველი ბანოვანი – ქალბატონი ქეთო, სომეხი ვერა, რუსი ზინა, ებრაელი სიმა თუ ევა. აღარც ის ურთიერთობაა…
ერთი ახალგაზრდა, ლამაზი ქალბატონი დადიოდა ჩვენს ეზოში, ორი უმშვენიერესი შვილი ახლდა მუდამ. ჩემთვის, სულ პატარა გოგოსთვის, ის ქალის იდეალი იყო. ამაყად თავაწეული, მოხდენილი სიარული იცოდა. გამარჯობა და მოკითხვა ხომ – გულში ჩამწვდომი. მაშინ რა ვიცოდი, რომ ჩემი იდეალური ქალბატონით მარტო მე არ ვიყავი აღფრთოვანებული – მთელი თბილისი მოუხიბლავს და 60-იან წლებში პირველ სილამაზის დედოფლად აურჩევიათ. სამი წლის წინ, როდესაც ტოლერანტობის თემაზე პროექტს ვამზადებდი და ვესტუმრე, მაშინღა გავიგე. ეს ქალბატონი ევა ბაბალაშვილია, დღეს – ქართველ ებრაელ ქალთა საზოგადოების პრეზიდენტი. ისიც ჩემს ეზოში გაიზარდა.
ქალბატონ ევასთან
ამ ნოსტალგიამ და კიდევ იმან, რომ მინდოდა, ჩემს მოსწავლეებსაც სცოდნოდათ და განეცადათ ის, რაც მათ ქალაქში ხდებოდა, გადამაწყვეტინა პროექტზე მუშაობა. ამ პროექტით მონაწილეობა მივიღეთ საერთაშორისო კონკურსში „კარი დიპლომატიისკენ”, რომელიც აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტის მიერ დაფინანსებული საგანმანათლებლო ინიციატივაა.
ჩვენი პროექტის „Be Tolerant” („იყავი ტოლერანტი”) მიზანი იყო საქართველოს მრავალეროვანი მოსახლეობის უცხოელებისთვის წარდგენა, ეროვნულ უმცირესობათა ცხოვრებისა და მოღვაწეობის პოპულარიზაცია.
გვინდოდა, ამ პროექტით მსოფლიოსთვის გვეჩვენებინა ჩვენი წარსული და აწმყო – რომ ჩვენ არ გვჭირდებოდა არც მულტიკულტურული და არც ინტერკულტურული განათლება, რომ ტოლერანტობა ჩვენი ცხოვრების წესი იყო.
საინტერესო პროექტი გამოგვივიდა.
ჩვენი ქვეყნის ნებისმიერ კუთხეში საუკუნეების განმავლობაში მრავალი სხვადასხვა ერის წარმომადგენელი ცხოვრობდა. მარტო ებრაელები 26 საუკუნეა მშვიდობიანად ცხოვრობენ საქართველოში და მათი დარბევის ან შევიწროების არც ერთი შემთხვევა არ ყოფილა. 1998წელს, საქართველოს მთავრობის ინიციატივით, გაიმართა ჩვენი 26-საუკუნოვანი თანაცხოვრების იუბილე, რაც არც ერთ ქვეყანაში არ აღნიშნულა.
ჩვენი პროექტის მიზანია, ჩვენი წარსული მაგალითად იქცეს როგორც სხვა ერებისთვის, ასევე ჩვენი მომავალი თაობებისთვისაც.
პროექტზე მუშაობისას გადავწყვიტეთ, არჩევანი საქართველოში მცხოვრებ უმცირესობათა შორის უმცირესობებზე შეგვეჩერებინა, მათზე, ვინც ყველაზე ადრე დასახლდა საქართველოში, ვინც ქართველებთან ერთად მრავალ ჭირ-ვარამს გაუძლო და დღემდე ვერ ტოვებს „სამშობლოს”, ვინც შეისისხლხორცა ქართული კულტურა და ადათ-წესები, მაგრამ არ დაუკარგავს თვითმყოფადობა და თავადაც მოახდინა გავლენა ქართულ კულტურაზე.
არჩევანი გერმანელებზე, ებრაელებზე, ბერძნებზე, პოლონელებსა და უკრაინელებზე შევაჩერეთ.
პროექტის მონაწილეები დაუკავშირდნენ საქართველოში მცხოვრებ ეროვნულ უმცირესობათა სათვისტომოებს.
მართალია, პროექტზე მუშაობის პერიოდში უამრავ ხალხს შევხვდით, მაგრამ ჩვენზე განსაკუთრებული შთაბეჭდილება მოახდინა ებრაელ ზაირა დავარაშვილთან შეხვედრამ. ქალბატონი ზაირა არის თბილისის ებრაული სახლის რელიგიური პროგრამების ხელმძღვანელი, „26 საუკუნის” ხელმძღვანელი, ისტორიულ მეცნიერებათა დოქტორი… ყველა რეგალიის ჩამოთვლა არ არის საჭიროო, გვითხრა. მართლა უამრავ საქმეშია ჩართული ეს საოცარი ქალბატონი. ჩვენს გაოცებას საზღვარი არ ჰქონდა, როდესაც გვითხრა, რომ ქართული „იავნანა” უთარგმნია ებრაულად: „ოდესმე ჩემი შვილიშვილები იამაყებენ…” მიუხედავად იმისა, რომ კითხვები მომზადებული გვქონდა, ქალბატონ ზაირასთან საუბრისას იმდენი ახალი კითხვა გაგვიჩნდა, წინასწარ დაგეგმილი ინტერვიუ სულ სხვაგვარად წარიმართა. „ზაირა ბებოსგან” შთაბეჭდილებებით დატვირთულები და აღფრთოვანებულები წამოვედით.
ქალბატონი ზაირა
ერთ-ერთი ყველაზე შთამბეჭდავი იყოვიზიტი რადიო „ჯა-კოში”, რომლის დამფუძნებელი დაგენერალური დირექტორია ქართველი ებრაელი, სპორტული კომენტატორი ჯამლეტხუხაშვილი – მეტად საინტერესო და კოლორიტული პიროვნება, რომელსაც დიდი წვლილიმიუძღვის ქართული კალათბურთის განვითარებაში. ბატონი ჯამლეტი არის „მაქაბის” პრეზიდენტი და მთავარი მწვრთნელი.
ბატონ ჯამლეტთან
დიდი გულისხმიერება გამოიჩინეს გერმანული სათვისტომო„აინუნგის” პრეზიდენტმა, ბატონმა გარი აუქსტმა დაპოლონური საზოგადოების თავჯდომარემ, ბატონმა საშა რუსეცსკიმ.
ბატონ გარი აუქსტთან
შევხვდით აგრეთვე ბერძნული საზოგადოების თავჯდომარეს, ბატონ ფოტიჩიტლოვს. თითოეული შეხვედრა ძალზე საინტერესო და ემოციებით აღსავსე გამოვიდა. ამ ადამიანებმა ბავშვებს დაანახვეს, როგორ შეიძლება აკეთო ქართული საქმე და ამავე დროს საკუთარი წარმომავლობა არ დაივიწყო, საკუთარი ერის შვილადდარჩე. განასაკუთრებით ამაღელვებელი იყო ქალბატონი ზაირას სიტყვები: ჩვენ ორი სამშობლო გვაქვსო.
„ქარვასლის” შენობაში გაიმართა თანამედროვე პოლონელი მხატვრებისა და არქიტექტორების გამოფენა, სადაცშევხვდით პოლონეთის ელჩს, ქალბატონ ურშულა დოროშევსკას.
ქალბატონი ურშულა და პროექტის მონაწილეები
სკოლაში ჩვენც მოვაწყვეთ გამოფენა, რომელიც ტოლერანტობას მიეძღვნა.მასში უმცროსკლასელებმაც მიიღეს მონაწილეობა.
გავწევრიანდით საქართველოში დაფუძნებულ ქალთა საბჭოში და დავესწარით მის მიერ ორგანიზებულ საღამოებსათუ შეკრებებს.
პროექტმა ხალისითა და სიყვარულით ჩაიარა. განსაკუთრებით სახალისო იყო ფინალური საქველმოქმედო კონცერტი, რომელშიც ქართულ-გერმანულ სკოლა „ა-Z-ის” მოსწავლეებთან ერთად მონაწილეობა მიიღეს ებრაულისკოლა „თიფერათ-ცვისა” და გრუშევსკის სახელობის 41-ე საჯარო უკრაინული სკოლის მოსწავლეებმაც.საქართველოს ებრაელთა საზოგადოებრივმა გაზეთმა „ჟამი ერთობისამ” გააშუქა ჩვენი პროექტი და კონცერტი.
ებრაული სკოლა „თიფერათ-ცვი”
ქართულ-გერმანული სკოლა „ა-Z“
გრუშევსკის სახელობის უკრაინული სკოლა
საერთაშორისო კონკურსში ჩვენმა პროექტმა და საიტმა „საპატიო ჯილდო” დაიმსახურა.
https://www.globalschoolnet.org/gsndoors/winners/index.cfm?year=2011;
(https://betolerante.blogspot.com/)
ამ პროექტისგან უფროსებმა დიდი სიამოვნება მივიღეთ, მოსწავლეებმა კი – მულტიკულტურული განათლება.
პროექტზე მუშაობისას თითქოს წარსულში ვიმოგზაურეთ: მე, ქალბატონმა ევამ, ბატონმა ჯამლეტმა, ბატონმა საშამ, ბატონმა გარიმ… იყო ბევრი სითბო და სიყვარული – „ჩვენი ეზო” გავაცოცხლეთ.
ჩამოდი, მეგობარო, ისრაელიდან, ერთად ვიმოგზაუროთ წარსულში. გელოდებით…
