ოქტაი
ოქტაი ქაზუმი ჩემი მეგობარია. ძველ, კეთილ დროს უნივერსიტეტში ერთად ვსწავლობდით. ის ჩემი პირველი მუსლიმი მეგობარია – ძველ, კეთილ დროს, გარდა იმისა, რომ უნივერსიტეტში ვსწავლობდით, ხშირად გვისაუბრია ალაჰზე და საქართველოს მკვიდრ მაჰმადიანებზე.
ოქტაი დღეს საკმაოდ ცნობილი მთარგმნელია. თარგმნის აზრბაიჯანულიდან ქართულად და პირიქითაც. თბილისში არაერთ სახელოვნებო თუ არასამთავრობო ორგანიზაციასთან თანამშრომლობს, დღის სამუშაო ნაწილს დედაქალაქში ატარებს, საღამოთი კი მშობლიურ სოფელს უბრუნდება.
ციხისძირი მცხეთის გადაღმა სოფელია, მუსლიმი აზერბაიჯანელებითა და ქრისტიანი ქართველებით დასახლებული. თუ ოდესმე ესტუმრებით, ქსნის ლეგენდარულ ციხესაც დაინახავთ – სოფელი მის ძირშია, მყუდროა, უხმაურო – ოქტაი მიყვება, რომ საოცარიც – მთის წვერზე პატარა ეკლესიაა, შუასაუკუნეების, ბაზილიკური ტიპის და მუსლიმებს, თუ რამე ჩაუთქვეს და შეფიცეს, საკლავი აჰყავთ და ქრისტიანთა ღმერთს სწირავენ.
ოქტაი მკაცრად იცავს ყველა რელიგიურ წესს, არც სასმელს ეტანება, არც ლოცვებს აკლდება.
„ალაჰ, აქბარ!” – ეს სოფელ ფერმის მეჩეთია, ციხისძირიდან ორიოდ კილომეტრში, დაბლობზე აგებული თეთრი შენობა, ჭრელი ფარდაგებით, ფოლიანტი ყურანით, სკვნილებით, ჩუმი, მდორე, გამაბრუებელი ღიღინით. შახსეი-ვახსეი (მოძრავთარიღიანი გლოვის ათდღეული – იწყება არაბული კალენდრის პირველი თვის მუჰარამობის პირველ რიცხვში) ახლოვდება. ოქტაი ლოცულობს.
უკან მოვდივართ, ციხისძირისკენ. გზად დაბალი სახლებია, ეზოში ჭრელთავსაფრიანი ქალებით და შარაზე გზააბნეული ცხვრებით. ოქტაი ამბობს, რომ მომავალში შარიათს დაიცავს, იქვე დასძენს – შესაძლოა ქართველი ქრისტიანი ცოლი შეირთოს. თბილისში ეს ჩვეულებრივი ამბავია. ისევე როგორც თურქული სამოვარი და ქართული ხაჭაპური, ბიბლია და ყურანი ერთ თაროზე და კიდევ ტაძარსა და მეჩეთს შორის ჯდომა და ვაჟა-ფშაველას „ბახტრიონის” თარგმნა აზერბაიჯანულად. ოქტაი დღეს თბილისში ცხოვრობს. ეს ქალაქი მისი ბუნებრივი სახლია. ეს ქალაქი ყველა სოფელს იმეორებს და ითვისებს, ყველა ქალაქსაც – მათ შორის მასზე დიდებს.
–კირტანი კაჭარავაზე-
კაცი ძნელად თუ წარმოიდგენდა, რომ კაჭარავას ქუჩაზე, ერთ-ერთ ნომერში მსოფლიოს უძველესი რელიგიის აშრამი დაიდებდა ბინას, ბაჯანებს იმღერებდნენ, მრიდანგამზე დაუკრავდნენ.
„ჰარე კრიშნა, ჰარე რამა!”
„კრიშნას ცნობიერების საზოგადოების” პრეზიდენტი ანთიმოზ ნაცვლიშვილია. ანთიმოზს კლასიკური მუსიკალური განათლება აქვს და ალბათ ერთადერთი პრეზიდენტია, რომელიც არც მყუდრო ბაღის მოვლას თაკილობს, არც პრასადის (საუფლო საკვები, რომელსაც ჯერ კრიშნას შესთავაზებენ და მერე მლოცველები მიირთმევენ) მომზადებას, გარდა იმისა, რომ კირტანის დაწყებამდე ზოგჯერ ლექციას კითხულობს “ბჰაგავადგიტას” ან სხვა ვედური წიგნის განმარტებისთვის სხვა ერთგულების (დაახლოებით „მრევლის” შესატყვისია) მსგავსად.
სწორედ ანთიმოზის საოცარი ენთუზიაზმის წყალობით, საქართველოს არაერთი მსოფლიოში განთქმული გურუ და სანიასი სტუმრობს.
თუ ვინმე ერთხელ მაინც მოხვდება ამ ტაძარში, მალევე შეიგრძნობს, რომ ნამდვილ აღმოსავლურ ზეიმზეა: სულ რაღაც რამდენიმე ათეულ ქართველ კრიშნაიდს ტკბილი ბაჯანებით მოგვრილი რელიგიური ექსტაზი ეუფლება. წარმოიდგინეთ ფართო, ნათელი, ინდური ფერადი ფარდებით, ღვთაებების მცირე ქანდაკებებით მორთული დარბაზი, რომლის კედლიდანაც სვამი პრაბჰუპადას შთამბეჭდავი სურათი გიმზერთ – იმ პრაბჰუპადასი, რომელიც ამერიკის შეერთებულ შტატებში ხუთიოდ დოლარით ჩავიდა და ლამის იმჟამინდელი ახალგაზრდობის (რომელთა შორის ბიტთაობის არაერთი წარმომადგენელი იყო) ნახევარი დაიმოწაფა.
ზიხართ ამ დარბაზში ლოტოსის პოზაში, საკმევლის მსუბუქ სურნელს იყნოსავთ და ფიქრობთ: რა მშვენიერი და საოცარი ამბავია კირტანი აქ, თბილისში, კაჭარავაზე.
