როდესაც პატარა ასაკის მოსწავლეებთან ვმუშაობთ ქულებით წამახალისებელი ან დამსჯელი სისტემის მოფიქრება შედარებით ადვილია. პატარები დიდი სიამოვნებით აგროვებენ სტიკერებს, რომლებიც დაიმსახურეს, უხარიათ ყველა მიღებული ქულა თუ ვარსკვლავი, რომელიც ან ინდივიდუალურად მათთვის ან მათი გუნდისთვის ან სულაც მთელი კლასისთვისაა განკუთვნილი. ქულებით ან ვარსკვლავებით შეფასება და წახალისება მოსწავლის მოტივაციაზე დიდ გავლენას ახდენს და მათი არ შემცირების ხათრით მოსწავლეების ქცევის კონტროლიც შედარებით მარტივდება. ამ მეთოდის დასანერგად უამრავი პლატფორმა არსებობს. თუმცა მასწავლებელს გაკვეთილის მიმდინარეობისას უბრალო დაფის გამოყენებაც შეუძლია. პროცესი რომ უფრო სახალისო იყოს, შეგიძლიათ დაფაზე დახატოთ ადამიანის სასაცილო სახე, რომელსაც დავუშვათ 8 კბილი აქვს, ყოველი მინუს ქულა ერთი კბილის დაკარგვას/წაშლას იწვევს და ამ კბილის აღდგენას მხოლოდ ხუთი ქულის მოგროვების შედეგად მოახერხებენ. მსგავსი მიდგომისას აუცილებელია გავითვალისწინოთ, რომ ყველა მოსწავლე სხვადასხვანაირად რეაგირებს ქულების შემცირებაზე, ამიტომ მნიშვნელოვანია, რომ ინდივიდუალურად ქულების შემცირებას, მხოლოდ უკიდურესს შემთხვევაში მივმართოთ.
თუმცა რა ხდება მაშინ, როდესაც მოსწავლეები იზრდებიან, აღარც სტიკერი ადარდებთ, აღარც ქულა, აღარც ვარსკვლავი და აღარც მითუმეტეს დაფაზე დახატული კაცი, უსწორმასწორო რვა კბილით? ამ შემთხვევაში ახალი წამახალისებელ-დამსჯელი მეთოდების მოფიქრება გვიწევს. ასე იმიტომ ხდება, რომ გარკვეულ ასაკში მათ სიმბოლოებზე მეტად ავტორიტეტები, თანაკლასელების ან მასწავლებლის რეაქციები უფრო აინტერესებთ, ვიდრე ვარსკვლავები. მათი გონება მეტადაა მიმართული იმისკენ რომ ყველა მოვლენა იმის მიხედვით შეაფასონ, თუ რამდენად ლოგიკური შედეგი და განვითარება აქვს მას. ვარსკვლავები კი უბრალოდ დროის და ენერგიის ფუჭად ფლანგვად ეჩვენებათ.
ამის საპირისპიროდ, თინეიჯერების (თუმცა არამხოლოდ) ყველაზე დიდი სურვილი ალბათ ნაკლები დავალების ქონაა. ხოდა წარმოიდგინეთ, რამხელა მოტივაციით შეიძლება იმუშაონ გაკვეთილზე, თუკი ეტყვით, რომ კონკრეტული ქულების/ვარსკვლავების რაოდენობის დაგროვება პირდაპირ კავშირში იქნება მათი დავალების რაოდენობაზე ან სულაც არსებობაზე. გარდა ამისა, მათთვის ეს შედეგი – დავალების და დამატებითი დავალების არსებობა არასებობა რეალური შედეგია: ეს მათ დამატებით დროდ და ძალიხსმევად შეიძლება დაუჯდეთ. კონკრეტული მიდგომა ქმნის საზღვარსაც, ისინი იწყებენ მიხვედრას, რომ არსებობს ზღვარი, რომელსაც თუ გასცდები, რაღაც რეალურ შედეგამდე მიხვალ, რომელიც შეიძლება არც ისე სასიამოვნო იყოს, ეს ხდება მასწავლების მხრიდან არა თითის ქნევით და ‘დასჯით’ არამედ, მიზეზშედეგობრივი კავშირით, ამიტომ უყალიბდებათ გარკვეული პასუხისმგებლობაც, აკონტროლონ თავიანთი ქცევა, რომელიც კონკრეტულ შედეგებამდე მიიყვანთ.
თუმცა მსგავს შემთხვევაში მასწავლებელს მაინც მართებს ზომიერების შენარჩუნება და რისკების კონტროლი. მაგალითად, თუკი დავალებების მიცემა გახდება მუდმივი “სანქცია” მაშინ ეს ან ეფექტს დაკარგავს, ან უკურეაქციას გამოიწვევს. მნიშვნელოვანია ისიც, რომ მოსწავლეები ამას ხედავდენენ, როგორც შეიძლება არასასურველს, თუმცა მაინც სასარგებლო შედეგს, რათა შევინარჩუნოთ მათი მოტივაცია და ყველაფერი შიშზე დაფუძვნებულ მუშაობად არ გადაიქცეს.
ამის თავიდან ასარიდებლად შეგიძლიათ გაკვეთილის დასაწყისში კლასს მისცეთ პირობითადად 30 ქულა. აუხსენით, რომ ყოველი წესის დარღვევისას ქულები უკუსვლით მიემართება 10 ქულისკენ (მაგალითად, თანაკლასელთან საუბარი და მასწავლებლის არ მოსმენა შეიძლება იყოს მინუს სამი ქულა და ა.შ), რომელიც დამატებით დავალებას უდრის. შეეცადეთ, ქულები პირდაპირ არ ჩამოაკლოთ. გაეცით პირველი გაფრთხილება, რომ მომდევნო ჯერზე ქულებს წაშლით, ასე ისინი უფრო გააკონტროლებენ თავს და შესაძლოა მეორედ გაკვეთილის კონკრეტული წესი აღარც დაარღვიონ. გარდა ამისა, თქვენც შეძლებთ, რომ 10 ქულაზე მეტი შეინარჩუნოთ, რაც იმას ნიშნავს, რომ დამატებით დავალებას არ გასცემთ; აუცილებლად აღნიშნეთ ეს გაკვეთილის ბოლოს და შეურთდით მოსწავლეების გულხურვალე შეძახილებს, შეახსენეთ, რომ გამოუვიდათ და დამატებითი დავალება თავიდან აიცილეს მხოლოდ იმიტომ, რომ ყველაფერს დიდი პასუხისმგებლობით მოეკიდნენ. ხოლო თუკი ოდესმე დამატებითი დავალების გაცემა მოგიწევთ, აუცილებლად დაეკითხეთ მოსწავლეებს თუ რა ტიპის დავალების შესრულება ურჩევნიათ. როდესაც ისინი არჩევანს თავად – პირადი ინტერესებიდან გამომდინარე აკეთებენ, თავს უფრო დაფასებულად გრძნობენ და დავალების შესრულება ისე მძიმე აღარ ეჩვენებათ, როგორც მანამდე.
ბოლოს კი ყველაზე მთავარი – თუკი დამატებითი დავალება უნდა გასცეთ, არავითარ შემთხვევაში არ დაგავიწყდეთ ან არ გადადოთ ამის გაკეთება. წინააღმდეგ შემთხვევაში, მომდევნო ჯერზე, თქვენი სიტყვა ფასს დაკარგავს, მოსწავლეები აღარ დაიჯერებენ რომ 30-დან 10 ქულის შენარჩუნებას ან ვერ შენარჩუნებას რამე აზრი აქვს და, შესაბამისად, ეს მეთოდიც სამუდამოდ დაკარგავს ძალას.
