დაწყებითი საფეხურის მოსწავლის მშობელი სამცხე-ჯავახეთიდან: „მე ვთვლი, რომ ბავშვისთვის აუცილებლია საშინაო დავალების მიცემა ყოველდღიურად, იმიტომ რომ, რაც მან კლასში მოისმინა და გაიგო, ის განიმტკიცოს. მიეჩვიოს გულისყურით მომზადებას და დამოუკიდებელ მუშაობას.“
საბაზო საფეხურის მოსწავლის მშობელი თბილისიდან: „არ აქვს აზრი უამრავი სავარჯიშოს კეთებას სახლში, რომელსაც სკოლაში არავინ ამოწმებს და გაუგებარია რას ემსახურება. თუ მასწავლებელი არ შეამოწმებს საშინაო დავალებას, როგორ უნდა მიხვდეს, რა გაიგეს ბავშვებმა და რა არა. მეორე მხრივ, თუ ბავშვს მშობელი ან რეპეტიტორი ეხმარება დავალების დაწერაში, კვლავ გაუგებარია, რა ასწავლა მასწავლებელმა და რას ისახავს მიზნად მის მიერ მოცემული საშინაო დავალება. ისეთი შთაბეჭდილება მრჩება, რომ დავალებას მშობლებს აძლევენ, რომ მშობლებმა ასწავლონ ბავშვებს.“
საშუალო საფეხურის მოსწავლის მშობელი ქვემო ქართლიდან:
„საშინაო დავალების მიცემის დროს უნდა იყოს გათვალისწინებული მოსწავლის უნარები და ინტერესები. დავალებას მოსწავლე ხალისით უნდა ასრულებდეს და არა ტანჯვით. რაოდენობაც არ უნდა იყოს დიდი. ყველა დავალება, რაც მიეცემა მოსწავლეს, უნდა მოწმდებოდეს, ეძლეოდეს უკუკავშირი“
ეს ფრაზები საშინაო დავალების შესახებ კვლევის ნაწილია. კვლევის წარმოება ჯერ კიდევ იმ დროს დავგეგმეთ, სანამ დედამიწას კორონავირუსი მოედებოდა. მშობელთა ასოციაციის კითხვარებით „შეარაღებული“ ჩვენი მუნიციპალური კოორდინატორები დაწყებითი, საბაზო და საშუალო საფეხურის მოსწავლეთა მშობლებს თბილისში, კახეთში, ქვემო ქართლში, შიდა ქართლში, სამცხე-ჯავახეთში, იმერეთში, გურიაში, აჭარაში, სამეგრელოში და ზემო სვანეთში შეხვდნენ. შესაბამისად, კვლევის შედეგები სწავლების კლასიკური მეთოდის ანუ ბავშვების სკოლაში სიარულის პერიოდს ასახავს და არა სახლიდან სწავლის ხანას.
მშობელთა ინტერესი საშინაო დავალების მიმართ მაღალია, რადგან სახლში მეცადინეობის პროცესში მშობლების თანამონაწილეობას უდიდესი გავლენა აქვს ბავშვის აკადემიურ მოსწრებაზე.
რადგან საშინაო დავალების შინაარსის, ფორმის და მოცულობის ზოგადი სტანდარტი არ არსებობს, პედაგოგები ჩამოთვლილ პარამეტრებს თავად განსაზღვრავენ; და/ან ეყრდნობიან განათლების ექსპერტების რეკომენდაციებს.
საშინაო დავალების მიმართ არაერთგვაროვანია მშობლების დამოკიდებულებაც. მშობლების ერთი ნაწილი მიიჩნევს, რომ ბევრი საშინაო დავალება აუცილებელია, რადგან ეს დაიცავს ბავშვს ზიანისგან, რაც ზედმეტი „თავისუფალი დროის“ შემთხვევაში შეიძლება მიადგეს. მეორენი კი ფიქრობენ, რომ დიდი მოცულობის, ერთფეროვანი საშინაო დავალება ნეგატიურად მოქმედებს ბავშვის სწავლისადმი დამოკიდებულებაზე და იწვევს მოსწავლეთა დემოტივაციას. ისინი მიიჩნევენ, რომ საშინაო დავალების მოცულობა უნდა იყოს გონივრული და ბავშვის შესაძლებლობებს მორგებული.
იმის დასადგენად, თუ რა ვითარებაა სკოლებში, რამდენ საგანში აქვთ ბავშვებს ყოველდღიურად საშინაო დავალება შესასრულებელი, რამდენ დროს ხარჯავენ სხვადასხვა აკადემიური მოსწრების მოსწავლეები სახლში მიცემული დავალების შესრულებაზე, ვინ ეხმარება მათ დავალების შესრულებაში, როგორ პირობებში უწევთ მეცადინეობა, როგორი განწყობით ასრულებენ დაკისრებულ მოვალეობას და რჩებათ თუ არა თავისუფალი დრო, მშობელთა ასოციაციამ საკითხი ჩაღრმავებულად შევისწავლეთ.
გამოკითხული მშობლების 92% აღნიშნავს, რომ მათ შვილებს ყოველდღიურად აქვთ შესასრულებელი საშინაო დავალება. მშობლების 60% აღნიშნავს, რომ მათ შვილებს დღეში საშუალოდ 3-4 საგანში ეძლევათ საშინაო დავალება. 25% კი აცხადებს, რომ მისი შვილი ყოველდღიურად 5 და მეტ საგანში მეცადინეობს.
რაც შეეხება დავალების შესრულების დროს, მშობლების თქმით, მოსწავლეების ძირითადი ნაწილი საშინაო დავალების შესრულებას ორ (30.6%) ან სამ (29.1%) საათს ანდომებს. 13% კი ოთხს საათს და უფრო მეტს.
კვლევის შედეგად ის საგნები გამოიკვეთა, რომლის საშინაო დავალების მომზადებას მოსწავლეები ყველაზე მეტ დროს ანდომებენ.
მშობლებს ვთხოვეთ გამოეთქვათ მოსაზრებები თუ რატომ ანდომებს მათი შვილი ამა თუ იმ საგნის მომზადებას დიდ დროს. რესპონდენტები ძირითადად აღნიშნავენ, რომ მოსწავლეებს დიდი მოცულობით საშინაო დავალება აქვთ ამა თუ იმ საგანში. უფრო კონკრეტულად, დიდია სავარჯიშოების რაოდენობა ან დასამუშავებელი ტექსტის მოცულობა. ზოგიერთ შემთხვევაში, მოსწავლეები კარგად ვერ ხვდებიან დავალების აზრს ან ვერ გაიგეს ესა თუ ის საკითხი, რომელიც მასწავლებელმა აუხსნა. შესაბამისად, უჭირთ დავალების შესრულება.
დაწყებითი საფეხურის მოსწავლის მშობელი თბილისიდან: „ჩემი აზრით, მოსწავლისათვის საშინაო დავალების მიცემა აუცილებელია, თუმცა მისი მოცულობა უნდა იყოს გონივრული. ამასთან, რა თქმა უნდა, თემა წინასწარ უნდა იყოს ახსნილი და დამუშავებული. სამწუხაროდ, არის შემთხვევები, როცა მასწავლებელი კლასს დავალებას აუხსნელად აძლევს. მნიშვნელოვანია, მასწავლებელმა საშინაო დავალება შეამოწმოს. წინააღმდეგ შემთხვევაში, ბავშვს იმედგაცრუება ეპარება და მოტივაცია ეკარგება.“
მშობლების კომენტარებიდან ისიც გაირკვა, რომ არაერთი მათგანი სწორედ საშინაო დავალების შესრულებაში დახმარებისთვის ქირაობს რეპეტიტორს.
დაწყებითი საფეხურის მოსწავლის მშობელი ქვემო ქართლიდან: „მე სხვა მეთოდებით მასწავლიდნენ ამა თუ იმ საგანს, ამათ სულ სხვა მეთოდები აქვთ, რასაც ვერ ვუმკლავდები. იძულებული ვარ რეპეტიტორი სახლში მოვიდეს და ამეცადინოს ბავშვები“
მშობლები ამბობენ, რომ საშინაო დავალების მომზადების გამო ზოგიერთ ბავშვს ძილის შეფერხება აქვს (15%). მოსწავლეთა მესამედს საშინაო დავალება მოსაწყენად და ერთნაირად ეჩვენება, 37% კი საშინაო დავალებებს იძულებით ასრულებს. კვლევამ ასევე, დაგვანახა, რომ მოსწავლეები უმეტესად იმ საგნებში ემზადებიან, რომლის საშინაო დავალების შესრულებაც ყველაზე მეტად უჭირთ. მათ შორის, უცხო ენა, მათემატიკა და ქართული ლიდერობს.
მოსწავლეები პოზიტიური დამოკიდებულება საშინაო დავალების მიმართ კლასიდან-კლასში გადასვლისას სულ უფრო მცირდება. საინტერესოა, როგორ უკუკავშირს აძლევენ მშობლები მასწავლებლებს ამ საკითხთან დაკავშირებით. მშობლების 37%-ს ერთხელ მაინც ჰქონია პროტესტი ჭარბი საშინაო დავალების მიმართ, მაგრამ მათ 20 %-ს უკმაყოფილება არ გამოუთქვამს. 7%-მა ბევრი სამეცადინო სხვა მშობლებთან გააპროტესტა. მასწავლებელს კი პრობლემის მოგვარების მიზნით მხოლოდ 9%-მა მიმართა.
შედარებით დაბალია იმ მშობლების წილი, ვისაც მცირე რაოდენობით საშინაო დავალების გამო აქვს პროტესტი. მათი რაოდენობა 13%-ს არ აღემატება. თუმცა მათი მხოლოდ 3% აფიქსირებს საკუთარ აზრს პედაგოგთან.
კვლევის პროცესში მშობლებს ვთხოვეთ, გამოეთქვათ თავიანთი აზრი, თუ როგორი ფორმის და რა მოცულობის საშინაო დავალება იქნებოდა გონივრული მათი შვილებისთვის.
დაწყებითი საფეხურის მოსწავლის მშობელი თბილისიდან: „საშინაო დავალებას უარყოფითი მხარეც აქვს. მაგალითად, დაღლილობის გამო მოსწავლის მოტივაცია იკლებს; ხშირად დაძაბულობის და უსიამოვნების მიზეზი ხდება მოსწავლესა და მშობელს შორის; ამ რისკების გათვალისწინებით, ვფიქრობ, რომ არ არის აუცილებელი ბავშვებს ყველა საგანში ყოველდღიურად ჰქონდეთ საშინაო დავალება. ან თუ ეს მნიშვნელოვანია, დაავალონ ბავშვებს ღირებულებითი განათლების პროექტების შესრულება, მაგალითად, სიკეთის გაკეთება და შემდეგ ამის აღწერა. ან პრაქტიკული პროექტები: ეზოში სპორტული მოედნის აზომვა, მისი პერიმეტრის გამოთვლა და ა.შ. ესეც საშინაო დავალებაა, მაგრამ ხალისით შეასრულებდა ბავშვი.“
საბაზო საფეხურის მოსწავლის მშობელი მაღალმთიანი სოფლიდან: „აუცილებელია, სკოლამ შეიმუშაოს მიდგომა, რომ მასწავლებლები კოორდინირებულად მუშაობდნენ და აძლევდნენ იმ რაოდენობის დავალებებს სხვადასხვა საგნებში, რომ ბავშვს თავისუფალი დროც რჩებოდეს თამაშისა და გართობისთვის“.
საბაზო საფეხურის მოსწავლის მშობელი თბილისიდან: „სურვილი მაქვს მასწავლებელმა აუხსნას მოსწავლეს საშინაო დავალებაში შესასრულებელი საკითხები. მაგალითად, მიუთითოს როგორ შეასრულოს დავალებები და გაითვალისწინოს ის, რომ ეს არის მოსწავლის შესასრულებელი და არა მისი მშობლის.“
კვლევის შედეგად, მშობელთა ასოციაციამ რეკომენდაციების პაკეტი შეიმუშავა, რომელიც მშობლებისთვის და პედაგოგებისთვის არის გამიზნული. კერძოდ, რა უნდა გაითვალისწინონ მათ საშინაო დავალების შედგენისას, მიცემისას, შესრულების მეთვალყურეობისა და უკუკავშირის გაცემისას. ერთი მთავარი რეკომენდაცია, რომელიც ერთნაირად ეხება ორივე რგოლს შემდეგია:
მასწავლებელიც და მშობელიც უნდა შეთანხმდნენ, რომ ცოდნისა და უნარების შეფასება მასწავლებლის პრეროგატივაა, ხოლო თანამშრომლობა და ინფორმაციის შევსება – მშობლის. სასურველია, დავალების შესრულებისას, – მანამდე და შემდეგაც მათ ითანამშრომლონ ერთმანეთთან, გაარკვიონ ერთმანეთი მათთვის ნაცნობ საკითხებში და გაუზიარონ რჩევები და რეკომენდაციები.
კვლევის სრული ვერსიის სანახავად ეწვიეთ ბმულს
