ზუსტად არ მახსოვს, რამდენის იყო. ერთ წელს ახალი გადაცილებული იქნებოდა, რადგან ეს ამბავი ვარდების პირველი ყვავილობისას მოხდა, ის კი აპრილშია დაბადებული. იმ დღეს აიდგა ფეხი. ტანს ძლივს იკავებდა. ბორძიკით გაიარა ხუთი-ექვსი მეტრი და წითელ ვარდთან გაჩერდა. საგულდაგულოდ გასხლული ვარდის ბუჩქი მასზე დაბალი აღმოჩნდა, ამიტომ ჩამუხვლა მოუწია, რომ დაეყნოსა. მერე ბოლომდე იბრძოლა, რომ წელში ისევ გამართულიყო – ბერიკაცივით ხვნეშოდა, ტორტმანებდა. მაინც გაიმართა საერთო ოვაციებისა და შეძახილების ფონზე. თითქოს მიხვდა, რომ ამდენი თვალი მას მისჩერებოდა და გზა გააგრძელა, თან დროდადრო ამაყად გამოგვხედავდა ხოლმე. დედა კი ყოველ წაბორძიკებაზე ეძახდა: „წინ იყურე, წინო“…
მას შემდეგ, ვინ იცის, რამდენჯერ გამიგონია ეს სიტყვა, რამდენჯერ თავადაც მითქვამს და ერთხელაც არ დავფიქრებულვარ მის თავდაპირველ მნიშვნელობაზე. „საით იყურები?“, „რას მიყურებ?“ – აშკარაა, მზერას, ცქერას აღნიშნავს. მაგრამ საცქერლად, რამის დასანახად ხომ ადამიანს თვალი აქვს; ყურის ფუნქცია ხმების დაჭერაა. დიდი ხნის წინ ერთმა მეგობარმა მითხრა, რომ ძველად „თვალს“ „ყური“ რქმევია, მერე კი რაღაც მანქანებით ადგილი უცვლია ადამიანის სახეზე. როგორც ჩანს, ეს მეტამორფოზა ერთადერთი არ არის ქართულ ენაში. „ცხედარი“ თურმე ტახტს ნიშნავდა და არა მიცვალებულს. ვინ იცის, კიდევ რამდენი ასეთი სიტყვა გვაქვს…
ერთი მათგანია „ორგანული“, დრო-ჟამის მიხედვით რომ იცვლის მნიშვნელობას. ის ქიმიის განვითარების გარიჟრაჟზე წარმოიშვა და ვიტალიზმის ეპოქის პირმშოა. ეს ის დროა, ქიმიის მსახურებს მხოლოდ „უსიცოცხლო“ მოლეკულებით თამაშის უფლება რომ გვქონდა და „ცოცხალ“ მოლეკულებთან შეხებისთვის მკაცრად გვსჯიდნენ. მაგრამ სულმნათ ვიოლერს ეყო გამბედაობა და ისე მაგრად შემოჰკრა ურო არაორგანულ და ორგანულ ქიმიას შორის აღმართულ ვიტალიზმის კედელს, რომ ერთიანად ჩამოაქცია. დაიბადა ქიმიის ახალი დარგი და, როგორც აღმოჩნდა, მის სამწყსოში შემავალი მოლეკულები ყოველთვის სულაც იყო „ცოცხალი“. თანამედროვე მიდგომით, მეთანიცა და ვიტამინი B12-ც ორგანული მოლეკულებია. ზომით, ფერით, გემოთი და გავრცელება-გამოყენებით ისინი დიდად განსხვავდებიან ერთმანეთისგან, მაგრამ ერთი დიდი ოჯახის შვილები არიან. ერთი კია – ვიტალიზმს ბოლომდე ვერ გავექეცით. მას შემდეგ, რაც მინერალური სასუქები აღმოვაჩინეთ და დიდი მონდომებით შევუდექით მათ წარმოებას, ჩვენს გონებაში ხელახლა აღიმართა ის ძველი ბარიერი. ასე აღდგა სიტყვა „ორგანული“ თავისი ძირძველი მნიშვნელობით. დღესაც ასეა: „მინერალური“ ადამიანის ხელით წარმოებულ სასუქს ეწოდება, ხოლო „ორგანული“ – ბუნებრივი გზით მიღებულს. ამდენად, „ორგანულ მოლეკულასა“ და „ორგანულ სასუქში“ სიტყვა „ორგანულს“ სხვადასხვა დატვირთვა აქვს. პირველ შემთხვევაში ის გულისხმობს ნახშირბადშემცველ ნივთიერებებს, რომლებიც შეიძლება იყოს როგორც ბუნებრივი წარმოშობისა, ისე ადამიანის ხელით მიღებული (ხელოვნური) ან სულაც ადამიანის მოგონილი (სინთეზური), რომელსაც ბუნებაში ანალოგი არ გააჩნია. მეორე სიტყვათშეთანხმება კი მოლეკულათა იმ ნაკრებს აღნიშნავს, რომელიც ცხოველთა ექსკრემენტებისგან ან მცენარეთა ლპობის შედეგად მიიღება.
ასე თანაცხოვრობს ეს ორი ტერმინი მე-19 საუკუნის დასაწყისიდან დღემდე. ჩვენ, ქიმიკოსებს, მათ შორის მცირე განსხვავება დიდად არ გვაღელვებს, რადგან პირველის მნიშვნელობა კარგად გვესმის, მეორეს კი ინერციით ვიყენებთ. მათთვის კი, ვისაც ქიმიასთან კავშირი არ აქვს, ეს განსხვავება არც ისე მნიშვნელოვანია.
მაგრამ სულ ცოტა ხნის წინ სიტყვა „ორგანული“ ვიტალისტური ფორმით კიდევ ერთხელ აღორძინდა. რაც დრო გადის, ის უფრო და უფრო ხშირად გაისმის მასმედიით. გარკვეული კატეგორიის სურსათი ჯერ სიტყვა „ეკო“-თი გავმიჯნეთ დანარჩენისგან, როგორც ეკოლოგიურად სუფთა და უსაფრთხო. სინამდვილეში ეს კომერციულ-მარკეტინგული ილეთი უფრო იყო, ვიდრე „მეცნიერული“ – სამომხმარებლო ბაზარს უყვარს ახალი და თვალისმომჭრელი ფრაზები. „ეკო“-მ მალევე ამოწურა თავი და „ბიო“-თი შეიცვალა. მერე ისიც მოძველდა და ახალი მოდური წინსართის მოგონება გახდა საჭირო. ასეთი აღმოჩნდა „ორგანული“. დღეს უკვე ყველამ იცის, რომ „ორგანული პროდუქტი“ ყველაზე მარგებელია, რომ ის მხოლოდ „ორგანული მეურნეობის“ პირობებშია მოწეული და მხოლოდ „ორგანული გადამუშავების“ მეთოდებს ექვემდებარება. ის ტექნოლოგიის თანამედროვე მიღწევად მიიჩნევა. ტექნოლოგიური თვალსაზრისით შესაძლოა ნაბიჯი მართლაც გადავდგით წინ, მაგრამ, ერთი ცნობილი გამოთქმისა არ იყოს, ფეხი დრომოჭმულ ვიტალიზმს დავაბიჯეთ.
და თუ ქიმიკოსებსა და დანარჩენ კაცობრიობას რაოდენობრივად ერთმანეთს შევადარებთ, სიტყვა „ორგანულიც“, დიდი ალბათობით, „ყურის“ ბედს გაიზიარებს.
