რაღაც აზრით, ძალიან ჩვეულებრივი დღე იყო, შეჩვეული სცენარით და გამეორებული პერსონაჟებით:
დილით აუზზე, ორი კაცი წყალში იდგა, ცურვა ეზარებოდათ და მანტრასავით უმეორებდნენ ერთმანეთს „რუსეთი ოკუპანტია, მაგრამ”-ს; შუადღისას, გორში, სოფელ კარბში ვიყავით, ოკუპაციის ხაზთან მცხოვრებ ბავშვებს ბიბლიოთეკა მოვუწყვეთ და იქაურების თვალებმა იოლად წაშალეს დილის „მაგრამების” ექო; ნაშუადღევს ბიბლიოთეკაში დავბრუნდი, სამუშაოს დასასრულისას, ერთი მონათესავო ადამიანი მესტუმრა (ასმერვედ ან ასმეცხრედ), მიმტკიცებდა, რომ მის გვარს თავის დღეში არ უმუშავია, მაგრამ მაინც სულ კარგად ცხოვრობდნენ და ბოლოს ძალიან დაინტერესდა, ხუთი ლარი ხომ არ მქონდა; სახლისკენ ტაქსით წამოვედი, საჭესთან გოგონა იჯდა, მაინც ცოტა გვიკვირს ხოლმე და მეც შემეტყო: იოლი ხალისით მითხრა, დღე სხვაგან ვმუშაობ, არ მყოფნის და საღამოთი ახლა ეს საქმე წამოვიწყეო. რატომღაც ძალიან გამიხარდა – შეიძლება იმიტომ, რომ იმ „მაგრამივით”, ის მონათესავო კაცი წაშალა უცებ ამ გოგომ.
ჰოდა, ჩვენი ქვეყანა ეს არის. ხშირად, როცა მეკითხებიან, რატომ არ მინდა სადმე სხვაგან გადავბარგდე, პასუხად ჩემი დღეები მაქვს, ამგვარი დღეები, ეს უცნაური და ძალიან საინტერესო დღეები, გაჩვეულებრივებული დღეები. ეს მარადიული ტურბულენტობა უიმედობასა და იმედს, უმადურობასა და თანადგომას შორის.
არავის წასულთაგანს არ ვაძაგებ, ადამიანი მოკლე დროით მცხოვრებია და არჩევანი გასაგები. უბრალოდ, მე იმდენად მიზიდავს ჩემი ქვეყანა, ცოტა სახიფათო, ხან ერთმანეთის გაუტანლობის სპორტში სწორუპოვარი ჩემპიონი და ხან მოულოდნელად ერთიანი, ასე მგონია სხვაგან ვერ გავძლებ. აქ შენება და ბეწვის ხიდზე სიარული მიყვარს – ვიცი, რომ ქვევით ბამბა არ მელის, ფეხი თუ დამიცდა, გულშემატკივრების ლეგიონებიც კი იმ უფსკრულში დამელოდებით და ნაფლეთებად მაქცევთ. გმირი არ ვარ, არც მგონია რომ უნდა ვიყო – უბრალოდ მიყვარს ამ ბეწვის ხიდზე სიარული და მგონია, რომ რაღაც მნიშვნელოვანს ვაშენებ.
და თქვენთან ერთად ვარ ამ ომში.
ოთხი წლის წინ ამ ეზოში მამაჩემი თხილის მოსავალს იღებდა, ცუდად გახდა და ეს ცუდად გახდომა საბედისწერო გამოდგა. ამაზე ბევრი დავწერე და ბევრმაც იცის. ჰოდა, შეიძლება სხვა საქმეში სუსტი არ მეთქმის, მაგრამ აქ ოთხი წელია ძალა ვერ ვიპოვე – სურებში სამჯერ ჩავედი და სახლთან მიახლოებაც კი მიჭირდა. ვერ ვახერხებდი ის ოთახები მენახა, ბუხარი, მაგიდა, ჭურჭელი, საპარსი, გაზეთი ჭადრაკის ამოცანებით, რომელიც მამაჩემმა დატოვა და არც უფიქრია, რომ ვეღარ ნახავდა. დღეს ავედი. გამიჭირდა, მაგრამ მაინც. ვცდილობდი, რომ თვალისთვის საქმიანობა დამეძალებინა – სამომავლო გეგმები გიორგი! ვეუბნებოდი თავს. აივანზე ფეხი შევდგი და ყველაფერი აიმღვრა მაინც – კედლები ხმამაღლა ყვიროდნენ ბავშვობას, ხმამაღლა და განწირულად. ზღაპრებს, თამაშებს, ციცინათელებს, რძეს და მჭადს, ნიავს, სუფსის ხმას, ლამფას, ნარდს, ირისის კანფეტს, ნათესავებს, მკვდრებს, ცოცხლებს, ბებიას, ბაბუას, მამიდაშვილებს, რობერტ ბერნსის ლექსებს, გუაკანაგალოს, რიკი-ტიკი-ტავის, თეფშით ბაბუა იორდანეს სულის გამოძახებას, თეფშზე კაცისთავა მსხალს, ოცნებებს, ნაღრძობ ფეხს, ღამეებს, ჭრიჭინებს, მამაჩემს, მამაჩემს, მამაჩემს.
ეს სახლი ძველია. ძნელად ეშველება. მაგრამ მე აუცილებლად გავაკეთებ ზუსტად ასეთივე სახლს და ზაფხულში აუცილებლად ვიცხოვრებ იმ სახლში. დავწვები აივანზე, დავხუჭავ თვალს და ყველაფერს დავინახავ, რასაც ეს ბებერი კედლები მიყვიროდნენ.
“ლობიეს ელვაა” – ამბობდა მამაჩემი და ცას ახედავდა. აგვისტოში ხშირი იყო. ლობიოს ელვა ნიშნავდა მოწმენდილი ცის შენათებას საიდანღაც. მამა ამბობდა, რომ ლობიოს ზრდიდა ასეთი ელვა სწრაფად. არ ვიცი – ან კი, ან არა. ზოგჯერ მოგონებები ამ ნათებასავით გაკრთება და ქრება, გაუგებრად და უმიზეზოდ. ჩვენც ამ ნათებების ქვეშ ვიზრდებით. თუმცა ან კი, ან არა.
აი, ასე იყო. ზუსტად ასე და ასეთი ქართულით უფრო უხდება:
დუხოვკაში ეწყო შეშები. სველი. სობელი. გამომშრალი. ორთქლი ასდიოდა. უნდა გამოგეშრო შესანთებად. ლამფასთან ვიჯექი და ზოოლოგიის წიგნს ვკითხულობდი. დედაჩემი თეფშებს რეცხავდა. საინებს. ჩაინიკიდან ამატებდა ცხელ წყალს. ჩაინიკი იდგა ფეჩზე. მამაჩემი იჯდა ტახტზე. დაღლილი და ძილთან ახლოს. ამ დროს ვინცხამ დეიძახა. რა დროის მოსლა იყო ახლა. სტუმარი ამბობს: „აფერი არ მინდა ტყულარომა, აგერ ვიყაი და რომ არ შემემევლო, არ გამევიდოდა” . „ოოოჰ, მობძანდი გულივერა” ვეუბნებით ჩვენ ძალიან, ძალიან გულსგარეთ, მაგრამ გარდაუვალი ღიმილით.
თებერვალია, წვიმს, გვიჭირს. „ამღამე ვერ წავალ ჩოხატოურში, მარა აფერი არ მინდა, აგერ დავწობი, კუშეტკაზე” ჩვენ ვამბობთ: „მეიცა, კაცო, რაცხას ვიზამთ, რაფერ ხარ? დედაშენი რაფერაა?” გულივერა მამაჩემის კლასელია. ჩოხატაურიდან. ჩვენ ოზურგეთში ვცხოვრობთ. შეწუხება: ბადრიჯნის მჟავე. იგივე პატრიჟნის. კამპოტის ამოტანა კიბისქვეშადან. ადესა. ყველი. შეშა არ დეიწვას დუხოვკაში. “გუუმარჯოს. გუუმარჯოს. გახსოვს, ჯონდოიე რაფერ ჯდებოდა ცხენზე? რაფერ არ მახსოვს! ამ ბაღანაზე სამეცადინო ქონდა? აგერ, ფეჩთან დაჯდება, მიორე ლამპას ავანთებთ. ჩვენ კლასი რამდენი ხანია დავამათავრეთ?!”
ძნელია ასეთი ღამეების განცდა, თუ არ გიცხოვრია. მე ასეთ ღამეებში გავიზარდე.
არის ერთი მოთხრობა – ათიათასჯერ წამიკითხავს და არ მბეზრდება. უფრო დილაობით. ახლაც, როცა სახლში ჩავდივარ ხოლმე, ვიმეორებ და ვასხვაფერებ. თანაც ასოების ცოდნა არ სჭირდება – ახედეთ ჭერს და უამრავ სცენას დაინახავთ, თუ ოდესმე თქვენი სახურავიდან წვიმა უვლიდა
