წუხელ ჩემი სოფლის ბიბლიოთეკა დამესიზმრა: გაყინულ ოთახში კლასიკოსი მწერლების წიგნებით გამოტენილ თაროებს შორის ვიჯექი და ვკითხულობდი… საკუთარ რომანს. არადა, ამ რომანის მხოლოდ ორი თავი მაქვს ჯერ დაწერილი. ბლოგის დაწერას სხვა თემაზე ვაპირებდი, მაგრამ ამ ნარცისულმა სიზმარმა გადამაწყვეტინა, რომ სოფლის ბიბლიოთეკაზე დამეწერა.
ზოგადად ბიბლიოთეკა და, მით უმეტეს, სოფლის ბიბლიოთეკა ესაა სულიერი არსება, მეგობარი, შეყვარებული და მასწავლებელი. სოფლის ბიბლიოთეკები თითქმის ყველა ერთმანეთს ჰგავს, ყველგან ერთნაირი სუნია.
ჩემი სოფლის ბიბლიოთეკა ორი მოზრდილი ოთახისგან შედგებოდა. მისაღები ოთახი, სადაც ბიბლიოთეკარი (მამიდაჩემი) იჯდა, რატომღაც უფრო დიდი იყო, ვიდრე ის ოთახი, რომელშიც წიგნის თაროები ჩაემწკრივებინათ. მისაღები ოთახის ორი მოპირდაპირე კედლის სტენდებზე ცნობილი მხატვრების ალბომები და იკონოგრაფიული ალბომები გაშლილად იყო დალაგებული. ასევე ნახავდით გაერო-ს ბავშვთა ფონდის მიერ ჩატარებული გამოფენა-კონკურსისთვის შექმნილ ნახატებს, რომელიც მერე არავის აუღია და, მგონი, დღესაც იქ დევს (სხვათა შორის, ბავშვობაში ვხატავდი, აღნიშნულ კონკურსში ერთ-ერთ საპრიზო ადგილზე გავედი და ბადმინტონი მაჩუქეს). ოთახში იდგა თუნუქის მომცრო ღუმელიც, რომლის ზედაპირი ზაფხულობით მკვდარი მწერებით იყო მოფენილი, ზამთრობით კი ღუმელი ისე ხურდებოდა, რომ გვერდები უწითლდებოდა, მაგრამ მაინც ვერ ათბობდა უშველებელ ოთახს და მამიდაჩემი და სოფლის გამგეობის რამდენიმე თანამშრომელი (გამგეობა ბიბლიოთეკის ზევით იყო) ახლოს მიუსხდებოდნენ.
სქელშუშაგადაფარებულ მაგიდაზე ცალხაზიანი თაბახის ფურცლები, ფურცლის სახვრეტი და კალმისტრები ელაგა, მაგიდის მარჯვენა მხარეს კართოტეკის უჯრები იყო დატანებული. მე მარცხენა მხარეს დატანებული, ჩაკეტილი უჯრა მაინტერესებდა, რადგან იქ ინახავდა მამიდაჩემი ასლგადამყვან ქაღალდებს, ე. წ. „კაპიროვკებს“. სულ სამი ფერისა იყო: შავი, ლურჯი და იასამნისფერი. თავისი პროზაულობიდან გამომდინარე, შავი არ მიყვარდა, ლურჯზე და, განსაკუთრებით, იასამნისფერზე ვგიჟდებოდი.
მამიდაჩემი დევნილთა ადგილობრივი კომიტეტის თავმჯდომარეც იყო და სულ სიებს ადგენდა. სამუშაო სახლშიც მოჰქონდა, ნახმარ ასლგადამყვან ქაღალდებს ისედაც მაძლევდა, მაგრამ ახლებს ვპარავდი ხოლმე. ვპარავდი და ვხატავდი, რადგან ნახატის ასლი უფრო უცხოდ და საინტერესოდ გამოიყურებოდა, ვიდრე ორიგინალი.
წიგნებით გამოტენილ მეორე ოთახში რომ შევრგავდი თავს, ძნელი იყო იქიდან ჩემი გამოყვანა. ზაფხულობით გრილოდა, მაგრამ ზამთრობით ისეთი სიცივე და ნესტი იყო, რომ მახსენდება, ახლაც მაძაგძაგებს. თაროებში ქექვა მიყვარდა, თაროები კი სავსე იყო წიგნებით – დიადი სოციალიზმის მამამთავართა ნაშრომებიდან დაწყებული „ცნობიერების ნაკადის“ მამამთავართა რომანებით დამთავრებული.
ამ გადაქექვა-გადმოქექვაში არ იყო გამორიცხული, მაგალითად, გურამ დოჩანაშვილის მოთხრობების კრებული – „ბაქანი“ მურმან ქოიავას ლექსების პირველ კრებულ – „მზის სადღეგრძელოს“ გვერდით აღმოჩენილიყო. მხატვრულ უთანასწორობას დავანებოთ თავი, უბრალოდ სად „დ“ და სად „ქ“. ამიტომ არ უყვარდა მამიდაჩემს ჩემი იქ შეშვება, მაგრამ კვირაში სამჯერ მაინც იქ ვიყავი.
ერთხელ რომელიღაც ღვთისნიერი არასამთავრობო ორგანიზაციის ინიციატივით ბიბლიოთეკაში თანამედროვე ქართველი მწერლების წიგნები მოიტანეს. პირველად მაშინ წავიკითხე აკა მორჩილაძე, ლაშა ბუღაძე და სხვები. იყო ასევე მალხაზ ხარბედიას მიერ შედგენილი ოთხმოცდაათიანი წლების ქართული პოეზიის ანთოლოგია, სამხედრო კამუფლაჟიანი ყდით. სწორედ იქ გავეცანი თანამედროვე ქართველი პოეტების უმრავლესობას. მახსოვს, როგორ დაჰქონდათ წინ და უკან უფროსებს ეს ანთოლოგია და გაოგნებულები აჩვენებდნენ ერთმანეთს კოტე ყუბანეიშვილის ლექსს, რომელშიც მამაკაცის სასქესო ორგანო იყო ნახსენები.
არ ვიცი, დღეს მარაგდება თუ არა ჩემი სოფლის ბიბლიოთეკა თანამედროვე ლიტერატურით. მამიდაჩემი ისევ იქ მუშაობს, უბრალოდ მე არ ვყოფილვარ დიდი ხანია.
