თანამედროვე საგანმანათლებლო სივრცე განსაკუთრებულ ყურადღებას ამახვილებს მოსწავლეებში  ენის  ფუნქციური გამოყენების უნარის განვითარებაზე, რაც მათ საშუალებას აძლევს რეალურ კომუნიკაციურ სიტუაციებში გამოხატონ საკუთარი აზრი და გამოცდილება. განსაკუთრებული მნიშვნელობა ენიჭება პროექტზე დაფუძნებულ სწავლებას, რომელიც აერთიანებს საგნობრივ მიზნებს, კრიტიკულ და შემოქმედებით აზროვნებას, თანამშრომლობასა და სხვადასხვა უნარების ინტეგრირებულ განვითარებას.
იტალიური ენის პროექტი „ჩვენი ერთი დღე“ V კლასში სწორედ ამ მიზნებს ემსახურება — მოსწავლეებს აძლევს შესაძლებლობას, უცხო ენის შესწავლა რეალურ და მათთვის ახლობელ თემაში გააერთიანონ. პროექტი ეხმარება მათ არა მხოლოდ ახალი ლექსიკის ათვისებაში, არამედ საკუთარი დღის აღწერის უნარის განვითარებაში წერითი და ზეპირი ფორმით, რაც მნიშვნელოვნად აძლიერებს თვითგამოხატვის, პრეზენტაციისა და კულტურული ცნობიერების კომპონენტებს.

პროექტი: „ჩვენი ერთი დღე“

კლასი: V

პროექტის აქტუალობა:

პროექტი ხელს უწყობს მოსწავლეებში უცხო ენის  გამოყენების პრაქტიკის გაღრმავებას, აძლევს მათ მოტივაციას ახალი ლექსიკის შესწავლისა და საკუთარი თავის გამოხატვისთვის იტალიურ ენაზე. თანამედროვე მსოფლიოში, სადაც კომუნიკაცია მრავალენოვან გარემოში განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია, მსგავსი ტიპის პროექტები ავითარებს მოსწავლეების ინტერკულტურულ ცნობიერებასა და კომუნიკაციის უნარებს.

პროექტის მიზნები:

• მოსწავლის ლექსიკური მარაგის გაღრმავება იტალიურ ენაში;
• მოსმენის, კითხვის, წერითი და ზეპირი მეტყველების უნარ-ჩვევების განვითარება;
• გუნდურ მუშაობაში ჩართვისა და თანამშრომლობის უნარის გაუმჯობესება;
• ინფორმაციის სისტემატიზაცია და საკუთარ ტექსტში გადმოცემის უნარის დახვეწა;
• პრეზენტაციის, შემოქმედებითი წერისა და ვიზუალური წარდგენის უნარების განვითარება.

ეროვნული სასწავლო გეგმასთან კავშირი:

უცხო ენა (იტალიური), II საფეხური

• კომუნიკაცია: შედეგები 1, 2, 3, 4, 5, 8
• წერითი კომუნიკაცია: შედეგები 1, 2, 3, 6, 7, 8
• ენობრივ-კულტურული თვითმყოფადობა
• IIუცხ.დაწყ.1 – მოსმენის უნარის განვითარება ლექსიკურ-გრამატიკული სტრატეგიების გამოყენებით
• IIუცხ.დაწყ.4 – წერითი კომუნიკაციის განხორციელება სხვადასხვა საკომუნიკაციო ფორმატში
• სამეტყველო ქმედება: შედეგები 3, 4, 5, 6
• ენობრივი საშუალებები: შედეგები 1, 2, 3, 4, 5, 6

მონაწილეთა ასაკი:

11–12 წელი

ხანგრძლივობა:

3–4 კვირა

საჭირო რესურსები:

ინტერნეტი, კომპიუტერები, მუყაოს ქაღალდები, ფერადი ფანქრები, კალმები, საღებავები,  წებო.

პროექტის ეტაპები და განხორციელების გზები:

შეფასების რუბრიკა

(SOLO ტაქსონომიის მიხედვით – პრეზენტაციაზე)

პროექტი „ჩვენი ერთი დღე“ წარმატებით აერთიანებს ენის სწავლების მიზნებს პიროვნული განვითარების ამოცანებთან. მოსწავლეებმა შეძლეს საკუთარი ყოველდღიური გამოცდილების ანალიზი, გამოხატვა და პრეზენტაცია იტალიურ ენაზე — რაც მათ ენობრივ და კულტურულ თვითმყოფადობას ამყარებს. პროექტი ეფექტურად უწყობს ხელს ეროვნული სასწავლო გეგმის მიზნებთან შესაბამისი უნარების განვითარებას, ხელს უწყობს ენობრივი კომპეტენციების გაძლიერებას, გუნდური მუშაობის კულტურის ჩამოყალიბებას და შემოქმედებითი აზროვნების წახალისებას.
განსაკუთრებით გამოსარჩევია მოსწავლეთა მოტივაციის ზრდა, ენაზე მუშაობის პროცესისადმი ინტერესისა და პასუხისმგებლობის გამომჟღავნება. პროექტის საბოლოო პროდუქტებმა – ტექსტებმა, ნახატებმა და პრეზენტაციებმა – ნათლად წარმოაჩინა, თუ როგორ შეიძლება უცხო ენის სწავლება იყოს სასიამოვნო, შინაარსიანი და ბავშვების საჭიროებებზე მორგებული პროცესი.

(IV1 და IV2 კლასების მოსწავლეთა ინიციატივა)

დაწყებითი საფეხურის მოსწავლეებისთვის საგანი „მე და საზოგადოება“ წარმოადგენს უნიკალურ შესაძლებლობას, უკეთესად გაიცნონ საკუთარი თავი, ოჯახი, საზოგადოება, კულტურა და სახელმწიფოში არსებულ ფასეულობებზე დაფუძნებული თანაცხოვრების წესები.
სწორად დაგეგმილი სასწავლო პროცესით შესაძლებელია არა მხოლოდ ცოდნის გადაცემა, არამედ მოსწავლეთა კრიტიკული და მოქალაქეობრივი აზროვნების ჩამოყალიბებაც.
საგნის პოპულარიზაციისა და მოტივაციის ამაღლების მიზნით დაიგეგმა და განხორციელდა პროექტი – „რატომ უნდა ვისწავლოთ ‘მე და საზოგადოება?’“, რომელშიც მონაწილეობა მიიღეს IV1 და IV2 კლასების მოსწავლეებმა.

პროექტის მიზანი

პროექტის მიზანი იყო:

• საგნისადმი ინტერესის გაღვივება დაწყებით კლასებში;

• მოსწავლეთა მოტივაციის ამაღლება შემოქმედებითი აქტივობების მეშვეობით;

• საგნობრივი უნარების განვითარება – თვითგამოხატვა, კრიტიკული აზროვნება, წერა, სოციო-ემოციური კავშირების დანახვა;

• თანატოლებში „მე და საზოგადოება“ საგნის ღირებულებების გავრცელება მოსწავლეთა ნააზრევისა და ნამუშევრების პრეზენტაციით.

პროექტის ამოცანები

1. მოსწავლეებს გაეაზრებინათ, რატომ სწავლობენ საგანს „მე და საზოგადოება“.

2. მიეცათ შესაძლებლობა, საკუთარი დამოკიდებულება საკუთარი წიგნის შექმნის გზით გამოეხატათ.

3. განევითარებინათ ისეთი უნარები, როგორიცაა დაგეგმვა, კვლევა, შეჯამება და პრეზენტაცია.

4. განმტკიცებულიყო პასუხისმგებლობისა და თანადგომის განცდა ჯგუფური მუშაობით.

პროექტი განხორციელდა შემდეგი ეტაპების მიხედვით:

• საგნის ღირებულებების გააზრება: მასწავლებელმა მოსწავლეებს შეკითხვით მიმართა: რატომ უნდა ვისწავლოთ „მე და საზოგადოება“?
  დაიწყო დისკუსიები, რომლის დროსაც ბავშვებმა საკუთარი მოსაზრებები, გამოცდილებები და იდეები გამოთქვეს.

• წიგნების შექმნა: თითოეულმა მოსწავლემ შექმნა პერსონალური წიგნი, რომელშიც აისახა მათი დამოკიდებულება საგნის მიმართ. წიგნში გაერთიანდა ტექსტები, ილუსტრაციები, თემატური ისტორიები და მოსწავლეთა ემოციური რეფლექსიები.

• ჯგუფური აქტივობები: მოსწავლეები ჯგუფებად მუშაობდნენ. ერთმანეთის ნამუშევრებს კითხულობდნენ, აზიარებდნენ აზრებს და სწავლობდნენ თანატოლებისგან.

• საჯარო პრეზენტაცია და ვიდეოგადაღება: საბოლოოდ, პროექტი წარედგინა სკოლის საზოგადოებასა და მშობლებს. დამზადდა ვიდეო, რომელიც ასახავს მოსწავლეთა შთაგონებას, შრომას და შემოქმედებითობას.
  ვიდეოს ბმული

შედეგები

პროექტის შედეგად:

• მოსწავლეებმა გააზრებულად შეიყვარეს საგანი – „მე და საზოგადოება“;

•  შინაგანი მოტივაცია – ბავშვებმა იგრძნეს, რომ მათი აზრი და ხმა მნიშვნელოვანია;

• განვითარდა წერითი და ვერბალური უნარები, წარმოსახვა და შემოქმედებითი აზროვნება;

• გაჩნდა თანატოლების მხრიდან ინტერესი საგნის მიმართ, რასაც მოჰყვა შემდგომი ინიციატივები;

• მშობლების და კოლეგების ჩართულობა გააძლიერა საგნისადმი პატივისცემამ და მოტივაციამ.

სასწავლო პროცესი განსაკუთრებით ეფექტიანია მაშინ, როდესაც მოსწავლეებს ვაძლევთ სივრცეს თვითგამოხატვისა და აზროვნებისთვის. პროექტმა „რატომ უნდა ვისწავლოთ ‘მე და საზოგადოება?’“ ნათლად აჩვენა, რომ მოსწავლეებს შეუძლიათ გახდნენ საგნის ელჩები, თუ ვუზრუნველყოფთ მათთვის საინტერესო, შემოქმედებით და შინაარსიან აქტივობებს.

ეს ინიციატივა არა მხოლოდ ერთჯერადი აქტივობა იყო, არამედ მოსწავლეთა განვითარების რეალური ბიძგი – ცოდნის, თვითშეფასების, მოქალაქეობრივი და სოციალური უნარების განვითარებისკენ.

ფრანგული განმანათლებლობის დემოკრატიული ფრთის ეს ბელადი, შვეიცარიელი მესაათის შვილი, დიდი პედაგოგი, მწერალი და ფილოსოფოსი, შეიძლება, საერთოდაც, ფრანგული განმანათლებლობის ყველაზე მნიშვნელოვან ფიგურად ჩაითვალოს. 1750 წლიდან მოყოლებული (როცა მისი პირველი ძირითადი ნაშრომი გამოქვეყნდა) მისი გავლენა ევროპული კულტურის მთელ ისტორიაზე აშკარაა. ხოლო თავად რუსო არც მეცნიერად, არც რომელიმე პარტიის მომხრედ, არც რაიმე სისტემის მქონედ, არამედ მხოლოდ ჭეშმარიტების მეგობრად მიიჩნევდა თავს.

თავის შრომებში იგი ქადაგებდა ადამიანთა თანასწორობის, თავისუფლებისა და უცვლელი ღირებულებების მაღალ იდეებს, ხელს უწყობდა მათ გავრცელებას. კანტი აღნიშნავდა, რომ მან რუსოსგან ისწავლა ადამიანის, როგორც გვარის წარმომადგენლის, პატივისცემა, დამოუკიდებლად მისი საზოგადოებრივი მდგომარეობისა თუ განათლებისა. რუსო მისთვის მეორე ნიუტონი იყო და როგორც ნიუტონმა დაასრულა მეცნიერება გარეგან სინამდვილეზე, ისე რუსომ დაამკვიდრა ჩვენი შინაგანი უნივერსუმის (სოციალურ-ზნეობრივი ცნობიერების) ძირითადი პრინციპები.

რუსოსთვის ამოსავალი იყო იმისი რწმენა, რომ ადამიანი თავისუფალი არსებაა; იგი კეთილია იმთავითვე და მხოლოდ საზოგადოების გავლენით ხდება ბოროტი. რუსოს მიზანი იყო, ნათელი გაეხადა პასუხისმგებლობასთან ადამიანის თავისუფლების აუცილებელი კავშირის ცნობიერება.

რუსომ თავისი ცხოვრება საოცრად გულახდილად აღწერა ავტობიოგრაფიაში და მას „აღსარება“ უწოდა, რომელიც რუსოს სიკვდილის შემდეგ გამოიცა, 1781 წელს. ეს გახლავთ დევნილი გენიოსის თავგადასავალი, რომლისთვისაც სიცრუისა და ვინმეს წინაშე ქედმოდრეკილობის გარდა, „არაფერი ადამიანური უცხო არ არის“.

მტკიცება იმისა, რომ ბუნებით კეთილ ადამიანს საზოგადოება აქცევს ბოროტად, უარყოფით „პერსონაჟად“ ცხოვრებისა, მაინცდამაინც, არ ეთანხმება რუსოს მტკიცებას ადამიანისთვის თავისუფალი ნების, ანუ მისი განუსხვისებელი არსების, მისი პიროვნულობის გარანტის შესახებ. 16 წლის ფსიქიკურად გაუწონასწორებელი რუსო სახლიდან გაიქცა და ცხოვრობდა მასზე გაცილებით უფროსი ქალის ხარჯზე, რომელიც მისთვის დედასავითაც იყო და საყვარელიც. ამ ქალს არავითარი ინტელექტუალური ინტერესები არ ჰქონდა, თუმცა რუსოზე დიდი გავლენით სარგებლობდა. აქედან გამომდინარე, ფიქრობენ, რომ სწორედ ამიტომ გადავიდა რუსო კალვინისტობიდან (რომლისადმი გარკვეული ინტერესი მას ბოლომდე შერჩა) კათოლიციზმზე. თუმცა მოგვიანებით, როცა მან შვეიცარიის მოქალაქეობა მიიღო, ისევ კალვინიზმს დაუბრუნდა. იგი ამაყობდა შვეიცარიით, თითქოს, იქ განხორციელებულიყოს ის, რისთვისაც იგი საფრანგეთში იბრძოდა. შვეიცარია, მისი თეორიის თანახმად, როგორც პატარა სახელმწიფო, ყველაზე შესაფერისი იყო დემოკრატიისთვის; ხოლო საშუალო სახელმწიფო – არისტოკრატულის, დიდი სახელმწიფო კი – მონარქიული მმართველობისთვის.

რუსო დაქორწინდა დაბალი წარმოშობის ქალზე, ტერეზაზე, რომელმაც, უწიგნურობასთან ერთად, საათის ცნობაც კი არ იცოდა. მისგან საფრანგეთის დიდ განმანათლებელს ხუთი შვილი ეყოლა. მამამ კი ყველა მათგანი ბავშვთა თავშესაფარში ჩააბარა იმ საბაბით, რომ მას მათთვის შესაბამისი აღზრდის მიცემის საშუალება არ ჰქონდა. თუმცა როცა ეს საშუალება მიეცა და შვილების ძებნა დაიწყო, ვერცერთი ვეღარ იპოვა. მუდმივმა კონფლიქტებმა, საკუთარი თავით უკმაყოფილებამ თუ საზოგადოებრივმა უსამართლობებმა სერიოზულად შეარყია მისი ჯანმრთელობა. როცა დ. ჰიუმმა იგი ინგლისში მიიპატიჟა, რომ ცხოვრებისა და მუშაობის ნორმალური პირობები შეექმნა მისთვის, ფსიქიკურად უკვე სერიოზულად დაავადებული რუსო მასაც წაეჩხუბა. ვოლტერმა სწორედ რუსოსთან დაკავშირებით თქვა, რომ ამ ადამიანში მხოლოდ მისი ნიჭია დასაფასებელიო.

„აღსარებაში“ რუსოს თეორიული საფუძველი და მიზანი ჰქონდა – ადამიანი საზოგადოებრივი პროდუქტია და თუ საზოგადოება მანკიერ პიროვნებებს წარმოშობს, ის უნდა შეიცვალოს. ასე რომ, რევოლუცია მოამზადა როგორც რუსოს პედაგოგიურმა შრომებმა, ისე მისმა „ხელშეკრულების თეორიამ“ და ნარკვევმა „უთანასწორობის წარმოშობის შესახებ“. ამიტომ გასაკვირი არ იყო, რომ რუსოს წიგნი „ემილი, ანუ აღზრდის შესახებ“, პარლამენტის დადგენილებით, დაწვეს. მაგრამ რევოლუციის რადიკალები მას თავიანთ ბელადად მიიჩნევდნენ. ო. რობესპიერი (1764-1794) თავს რუსოს მიმდევრად აცხადებდა. 1791 წელს, ასევე პარლამენტის დადგენილებით, რუსოს ნეშტი პანთეონში გადაასვენეს და ვოლტერის საფლავის გვერდით დაკრძალეს, თუმცა რესტავრაციის დროს ორივეს ცხედარი ამოყარეს.

რუსო თვლის, რომ ადამიანი ერკვევა ავ-კარგში, მაგრამ უსამართლო საზოგადოებაში მიღებული აღზრდა ახშობს ამ ცოდნას. სასურველი საზოგადოების ჩამოყალიბების გზაზე რუსოს თავისი პედაგოგიური თეორიის იმედი აქვს. მისი აზრით, პედაგოგმა უნდა აირჩიოს, ადამიანი აღზარდოს თუ მოქალაქე. ორივე ერთად შეუძლებელიაო. რუსო ირჩევს მოქალაქის აღზრდას, რომელშიც მაქსიმალურად იქნება შენარჩუნებული ადამიანის ბუნებრივი მონაცემები, უფრო ზუსტად კი – მისი მიზანია, ადამიანი შენარჩუნებული იქნეს ისეთი, როგორიც ის ბავშვობაშია.

საინტერესოა საკითხი, რატომაა საჭირო ბავშვების კეთილად თუ მეცნიერად აღზრდის დაპირისპირება. რუსო იცნობს აღზრდის იმ პროგრამას, რომლის შედეგადაც ყმაწვილს შეეძლო, საკმაოდ მაღალ დონეზე დაუფლებოდა მეცნიერებას. თუმცა, ამის მიუხედავად, რუსო მიიჩნევს, რომ უმთავრესია, ბავშვმა ჯანმრთელობა გაიკაჟოს ისე, რომ 12 წლისამ შეიძლება არც იცოდეს, რა არის წიგნი, რადგან წიგნი ბავშვების უბედურების უდიდესი იარაღია.

რუსოსთვის სამაგალითო იყო ამერიკის კონტინენტზე არსებული, დაბალი სოციალური განვითარების საფეხურზე მყოფი ხალხები. ცნობილია, რომ კეთილშობილი ველურის ასეთი გაიდეალებული სახე თ. მორიდან (1478-1535) მოდის. არსებობს ევროპელ მოგზაურთა ნაჩქარევი დასკვნები, რომელთა მიხედვითაც, ამ ხალხების ზნეობა სანიმუშოდაა მიჩნეული. რუსო თავის ემილის 10 წლამდე სოფლად ზრდიდა და მხოლოდ დ. დეფოს (1660-17310) „რობინზონ კრუზოს“ აკითხებდა, რომელშიც აღწერილია უდაბურ კუნძულზე მოხვედრილი ევროპელი რობინზონისა და მის მიერ გადარჩენილი, მეზობელი კუნძულის ბინადართა მიერ ადგილობრივი ღვთაებისთვის შესაწირად განწირული ახალგაზრდის (პარასკევას) ხანგრძლივი ურთიერთობა.

რუსო აშკარად უტევდა დრომოჭმულ საზოგადოებრივ წყობილებას – კერძო საკუთრების საფუძველზე ადამიანთა შორის იმგვარ ურთიერთობას რომ აკანონებდა, რომლის მიხედვით, ერთი ადამიანი შეიძლება მეორის მონა ყოფილიყო (თუნდაც ნებაყოფლობით გაეყიდა საკუთარი თავისუფლება). ეს დაიწყო 1749 წლიდან, როცა რუსო დაპატიმრებული დიდროს სანახავად მიდიოდა. გზად წაუკითხავს გაზეთში დიჟონის აკადემიის განცხადება საკონკურსო თემის შესახებ, სათაურით: „ხელი შეუწყო თუ არა რენესანსიდან დაწყებულმა მეცნიერებისა და ტექნიკის განვითარებამ ზნეობრივ პროგრესს?“. მე სხვა სამყარო დამანახვა ამ კითხვამ და ადამიანი გავხდიო, წერდა რუსო შემდგომ. 1750 წელს გამოქვეყნებულ ნაშრომში „ნარკვევი მეცნიერებასა და ხელოვნებაზე“, რომელმაც პრემია დაიმსახურა, რუსომ ზემოხსენებულ კითხვას კატეგორიული პასუხი გასცა – „არა“.

რუსო არ ეთანხმება არც სოკრატესგან მომდინარე დებულებას და არც ფრ. ბეკონს, რომელიც დარწმუნებული იყო, რომ მეცნიერება და ტექნიკა, ბუნებაზე ადამიანის გაბატონებასთან ერთად, მექანიკურად მოიტანდა საზოგადოების კეთილდღეობასა და ზნეობრივ სრულყოფას. აღნიშნულ ნაშრომში რუსომ საკითხი დააყენა მეცნიერებისა და, საერთოდ, კულტურის ღირებულებაზე. იგი შთამბეჭდავად მსჯელობს კულტურულად დაბალი დონის ხალხის ბედნიერებაზე, მათ ზნეობრივ სიწმინდეზე, რაც განპირობებულია მათთან ადამიანთა შორის უთანასწორობის, მდიდრისა და ღარიბის, მჩაგვრელისა და ჩაგრულის არარსებობით. განვითარებულ ხალხებში კი, მეცნიერება, ტექნიკა, ხელოვნება რაფინირებულს ხდის ჩაგვრას: ხელს უწყობს მას, თანაც ფარავს კიდეცო. ამ კონტექსტში რუსო შესთხოვს ღმერთს: „გვიხსენ ჩვენ მამათა განათლებისაგან, დაგვიბრუნე გულუბრყვილობა, უდანაშაულობა და სიღარიბე, რადგან მხოლოდ ისინია აუცილებელი ჩვენი ბედნიერებისთვის“.

რუსოს მიერ ადამიანთა პირველყოფილი მდგომარეობის პრიორიტეტის ხაზგასმა ბევრმა გაიგო, როგორც სიველურისკენ დაბრუნებისკენ მოწოდება, მათ შორის, ვოლტერმაც. როცა ამ უკანასკნელმა რუსოს მიერ დაწერილი წიგნი წაიკითხა, მისწერა: თქვენი წიგნის წაკითხვისას კაცს ოთხ ფეხზე დგომა მოუნდება… მე საკმაოდ მოხუცი ვარ საამისოდ… გარდა ამისა, ველურები ჩვენ უკვე გავაფუჭეთო. რაც შეეხება კანტს, მან სწორად გაუგო რუსოს და ჩათვალა, რომ რუსო ველურობისკენ კი არ მოუწოდებდა, არამედ აჩვენებდაო, რა ძნელია, ადამიანმა საკუთარი დანიშნულება შეასრულოს.

უნდა ითქვას, რომ რუსო ყველანაირი კერძო საკუთრების მოსპობას  არ მოითხოვდა, ისევე, როგორც არ მოითხოვდა ველურობაში დაბრუნებას, როგორც ეს ვოლტერმა გააშარჟა. რუსო ეძებდა საშუალებას, მაქსიმალურად შეემცირებინა, აერიდებინა ცივილიზაციასთან დაკავშირებული მანკიერებანი. თავისი დროისთვის, არისტოტელეს მსგავსად, რუსოს მისაღებად მიაჩნდა საშუალო სიმდიდრის ფლობა, ანუ ისეთი კერძო საკუთრება, რომელიც ისე დიდი იქნება, რომ თავისუფლება წაართვასო თანამოქალაქეს, დაიმონოს ის და არც ისე მცირე, რომ იძულებული გახდეს კაცი, საკუთარ თავისუფლებაზე უარი თქვას.

კერძო საკუთრების წარმოშობისა თუ ბუნების ეს, ერთი შეხედვით, გულუბრყვილო ახსნა, რუსოს საკუთარი პოზიციის გამოსაკვეთად და მასების მისამხრობად სჭირდებოდა. გაკაფა რაო ეს გზა, მან წამოაყენა ის ღრმად დიალექტიკური მოსაზრება, რომელიც ძალიან მოსწონდა ფ. ენგელსს (1895-1973) და რომელიც, შეცვლილი სახით, დასავლური მარქსიზმის კორიფეების ძირითად დებულებად იქცა.

რუსოს ნარკვევი, რომელშიც იგი დარწმუნებულია ადამიანის მიერ ადამიანის დამონების, როგორც გადაგვარების მწვერვალის და მისი მოხსნის აუცილებლობის შესახებ, „საზოგადოებრივი ხელშეკრულების შესახებ“, წიგნად გამოიცა და 1789 წელს, რევოლუციის შემდეგ, საფრანგეთის კონსტიტუციის საფუძველი გახდა.

ოჯახი რუსოსთვის არის „უძველესი და ერთადერთი ბუნებრივი საზოგადოება“, თუმცა იქაც კი ადამიანი თურმე თავისუფალი არ იბადება (ეს მისივე აზრს ეწინააღმდეგება, რომ ადამიანი თავისუფალი იბადებაო). ამ საკითხს რუსო არ უღრმავდება, უბრალოდ, მიიჩნევს, რომ ადამიანებმა დაკარგეს თავისუფლება და ვისაც ბატონი ჰგონია თავი, „სინამდვილეში მათზე არანაკლები მონაა“. თუმცა ადამიანი ბუნებით თავისუფალი იბადება, სანამ საზოგადოებრივი პირობითობები მას ამ თავისუფლებას წაართმევს.

მაინც გაურკვეველია, რომელ თავისუფლებაზეა საუბარი და რას გულისხმობს რუსო – სხეულებრივ თუ სულიერ მონობას… რუსოს სურდა მთელი საზოგადოება მიემართა საფრანგეთში არსებული აბსოლუტური მონარქიის წინააღმდეგ. იგი დესპოტიზმის ძალით დამხობას სავსებით გამართლებულად თვლიდა. ამით, მისი აზრით, თავისუფლება აღდგებოდა უმაღლესი გამოვლინებით. რუსოს ლოზუნგია სწორედ: „თავისუფლება, თანასწორობა, ძმობა“.

ჟან-ჟაკ რუსო წინააღმდეგობრივი ადამიანი იყო, ცხოვრებაშიც და სამეცნიერო თუ ლიტერატურულ შრომებშიც. თუმცა ყველგან და ყოველთვის ერთი, კონკრეტული ადამიანის თავისუფლებისა და ღირსების დამცველად რჩებოდა. რუსოს, ამ დიდი მოაზროვნის, მემკვიდრეობა სამი სახით წარმოგვიდგება: I – ადამიანთა თანასწორობისა და ძმობის თანამიმდევრული დაცვა, ფილოსოფიაში, პედაგოგიკასა და ლიტერატურაში უკომპრომისო ბრძოლა ადამიანის თავისუფლებისთვის; II – გერმანული იდეალიზმის (კანტი, ჰეგელი) ინტერპრეტაციით, ყოველი ადამიანის თავისუფლებისა და მისი შეუცვლელი ზნეობრივი ღირებულებების დაფუძნება; III – ბეკონისგან განსხვავებით, წარმოსახვის ძალის, როგორც საერთოდ ადამიანის შემოქმედებითობის (მათ შორის, მეცნიერული კვლევის) ძირითადი წყაროს გაგების დაცვა. ამ უკანასკნელთან დაკავშირებით, შეიძლება ითქვას, რომ წარმოსახვა რუსოსთვის სპეციფიკურად ადამიანის მახასიათებელია, რუსოს აზრით, ცხოველს ის არ აქვს და არც უვითარდება. ასევე აქტუალურია რუსოს დებულება, რომ ადამიანის ენა მისი წარმოსახვისგან წარმოიშვა.

როგორც ინგლისელი მოაზროვნე, მე-19 საუკუნეში თავისუფლების იდეის ერთ-ერთი დიდი აპოლოგეტი, ჯ. სტ. მილი, ამბობდა თავის ნარკვევში „თავისუფლების შესახებ“ რუსოს მსოფლმხედველობაზე: „ეს ის იდეებია, რომელთა კვალი, რუსოს შემოქმედების შემდეგ, არასდროს გამქრალა მოაზროვნე ადამიანთა გონებიდან. დროთა განმავლობაში ისინი სათანადო შედეგს გამოიღებენ, თუმცა მათი ჭეშმარიტებაც, ისევე როგორც ნებისმიერი იდეისა, საქმით უნდა დამტკიცდეს, ვინაიდან სიტყვებმა უკვე ძალა დაკარგა“.

დილის შვიდ საათზე უკვე ჩაცმული და ნასაუზმები ვარ. ნასაუზმები ცოტა ხმამაღალი ნათქვამია, ყავა დავლიე და ფაფა მოვიხარშე. დანარჩენს გზაში შევჭამ. შავი ზღვის სანაპირო ზოლში წყლის ქერქეჭელა უნდა ჩავდგა. სიტყვა „ჩავდგაც“ ხმამაღალი ნათქვამია, მე გემზე ვიდგები და „ოჰოჰოიას“ ძახილით გავამხნევებ იმ ხალხს, რომლებსაც რეალურად ევალებათ კონტრაქტით ამხელა აპარატურის ზღვაში ჩაშვება. ქერქეჭელა ზღვის წყლის ქიმიურ ანალიზს გააკეთებს, რაც თავისთავად ძალიან მნიშვნელოვანია.

ქერქეჭელა ზღვაში EfxiNNOs პროექტის ფარგლებში განთავსდება.

EfxINNOs მიზნად ისახავს ლურჯი ეკონომიკის მდგრად განვითარებას შავი ზღვის რეგიონში და პარტნიორ ინსტიტუციებთან ერთად საზღვაო მონიტორინგის პლატფორმის ახალი, იაფი, ტექნოლოგიურად განვითარებული მდგრადი ქსელის შექმნას.

პროექტი აერთიანებს პარტნიორებს ბულგარეთიდან, რუმინეთიდან, თურქეთიდან და საქართველოდან, რაც მჭიდრო საერთაშორისო თანამშრომლობის საფუძველზე ხელს უწყობს რეგიონულ ინტეგრაციასა და საზღვაო ინოვაციების განვითარებას.

ჩემი მეგზური თურქული ფოლკლორის მოტრფიალეა. სიმართლე გითხრათ, მეც სიამოვნებით ვუსმენ ხოლმე, რადგან ზოგჯერ ასეთი ხალხური მელოდია და ტექსტებიც სასიამოვნო მოსასმენია. ახლა, ვინმემ არ მითხრას, ქართულ ფოლკლორს მოუსმინე, რაღა თურქული ჩაგირთავსო. ვუსმენ ბატონო და უფრო დიდი რაოდენობითაც. ეს კი იმ დღეს მეგზურმა აირჩია და შენი სიცოცხლე ვის ხელშიც არის და ვინც საჭეს ატრიალებს, არ უნდა გაანაწყენო და ყველაფერზე კვერი უნდა დაუკრა. თორემ, ვნახეთ გრიგოლეთთან ავარია, სადაც საცობში 40 წუთიც ვიდექით და სამწუხაროდ, მსხვერპლიც იყო.

ჰოდა, არის ასეთი მომღერალი „Ibrahim Tatlı Ses“ – ტკბილხმიანი იბრაჰიმიო. ჩემი აზრით, ყველაზე ტკბილი ხმა ჰამლეტ გონაშვილს ჰქონდა, მაგრამ იბრაჰიმსაც არა უშავს რა.

https://www.youtube.com/watch?v=epSGrMu8Kbc

„ოი, ოი, ოი ემინე,

არ მომიშორო გვერდიდან, რადგან ცხოვრებაში შენ და ჩემი რწმენა მყავხართ…

ძალიან მიყვარხარ, ემინე….“ და ა.შ. და ა.შ.

სახელი „ემინე“, იმდენჯერ მოვისმინე, სანამ დანიშნულების ადგილამდე ჩავედი, მტკიცედ გადავწყვიტე, ჩვენს ქერქეჭელას „ემინე“ დავარქვა.

მაშ ასე, ქერქეჭელა „ემინე“ ჯერ ნაპირზე გაიტესტა, მერე გემზე გადაინაცვლა და კაპიტანმაც ბრძანება გასცა:

• ახსენით ღუზა!

ბევრი ვიცურეთ თუ ცოტა, დანიშნულების ადგილზე მივცურეთ და ყვითელ ბანტიანი „ემინე“ ზღვაში განვათავსეთ.

ნაპირზე დაბრუნებულმა სპეციალური აპლიკაცია გავხსენი, სადაც „ემინე“ უკვე ყველა მონაცემს აქტიურად გვაწვდიდა.

მაშ ასე, რას ზომავს „ემინე“?

წყლის ტემპერატურა, სიმღვრივე, გამტარობა, ქლოროფილის კონცენტრაცია, ჟანგბადის კონცენტრაცია, ჟანგბადით გაჯერება, ჟანგბადის ბიოლოგიური მოთხოვნილება (BOD).

ყველა პარამეტრის საშუალო მონაცემები 1-9 მაისის ჩათვლით შემდეგნაირად გამოიყურება.

ამ მონაცემებიდან, ზოგიერთის გაზომვა ლაბორატორიაშიც შესაძლებელია. მაგ. ჟანგბადის კონცენტრაციის ლაბორატორიაში გასაზომად შემდეგი პროტოკოლი გამოგვადგება.

საჭირო მასალები:

1. წყლის ნიმუში: ნიმუში, რომლის ჟანგბადის შემცველობა (BOD) უნდა გაიზომოს;
2. ჟანგბადის შემცველობის (BOD) ბოთლები: 300 მლ ბოთლები, რითაც ნიმუშში დაბინძურებას შევამცირებთ;
3. ვინკლერის რეაგენტი: მანგანუმის სულფატი (MnSO₄) და ტუტე-იოდიდ-აზიდის ხსნარი;
4. ნატრიუმის თიოსულფატის ხსნარი (0.025 N): გამოიყენება გატიტვრისთვის;
5. სახამებლის ხსნარი: გატიტვრის ინდიკატორი;
6. კონცენტრირებული გოგირდმჟავა (H₂SO₄): ნალექის გასახსნელად;
7. გამოხდილი წყალი: განზავებებისა და ანალიზებისთვის;
8. ინკუბატორი: ინკუბაციისთვის ინახება 20°C ტემპერატურაზე;
9. პიპეტები და ბიურეტები: ზუსტი გაზომვებისთვის.

მეთოდოლოგია:

BDO-ს საწყისი განსაზღვრა

1. მომზადება:

წყლის ნიმუში შეაგროვეთ 300 მლ-იან BOD ბოთლში, დარწმუნდით, რომ ჰაერის

ბუშტები არ არის ჩაჭედილი.

თუ ნიმუში მდიდარია ორგანული ნივთიერებით, გააზავეთ გამოხდილი წყლით.

დაამატეთ ვინკლერის რეაგენტი:

1 მლ. მანგანუმის სულფატის ხსნარი, შემდეგ 1 მლ ტუტე-იოდიდ-აზიდის ხსნარი.

ფრთხილად დაახურეთ თავსახური ბუშტების თავიდან ასაცილებლად.

შეანჯღრიეთ ბოთლის რამდენჯერმე გადაბრუნებით. ჟანგბადის არსებობის შემთხვევაში ყავისფერი ნალექი (MnO₂) წარმოიქმნება.

ნიმუშის ფიქსაცია:

დაამატეთ 1 მლ. კონცენტრირებული გოგირდმჟავა. კვლავ გადააბრუნეთ ბოთლი ნალექის სრულად გასახსნელად.

გატიტვრა:

ჩაასხით ფიქსირებული ნიმუშის ნაწილი კონუსურ კოლბაში. დაამატეთ სახამებლის ხსნარის რამდენიმე წვეთი (ინდიკატორი).

გატიტვრა მოახდინეთ ნატრიუმის თიოსულფატით, სანამ ლურჯი ფერი არ გაქრება. ჩაიწერეთ ტიტრატის მოცულობა.

ჟანგბადის შემცველობის საბოლოო განსაზღვრა. ინკუბაცია: შეინახეთ დარჩენილი წყლის ნიმუში დალუქულ BOD ბოთლში 20°C ტემპერატურაზე, სიბნელეში 5 დღის განმავლობაში. ეს ხელს უშლის წყალმცენარეების აქტივობას ან ჟანგბადის  სინათლით გამოწვეულ ცვლილებებს.

კიდევ ერთხელ განსაზღვრეთ ჟანგბადის შემცველობა.

5 დღის შემდეგ გაიმეორეთ ფიქსაციის, მჟავიანობის და ტიტრაციის ეტაპები, როგორც პირველ დღეს. ჩაიწერეთ ტიტრატის მოცულობა.

სამუშაო ფორმულა:

BOD (მგ/ლ)=(V1-V2)XNX8

სადაც:

V1: თიოსულფატის მოცულობა საწყის DO (გახსნილ ჟანგბადში)-ში;

V2: თიოსულფატის მოცულობა საბოლოო DO (გახსნილ ჟანგბადში)-ში;

N: თიოსულფატის ნორმალობა;

8: ჟანგბადის ეკვივალენტური რაოდენობა.

უკანა გზაზე მხოლოდ საღამოსღა გამოვბრუნდით. გზად კვლავ იბრაჰიმის ტკბილი ხმა „ემინეს“ უმღეროდა. ოღონდ, ახლა „ემინეზე“ არა მხოლოდ სიმღერას ვისმენდი, მის გადმოცემულ მონაცემებსაც ვადევნებდი თვალს.

უცხო ენის სწავლის პროცესში მოსწავლეებს საუბრისა და წერისას შეცდომების დაშვების შიში უჩნდებათ. გრძელვადიან პერსპექტივაში ეს შეიძლება შემაფერხებელ გარემოებად იქცეს. ამიტომ  ჰუმანისტური მეთოდის გამოყენება და ემპათიის გამოჩენა განსაკუთრებულად მნიშვნელოვანია.

მეექვსე კლასში ჩემ მიერ ჩატარებული გაკვეთილის შემდეგ მივედი დასკვნამდე, რომ ლოიალურობის გამოჩენასა და მოსწავლეთა წახალისებას უკეთესი შედეგის მოტანა და მათი აქტიურობის პროვოცირება შეუძლია.

გაკვეთილის თემა იყო „Хобби“. თავდაპირველად მოსწავლეებს ავუხსენი სიტყვების: Увлечение (გატაცება), Увлекаться (იყო გატაცებული) მნიშვნელობა. შემდეგ კი ამ სიტყვებთან გამოსაყენებელი არსებითი სახელის ბრუნვა (Творительный Падеж).

იმისთვის, რომ გაკვეთილი მათთვის ბევრად სახალისო და საინტერესო გამოსულიყო, გადავწყვიტე, გვემსჯელა Н.Носов-ის ზღაპრიდან  „Приключения незнайки“ მთავარი გმირის, Незнайка-ს ჰობიზე.

კონსტრუქტივიზმის მეთოდის გათვალისწინებით,  მოსწავლეებს დავავალე გაეკეთებინათ და წარმოედგინათ პრეზენტაცია, სახელწოდებით,  „ჩემი ჰობი“. ჰუმანისტური მიდგომის თანახმად, ვეცადე მათთვის მეტი თავისუფლება მიმეცა და მოვუწოდე, ყოფილიყვნენ მაქსიმალურად გახსნილი.

განვუმარტე, რომ, რასაკვირველია, გრამატიკული წესების დაცვა ძალიან მნიშვნელოვანი იყო, მაგრამ შეცდომები ამ შემთხვევაში შეფასებაზე არ იმოქმედებდა. ისინი მოტივაციისა და ძალისხმევის გამოჩენის კვალობაზე შეფასდებოდნენ. ამ პირობამ მათზე დადებითად იმოქმედა და ავტოპრეზენტაციას დიდი მონდომებით შეეცადნენ.

დაპირებისამებრ, ემპათია გამოვიჩინე. ყოველი მოსწავლის გამოსვლისას, მათი ნაშრომის წვრილმან დადებით დეტალებსაც კი შესაბამისად ვიღებდი. დადებითი უკუკავშირი მათთვის მამოტივირებელი აღმოჩნდა. ისინი დიდი მონდომებითა და ხალისით ჩაერთნენ პროცესში, წარმოადგინეს პრეზენტაციები, ერთმანეთს დაუსვეს კითხვები, ხალისით ჰყვებოდნენ თავიანთ გატაცებებზე და კლასს საკუთარ გამოცდილებას უზიარებდნენ. არ ჰქონდათ უხერხულობის გრძნობა, რაც განსაკუთრებით მომეწონა.

ეს  ერთ-ერთი მოსწავლის (გ. ჭარელიძე) პრეზენტაციაა.

პრეზენტაციის წარდგენის შემდეგ საგანგებოდ ვამახვილებინებდი ყურადღებას იმ სიტყვებზე, რომლებიც არასწორად წარმოთქვეს, რათა სწორი ფორმით შესძლებოდათ მათი დამახსოვრება. აღმნიშნავდი პოზიტიურ მომენტებს.

საბოლოოდ, ჩემი მიდგომა ძალიან ეფექტური გამოდგა, რადგან ბავშვებმა მონდომება გამოიჩინეს, ინტერესით უსმენდნენ ერთმანეთს და სწორი ფორმით იწერდნენ და იმახსოვრებდნენ სიტყვებს.

ამას წინათ მეგობარმა მთხოვა, გამეგზავნა კითხვები სკოლაში მიმდინარე ინტელექტუალური კონკურსისთვის „რა? სად? როდის?“

ამ კონკურსში სკოლა უკვე რამდენიმე წელია, აქტიურადაა ჩართული და ბავშვებიც ყოველთვის ხალისით მონაწილეობენ მის მიერ განხორციელებულ აქტივობებში.

გასულ წელსაც იგივე თხოვნა მივიღე და მეც საკმაოდ ვიხალისე კითხვების შედგენისას. წელს კი დავფიქრდი იმაზე, რამდენად საინტერესო შეიძლება იყოს მსგავს საგანმანათლებლო თამაშებში მონაწილეობა ნებისმიერი სტატუსით მოსწავლეებისთვის და რამდენად ეფექტური და ეფექტიანი შეიძლება აღმოჩნდეს ის.

თანამედროვე საგანმანათლებლო გარემოში სულ უფრო თვალსაჩინო ხდება აუცილებლობა, რომ სწავლება არ იყოს მხოლოდ ინფორმაციის გადაცემა — ის უნდა იქცეს შემოქმედებით, ინტერაქციულ პროცესად. ერთ-ერთი საუკეთესო საშუალება ამ მიზნის მისაღწევად, ვფიქრობ, არის ინტელექტუალური თამაშები.

სკოლაში, სადაც მოსწავლეების ყურადღების შენარჩუნება რთულია, ამგვარი აქტივობების ჩართვა სწავლას აქცევს საინტერესო, აზარტულ და მრავალმხრივ განვითარებად პროცესად.

რატომ ინტელექტუალური თამაშები?

ინტელექტუალური თამაშები (როგორებიცაა „რა? სად? როდის?“, ვიქტორინა, ლოგიკური დავალებები თუ გამოცანები) არ არის მხოლოდ გართობა:

• მოტივაციას ზრდის — სახალისოა ბავშვებისთვის;
• აქტიურად მუშაობს გონება — ლოგიკური, კრეატიული, ასოციაციური და კრიტიკული აზროვნება ერთდროულად ერთვება;

• მოსწავლეებს უმაღლდებათ თვითშეფასება — სწორი პასუხი, ერთგვარად, გამარჯვებასთან ასოცირდება;
• ავითარებს გუნდურობისა და კომუნიკაციის უნარებს — თამაშების უმეტესობა გუნდურ ფორმატში ტარდება.

რომელ საგნებში შეიძლება გამოყენება?

ინტელექტუალური თამაშები უნივერსალურია. მათი ადაპტაცია თითქმის ყველა საგნისთვის შეიძლება.

გარდა ამისა, ინტელექტუალური თამაშები კომპლექსურად ავითარებს მრავალფეროვან საბაზისო და მეტაკოგნიტურ უნარებს, რომლებიც ეროვნული სასწავლო გეგმითაც არის განსაზღვრული:

• ლოგიკური აზროვნება
• კრიტიკული და ანალიტიკური წვდომა ინფორმაციაზე
• გუნდური მუშაობა და დისკუსია
• ემოციური ინტელექტი — სწავლის მიმართ პოზიტიური განწყობა
• სიტყვის გამართულობა და აზრის ჩამოყალიბება
• დროის მართვა და სტრატეგიული აზროვნება

ბავშვები ბუნებით ცნობისმოყვარეები არიან. ინტელექტუალური თამაში გართობასა და გამოწვევას აერთიანებს — ეს ერთგვარი გონებრივი „სპორტია“, რომელიც მათი ასაკისთვის აბსოლუტურად ბუნებრივია.

განსაკუთრებით შედეგიანია თემატური თამაშები (მითოლოგია, დეტექტივი, სამეცნიერო ვიქტორინა), ნაკლებად ფორმალური გარემო (წრეებში, გუნდებში, კლასგარეშე გაკვეთილებზე), ინტეგრაცია რეალურ ცხოვრებასთან (ცნობილი ფრაზების ან სიმბოლოების ახსნა ყოველდღიურ კონტექსტში)…

პრაქტიკული მაგალითები

• „სიმბოლოს გამოცნობა“ ლიტერატურაში: მოსწავლეებს წარედგინებათ აღწერა, და მათ უნდა გამოიცნონ სიმბოლო (მაგ. ცეცხლი, მზე, რძე).
• „ვინ იყო ეს?“ ისტორიაში: მინიშნებებით თანდათან იხსნება ისტორიული პირის ვინაობა.
• „გადაარჩინე გმირი!“ ბუნებისმეტყველებაში: მოსწავლეებმა ლოგიკით უნდა დაადგინონ, როგორ დააღწიონ თავი საფრთხეს.

ინტელექტუალური თამაშები საგაკვეთილო პროცესში არ არის მეორეხარისხოვანი  — ის, შესაძლოა, იქცეს სასწავლო პროცესისთვის მთავარ მოტივატორად.
ისინი აერთიანებს ცოდნას, აზროვნებასა და თამაშით შეძენილ გამოცდილებას — სწორედ იმ ასპექტებს, რომლებიც ბავშვების ნამდვილ განვითარებას უწყობს ხელს.

მასწავლებლის როლიც იცვლება — ის ხდება მოთამაშე–მმართველი, რომელსაც შეუძლია ბავშვებს დაუტოვოს სივრცე იფიქრონ, იკამათონ.

კითხვა განსჯისთვის:
შეიძლება კი ისეთი გაკვეთილი, რომელშიც ბავშვები „თამაშობენ“, აღმოჩნდეს გაცილებით პროდუქტიული, ვიდრე სტანდარტული გაკვეთილი?
ვფიქრობ, შეიძლება.

თქვენ რას ფიქრობთ?

როგორ დავგეგმოთ ინტელექტუალური თამაში:

1. განვსაზღვროთ მიზანი

რა გვინდა, რომ მოსწავლეებმა გაიაზრონ ან განიმტკიცონ ამ თამაშით:

• ლიტერატურულ პერსონაჟებთან ასოციაციური კავშირი,
• ისტორიულ მოვლენათა თანმიმდევრობა,
• ლოგიკური აზროვნების სტიმულირება.

2. შევქმნათ შესაბამისი კითხვები, რომლებიც მოსწავლემ შეიძლება გამოიცნოს მინიშნებებით, არ მოითხოვს ფაქტობრივ ცოდნას, იწვევს მსჯელობას ან კამათს გუნდში (თუმცა, ზოგჯერ ფაქტობრივი ცოდნის გააქტიურებაც შეიძლება იყოს მნიშვნელოვანი, სხვადასხვა საკითხზე ფოკუსირებისთვის).
3. კითხვები (და პასუხებიც ) ისე ჩამოვაყალიბოთ, რომ ორაზროვნება გამოირიცხოს.
4. მოსწავლეები დავყოთ 3-5 კაციან ჯგუფებად.
5. 5. ყურადღება მივაქციოთ დროს: კითხვაზე — მაქსიმუმ 1 წუთი.
   შესაძლოა, წინასწარ განვსაზღვროთ კიდეც გუნდის სპიკერი, რომელიც პასუხს გამოაცხადებს.

ძალიან ხშირად ინტელექტუალური თამაშები სცილდება ვიწრო საგაკვეთილო პროცესს და საერთო სასკოლო აქტივობად იქცევა ხოლმე, რასაც უკვე კიდევ უფრო დიდი მნიშვნელობა ენიჭება.

რა შედეგი შეიძლება ჰქონდეს მოსწავლეებისთვის ამ ტიპის აქტივობებში მონაწილეობას, ამაზე, ვფიქრობ, მასწავლებლების მოსაზრებაც ძალიან მნიშვნელოვანია:

ნათელა წულაია, სსიპ ქ. თბილისის N 161 საჯარო სკოლის დირექტორის მოადგილე, ინტელექტუალური თამაშის, „აბას“ ორგანიზატორი
„ინტელექტუალური თამაშები მოსწავლეებისთვის ძალიან მნიშვნელოვანია. ისინი ეჩვევიან გუნდურ მუშაობას, სწავლობენ ერთმანეთის მოსმენას, საწინააღმდეგო აზრის კორექტულად დაფიქსირებას. უჩნდებათ ინტერესი სხვადასხვა საგნის მიმართ, ბევრს კითხულობენ, უყურებენ ფილმებს, სპექტაკლებს, უსმენენ სხვადასხვა ჟანრის მუსიკას და იძიებენ უამრავ ინფორმაციას, ეცნობიან ხელოვნების სხვადასხვა დარგს, მუშაობენ ტექნიკურ თუ საბუნებისმეტყველო საგნებში, იფართოებენ და იღრმავებენ ცოდნას სხვადასხვა მიმართულებით. გარდა ამისა, ეს თამაშები ხელს უწყობს იმასაც, რომ მოსწავლეები ერთმანეთს დაუახლოვდნენ, პატივი სცენ ერთმანეთის აზრს, მხარში დგომასა და მხარდაჭერას სწავლობენ. ყოველწლიურად იკვრება კარგი ინტელექტუალური გუნდი, რომელიც სკოლის სახელით სხვადასხვა ღონისძიებაში მონაწილეობს და ჩვენთვის კარგი დასაყრდენია. უკვე რამდენიმე თაობა გაიზარდა და ახალბედა, გამოუცდელ ბავშვებს უფროსები ყველაფერში მხარში უდგანან და ეხმარებიან.

ჩვენთვისაც ძალიან საინტერესო პროცესია, ვცდილობთ, ისეთი კითხვები შევადგინოთ, რომ გავითვალისწინოთ მათი ასაკი, შესაძლებლობები. თამაშისას ხშირად შეგვიცვლია კითხვები, როცა რომელიმე გუნდი ზედიზედ ვერ ახერხებს ქულის აღებას – მარტივ შეკითხვას ვაძლევთ ხოლმე, რომ მოტივაცია მიეცეთ. ამით თამაში ცოცხლდება და პროცესი ისევ იძენს აზარტს.

რაც მთავარია, გუნდები შეთანხმებულად, ურთიერთშეთანხმებით მუშაობენ და ეხმარებიან ერთმანეთს“.

ნათია დავითაია, სენაკის წმინდა ალექსი შუშანიას სახელობის მართლმადიდებლური სკოლა-გიმნაზიის ისტორიის მასწავლებელი:

„ჩვენი სკოლა ფეხს ნამდვილად უწყობს გამოწვევებს და ცდილობს, მხოლოდ სასკოლო საგნებზე არ იყოს ორიენტირებული, მეტი ცოდნა მისცეს მოსწავლეს და გარკვეული აქტივობებით განუვითაროს ის უნარები, რომლებიც აუცილებელია სამომავლოდ. ამიტომ სწავლებისას მიზნად ვისახავ, ვიპოვო და მოსწავლეებამდე მივიტანო სწავლების ისეთი მეთოდები, რომელთა დახმარებითაც ისინი მეტს ისწავლიან და სკოლაც აღარ იქნება უწინდებურად მოსაწყენი.  ვფიქრობ, მხოლოდ სწავლების შინაარსი კი არ უნდა იყოს მასწავლებლის ყურადღების ცენტრში, არამედ იმ მეთოდების პოვნაც, რომელთა მეშვეობითაც მოსწავლეები უფრო ხალისით აითვისებენ თემას.

ამ მიზნის მისაღწევად  წლების განმავლობაში არაერთი თამაში თუ აქტივობა შემიქმნია. მათ შორის გამორჩეულია „რა? სად? როდის?“ – ზუსტი სატელევიზიო ფორმატით. აღნიშნული მეთოდი სასკოლო სივრცისთვის საკმაოდ ეფექტური გამოდგა. გარდა იმისა, რომ ამ თამაშებმა მათ მისცა მოტივაცია, უფრო მეტი განათლება მიეღოთ, ასევე მისცა საშუალება, გამოევლინათ მრავალფეროვანი უნარები: დაგეგმვის, სცენარის შექმნის, ჯგუფური მუშაობის, სხვისი აზრის პატივისცემის. მსგავსი გარემო ურთიერთობის გაუმჯობესების ეფექტური საშუალებაა. ამ დროს მოსწავლეები საერთო მიზნის, ინტერესების ირგვლივ ერთიანდებიან, ერთმანეთისადმი ნდობა და პატივისცემა უყალიბდებათ.

პირველი სეზონის დასაწყისში პროცესს სკეპტიკურად ვუყურებდი, თუმცა უკვე მესამე წელია გრძელდება და აქტუალურობას არ კარგავს. ყოველი სასწავლო წლის მეორე სემესტრის დადგომას ჩვენს სკოლაში ახალი სეზონის მოლოდინი ახალისებს. სეზონისთვის მზადებას კი მოსწავლეები თავად იწყებენ, ყოველგვარი ძალდატანებისა და მითითებების გარეშე.

ბედნიერი ვადევნებ თვალს ამ ფაციფუცს და ვფიქრობ, დიახ,  მიზანს მივაღწიე.“

ინტელექტუალური თამაშები სასკოლო გარემოში ხელს უწყობს როგორც საგნობრივი უნარების განვითარებას, ისე სოციალიზაციასა და კომუნიკაციის გაუმჯობესებას.

ინტელექტუალურ თამაშებს გაკვეთილზე სიხარული, ინტერესი და კვლევის სურვილი შემოაქვს. როცა ბავშვები სწავლობენ თამაშით, ისინი აღარ ეძებენ სწავლისგან გაქცევის გზებს — ისინი თვითონ ეძებენ ცოდნას. ასეთ გარემოში გაკვეთილი აღარ არის რუტინა, არამედ ხდება თავგადასავალი, სადაც ბავშვები სწავლობენ აზროვნებას, თანამშრომლობას და საკუთარი შესაძლებლობების რწმენას. სწორედ ამიტომ, ვფიქრობ, ინტელექტუალური თამაშები არ უნდა იყოს მხოლოდ პერიოდული აქტივობა — ისინი უნდა იქცეს სწავლების ბუნებრივ ნაწილად. ასე აღვზრდით შემოქმედ და მოაზროვნე თაობას, რომელსაც სწავლა უყვარს.