სამშაბათი, მარტი 19, 2024
19 მარტი, სამშაბათი, 2024

ჩემი სახლის კომუნალური გადასახადები, კომპლექსური დავალება

ენერგია ძვირია და მის დაზოგვას რეალური ფინანსური სარგებელი მოაქვს…

ჩვენს საცხოვრებელ სახლებში ბევრი მოწყობილობა, რომელიც მუშაობს ელექტროენერგიით, გაზით, ან წყლით პოტენციურად უკავშირდება ჩვენს ყოველთვიურ კომუნალური გადასახადებს. ამიტომ მნიშვნელოვანია, სწორად შეირჩეს მოწყობილობები, ეფექტური ხარჯვისა და ნაკლები გადასახადებისათვის, ამისათვის სამომხმარებლო მათემატიკის ცოდნა და უნარებია საჭირო.

სამიზნე ცნება:

მათემატიკური მოდელი; კანონზომიერება; ლოგიკა

ქვეცნება: რიცხვითი სიმრავლეები

საკითხი: რაციონალური რიცხვები

ქვესაკითხი: მოქმედებები რაციონალურ რიცხვებზე

საკვანძო შეკითხვა:

როგორ დავზოგოთ კომუნალური გადასახადები ეფექტური ენერგომოწყობილობების გამოყენებით?

მიზანი: მოსწავლეები შეძლებენ რაოდენობრივი უნარებისა და კვლევის უნარების განვითარებას ენერგიის მოხმარების შესასწავლად.

კლასი: მე-7

გთავაზობთ რამდენიმე საკლასო აქტივობას და კომპლექსური დავალების ბარათს, რომელიც მე-7 კლასის მოსწავლეებთან განვახორციელე.

კომპლექსური დავალების ბარათი:

ჩემი სახლის კომუნალური გადასახადები

 

ენერგია მნიშვნელოვან როლს თამაშობს ჩვენს ყოველდღიურ ცხოვრებაში.

თუმცა, ხშირად იყენებ საყოფაცხოვრებო ტექნიკის მოწყობილობებს მათი მუშაობის ხარჯების გათვალისწინების გარეშე. მას შემდეგ, რაც გაიგებ, რამდენ ენერგიას მოითხოვს კონკრეტული მოწყობილობების მუშაობა, შენ შეძლებ შეადარო ენერგიის მოხმარება უფრო ეფექტური მოწყობილობების გამოყენებას. ენერგიის გონივრულად გამოყენება არა მხოლოდ გადასახადების შემცირებას უწყობს ხელს, არამედ ენერგიის წარმოებისთვის გამოყენებული რესურსების შეზღუდული მიწოდების შენარჩუნებასაც.

საკვანძო შეკითხვა:

როგორ დავზოგოთ კომუნალური გადასახადები ეფექტური ენერგომოწყობილობების გამოყენებით?

შენი დავალება კვლევითია. გადაწყვეტილებები უნდა მიიღო გამოთვლების, ანალიზისა და ლოგიკური მსჯელობის საფუძველზე.

დავალება 1:

·         მოიძიე ინფორმაცია ენერგიის წყაროების შესახებ, მათ შორის მათი ეკოლოგიური, სოციალური და ეკონომიკური უპირატესობებისა და უარყოფითი მხარეების შესახებ.

·         მოიძიე ინფორმაცია, რას ნიშნავს კომუნალური გადასახადები.

·         მოიძიე საქართველოში არსებული ელექტროენერგიის, ბუნებრივი აირისა და წყლის მოხმარების საყოფაცხოვრებო ტარიფები. თქვენი აზრით, რატომ არის ელექტროენერგიის ტარიფები სხვადასხვა კილოვატსაათის მოხმარებისას განსხვავებული?

დავალება 2.

·         შეარჩიე სახლში მოწყობილობები, რომლებსაც ინტენსიურად იყენებ (ელექტროენერგიის, გაზისა და წყლის) მაგ: გაზქურა; წყლის გამათბობელი; მაცივარი; განმატება; ელექტროღუმელი; კონდიციონერი და ა.შ

·         დაინიშნე მრიცხველებზე ჩვენებები. 4-5 დღის მანძილზე დააკვირდი და აღწერე რამდენს საათს მუშაობდა მოწყობილობები.

·         გამოთვალე თითოეულ შემთხვევაში შენ მიერ დახარჯული ელექტროენერგია, გაზი და წყალი და შეადარე, შესაბამისობაშია თუ არა მრიცხველის ბოლო ჩვენებასთან. გამოითვალე დაკვირვების პერიოდის ხარჯი და მოამზადე საპრეზენტაციოდ.

  • ჩამოთვალე რამდენიმე მიზეზი, რომელთა გამოც თქვენი გამოთვლები შეიძლება იყოს მეტი ან ნაკლები?

დავალება 3:

გადადით თქვენი კომუნალური კომპანიის ვებსაიტებზე და ჩამოტვირთეთ ბოლო თორმეტი თვის მაჩვენებელი; ახსენით, რატომ იყო განსხვავდებოდა სხვადასხვა თვის მაჩვენებელი. (ელექტროენერგია; ბუნებრივი აირი; წყალი).

დავალება 4:

დავუშვათ, გსურთ, შეიძინოთ ახალი მაცივარი და შეაჩერეთ არჩევანი ორ მოდელზე. პირველი მოდელი თვეში 70 კილოვატ/საათ ელექტროენერგიას მოიხმარს, მეორე მოდელი კი თვეში 60 კილოვატ/საათ ელექტროენერგიას.

·         რა თანხას დაზოგავთ ელექტროენერგიის ხარჯებში მთელი წლის განმავლობაში, თუ პირველის ნაცვლად მეორე მოდელის მაცივარს იყიდით?

·         თუ 60 კვტ/სთ მაცივარი ღირს 1652 ლარი, ხოლო 70 კვტ/სთ ღირს 1489 ლარი და თუ დავუშვებთ, რომ ორივე მაცივარი 17 წელი იმუშავებს, რომელი მოდელის შეძენაა საუკეთესო გადაწყვეტილება?

·         დაწერეთ თქვენი ჰიპოთეზა, ვარაუდი და შემდეგ მსჯელობით დაასაბუთეთ, მართებული იყო თუ არა თქვენ მიერ გამოთქმული მოსაზრება? თუ მართებული იყო: დაასაბუთეთ მართებულობა. თუ იყო მცდარი: რა აღმოაჩინეთ, რა ისწავლეთ და როგორ მიხვდით, რომ იყო მცდარი.

დავალება 5:

წარმოდგენილია საყოფაცხოვრებო ენერგიის მოხმარების 3 ნიმუში, იმსჯელე მოცემული შემთხვევების შესახებ, გამოთქვით შენი აზრი:

·         გიას ოჯახის ელექტროენერგიის ხარჯების კვლევისას აღმოჩნდა, რომ წლის განმავლობაში ყველაზე დიდი ელექტროენერგიის ხარჯი ჰქონდა ზაფხულის თვეებში, როგორ ახსნით ამ შემთხვევას?

·         ნიკოს ოჯახის გაზის მოხმარების კვლევისას აღმოჩნდა, რომ ზამთრის თვეებში გაზის მოხმარება ოთხჯერ აღემატება წლის სხვა დროს მოხმარებულ ბუნებრივ აირს. როგორ ახსნით ამ შემთხვევას?

·         საბას ოჯახის წყლის მოხმარების კვლევისას აღმოჩნდა, რომ ზაფხულის პერიოდში ოჯახი გაცილებით მეტ წყალს მოიხმარს, ვიდრე სხვა პერიოდში. როგორ ახსნით ამ შემთხვევას?

რა რჩევას მისცემდით გიას, ნიკოსა და საბას ოჯახებს? როგორ ფიქრობთ, არსებობს თუ არა ენერგიის დაზოგვისა და ხარჯების შემცირების გზები?

დავალება 6:

მოგეხსენებათ, რომ სასმელად ვარგისი წყალი დედამიწის წყლების მხოლოდ 1%-ს შეადგენს. წყალი გაცილებით მნიშვნელოვანი ენერგომატარებელია, ვიდრე ელექტროენერგია, ბუნებრივი აირი, ნავთობი ან ნახშირი. ამასთან, მას შემცველი არ გააჩნია. წყლის მიზნობრივად და რაციონალურად გამოყენება უმნიშვნელოვანესია, რადგან კომპანიები ნედლი წყლის დასამუშავებლად და სასმელ პროდუქტად გარდასაქმნელად სოლიდურ მატერიალურ, ტექნიკურ და შრომით რესურსს ხარჯავს.

კომპანიის გათვლებით:

·         გაუმართავი, მწვეთავი ონკანიდან დღე-ღამეში საშუალოდ 150 ლიტრი წყალი იკარგება;

·         ასანთის ღერისოდენა ჭავლით მჟონავი ონკანიდან დღე-ღამეში 450 ლიტრამდე წყალს იღვრება;

·         მოშვებული ონკანიდან საათში 600 ლიტრამდე წყალი იკარგება;

·         უნიტაზის გაუმართავი ავზის გამო საათში 600 ლიტრამდე წყალი გვეკარგება;

·         ბაღსა და საკარმიდამო ნაკვეთში დაუდევრად მიშვებული სარწყავი მილიდან კი უამრავი წყალი იღვრება.

დავალება ასეთია:

ნიკოს ონკანი მოშვებული დარჩა, იგი სახლში 4,5 საათის შემდეგ დაბრუნდა. რა არის ნიკოს ფინანსური ზარალი, თუ იგი წყლის უმრიცხველო მომხმარებელია და მის ოჯახში 5 სული ცხოვრობს?

დავალება 7:

წარმოადგინე იდეა იმის შესახებ, თუ როგორ შეამცირებ კომუნალური გადასახადების ხარჯებს?

 

დავალება წარმოადგინეთ პრეზენტაციის სახით, power-point-ით, სადაც და ახსნილი იქნება თითოეული დავალების პასუხი.

·          წარდგენის დროს აღწერეთ, როგორ შეასრულეთ მოქმედებები ათწილადებზე, დაასაბუთეთ პასუხი.

ელექტროუსაფრთხოების შეხსენება:

გაფრთხილებთ, რომ ელექტროენერგია საშიშია და სახლში მასთან დაკავშირებული აქტივობის შესრულება ზრდასრულის მეთვალყურეობის ქვეშ უნდა მოხდეს.

ყოველთვის დაემორჩილე ინსტრუქციებს გამაფრთხილებელ ეტიკეტებზე და დარწმუნდი, რომ ხელები მშრალი გაქვს ელექტრომოწყობილობებთან შეხებისას.

 

მოსწავლეებს თემატური ერთეულის დასაწყისში ვაცნობ კომპლექსური დავალების პირობას, სამიზნე ცნებას, ქვეცნებასა და საკითხებს. შემდეგ კი თემატური ერთეულის დამუშავების ეტაპებზე ხშირად ვუკავშირებ შესასწავლ საკითხს კომპლექსური დავალების კონტექსტს, რათა მოსწავლეებს გაუადვილდეთ კომპლექსურ დავალებაზე მუშაობა.

გთავაზობთ რამდენიმე საკლასო აქტივობას, რომლებიც ეტაპობრივად შევასრულეთ.

აქტივობა 1. ენერგიის მოხმარების ერთეულები

პირველ რიგში მოსწავლეებს ვაცნობ, ენერგიის მოხმარების ერთეულებს, და კლასში ვასრულებთ უმარტივეს სავარჯიშოებს, როგორ შეიძლება ვიპოვოთ მოხმარებული ენერგიის ღირებულება. გთავაზობთ ერთ მაგალითს ამ აქტივობიდან.

მაგალითი 1.

•      ვატი (W) არის ელექტრული სიმძლავრის ერთეული.

•      ჩვენ ელექტროკომპანიას ვუხდით ენერგიის მოხმარებას.

•      კილოვატი (კვტ) უდრის 1000 ვატს.

•      ვატსაათი (Wh) და კილოვატსათი (კვტ/სთ) არის ენერგიის ერთეული, სადაც 1000 Wh= 1 kWh. ენერგიისა.

სიმძლავრის განტოლება არის:

ენერგია = სიმძლავრე x დრო

•      მაგალითად, თუ 75 ვტ სიმძლავრის ნათურა ჩართულია 2 საათის განმავლობაში (დრო), ის მოიხმარს 150 Wh ან 0.15 kWh ენერგიას (ენერგია = სიმძლავრე x დრო).

•      ჩვენ მიერ გამოყენებული ენერგიის თითოეული ერთეულის ღირებულება იზომება ლარში კვტ/სთ-ზე.

•      თუ ენერგიის ერთეულის ტიპური ღირებულებაა 17 თ/კვტსთ ან 0,17 ლარი/კვტ/სთ., ქვემოთ მოცემული განტოლების გამოყენებით, ჩვენ შეგვიძლია განვსაზღვროთ ჩვენი ენერგიის მოხმარების ღირებულება:

•      ენერგიის მოხმარების ღირებულება = გამოყენებული ენერგია x ღირებულება ენერგიის ერთეულზე:

•      ჩვენი ზემოთ მოყვანილი მაგალითის გამოყენებით, 75-ვატიანი ნათურის 2 საათის განმავლობაში გამოყენების ღირებულებაა:

ენერგიის მოხმარების ღირებულება = 0,15 კვტ.სთ x 17 თ/კვტსთ = 2,55 თ.

 

აქტივობა 2. მრიცხველის წაკითხვა

მნიშვნელოვანია, მოსწავლეებმა იცოდნენ მრიცხველების წაკითხვა. მე მათ ვაჩვენე ავთენტური გადასახადების ქვითრები. მოსწავლეები პოულობენ სხვაობას საწყის და საბოლოო ერთეულებს შორის და შემდეგ ამრავლებენ ტარიფზე. განვიხილეთ როგორც ელექტროენერგიის, ასევე წყლისა და ასევე გაზის მოხმარების ქვითრები.

მაგალითი 1:

გვაქვს ორი გაზომვა მრიცხველიდან და ვიცით ფასი ერთეულზე. მოსწავლეებს ვთხოვთ, გაარკვიონ, რამდენი გადაიხადა აბონენტმა?

პირველად ადგენენ რამდენი ერთეულია დახარჯული. ახალ ჩვენებას აკლებენ ძველ ჩვენებას:


ერთი ერთეული კი ღირს 11,979 თეთრი, ანუ ანგარიშის მთლიანი ღირებულება არის 205 -ჯერ 11,979 ლარი.

 

მაგალითი 2:

მოსწავლეებს ვთხოვე, რომ დღეს სახლში მისულებს ჩაეწერათ რომელიმე მრიცხველის ჩვენება, ხვალ დილით კი სკოლაში წამოსვლისას კვლავ ამოეწერათ იგი. სკოლაში კი საკლასო აქტივობაში გამოვითვალეთ თითოეული მოსწავლის ოჯახში რა რაოდენობის ელექტროენერგია, ბუნებრივი აირი ან წყალი მოიხმარეს.

 

აქტივობა 3. მოწყობილობის კვების ღირებულება

მოწყობილობების უმეტესობის სიმძლავრე აღბეჭდილია მოწყობილობის ქვედა ან უკანა მხარეს, ან მისი სახელწოდების ფირფიტაზე.

ყველა მოწყობილობას აქვს ეტიკეტი, სადაც აღნიშნულია მისი კვებითი ღირებულება

დავალება: გამოვითვალოთ, რა იქნება ზემოთ მოცემული მოწყობილობის ხარჯი დღე-ღამის განმავლობაში.

აქტივობა 4. ნათურები და გადასახადები

მოსწავლეებს ვაჩვენებ ორი ერთნაირი სიკაშკაშის მქონე ნათურას, ინკანდესენტურსა და ლედნათურებს, რომლებიც განსხვავებულ ენერგიებს მოიხმარენ. შესაბამისად ფასებიც განსხვავებულია. ამ აქტივობის წარსამართად გამოვიყენე შემდეგი პრეზენტაცია, სადაც არის მოკლე ინფორმაცია ნათურებზე და სავარჯიშოები. მოსწავლეებს ევალებათ, ჩაატარონ გამოთვლები და დაადგინონ, რომელი ნათურით გაანათონ თავიანთი სივრცეები და რატომ?

ეს კომპლექსური დავალება მოსწავლეთათვის საინტერესო აღმოჩნდა. ცხოვრების აუცილებელ უნარებს შორის ბუნებრივი გადაფარვები მათემატიკის საკითხებთან, როგორიცაა, რაციონალურ რიცხვებზე მოქმედებები, დაეხმარა მათ იმის გაცნობიერებაში, რომ ელექტროენერგიის, გაზის, კონდიცირებისა და წყლის გადასახადების დაზოგვის უამრავი მარტივი გზა არსებობს. გადასახადების შემცირებით, კი არა მხოლოდ მათი ბიუჯეტია უკეთეს მდგომარეობაში, არამედ ნაკლები ენერგორესურსი იხარჯება და გარემოც მეტად ეკოლოგიური ხდება.

გამოყენებული ლიტერატურა:

  1. ეროვნული სასწავლო გეგმა

https://ncp.ge/ge/curriculum?subject=36&subchild=198

  1. მათემატიკის გზამკვლევი მე-7 კლასი. შედგენილი ქეთი ცერცვაძის მიერ, ზოგადი განათლების რეფორმის ფარგლებში.

https://math.ge/meshvide-klasi/

  1. https://www-moneyinstructor-com.translate.goog/wsp/paybills.asp?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=ka&_x_tr_hl=ka&_x_tr_pto=sc
  2. https://www-sci–ed–ga-org.translate.goog/the-electric-bill-project?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=ka&_x_tr_hl=ka&_x_tr_pto=sc

 

კომენტარები

მსგავსი სიახლეები

ბოლო სიახლეები

ვიდეობლოგი

ბიბლიოთეკა

ჟურნალი „მასწავლებელი“

შრიფტის ზომა
კონტრასტი