მთაგორიანია ჩვენი დედამიწა, კიდევ – წყალჭალიანი, ცოდვაბრალიანი და ჭორმართალიანი. რას არ გაიგონებს ადამიანის ყური, რას არ იტყვის მისი მოქნილი ენა. ჭორსა და მართალს არასოდეს უჭირდა თანაარსებობა, მაგრამ დღეს, ინტერნეტისა და სხვა ტექნოლოგიების განვითარების წყალობით, ინფორმაციის გავრცელება ისე გამარტივდა, რომ ჭორ-მართალი მთლად ოაზისში აღმოჩნდა.
მაინც რა ბადებს ჭორს? თავიდათავი ალბათ მომჭირნემცოდნეობაა. სულ მთლად უცოდინარი ადამიანი ჭორს ვერ მოიგონებს, მცოდნეს კი, ნაკლებმოსალოდნელია, საამისოდ ეცალოს ან ამის სურვილი ჰქონდეს. ყველაზე ნოყიერ ნიადაგს, ნებით თუ უნებლიეთ, მცირედ მცოდნენი ქმნიან. ისე, თუ მიუკერძოებლად მივუდგებით, მთლად მათი ბრალიც არ უნდა იყოს. მეცნიერება და ტექნიკა ისე განვითარდა და სხვადასხვა დისციპლინა ერთმანეთში ისე გადაიხლართა, რომ ერთ ადამიანს ყველაფრის ცოდნა აღარ ძალუძს. ადამიანის ტვინი იმავე ზომისაა, რაც რამდენიმე საუკუნის წინ, და კაცობრიობის მიერ დაგროვილი ცოდნა მასში აღარ ეტევა. სად არის გამოსავალი? რით შეიძლება ვებრძოლოთ ამ სენს? ეჭვით, კრიტიკით, ანალიზით – ტრიადით, რომელიც საფუძვლად უდევს იმას, რასაც დღეს მედიაწიგნიერებას ვუწოდებთ.
ქვეყნიერების შემოქმედმა ადამიანი, ისევე როგორც ყოველი სულიერი, ჟანგბადზე დამოკიდებულ არსებად გააჩინა. ეს უსუნო, უგემო, უფერული ნაერთი რომ არა, ძნელი წარმოსადგენია, როგორი იქნებოდა სიცოცხლე. უკიდეგანო კოსმოსშიც უპირველესად ამ ნივთიერებას დავეძებთ. თუ რომელიმე პლანეტის ატმოსფეროში ჟანგბადი აღმოჩნდა, იქ შეიძლება სიცოცხლეც არსებობდეს – ისეთი, ჩვენ რომ ვიცით და წარმოგვიდგენია.
ადამიანი ოდითგანვე ეძიებდა სიცოცხლის არსს. სული ტკბილია და სამყაროს გაჩენიდან სხვადასხვა გზით ვცდილობთ მის უკვდავყოფას. ცხადია, არ გამოგვდის – მარადიული ხომ არაფერია სამყაროში, ამიტომ უფრო პრაგმატულებმა მის გახანგრძლივებაზე დავიწყეთ ფიქრი. ჯერ დავადგინეთ, რომ სიცოცხლისათვის მარტო გულისცემა არ იყო საკმარისი და მის შესანარჩუნებლად საკვების მიღებაზე მეტად სუნთქვა იყო საჭირო. მერე იმასაც მივაკვლიეთ, რომ ჰაერი ერთი ნივთიერება კი არა, სხვადასხვა აირის ნარევია, რომელთაგან სუნთქვისთვის მხოლოდ ერთია საჭირო, მოგვიანებით ჟანგბადი რომ დავარქვით. თანდათან ისიც გავარკვიეთ, რომ ჟანგბადს ჰაერში მცენარეები გამოყოფენ, ისინი რომ არა, დედამიწაზე სიცოცხლე არ იქნებოდა. ამიტომაც მისხალ-მისხალ დავიწყეთ დედამიწაზე ტყის საფარის ზომვა. ყველზე დიდი ამაზონის ტყე გამოვიდა და „დედამიწის ფილტვების“ იარლიყიც მივაწებეთ. ამიტომაც, სულ ცოტა ხნის წინ იქ დიდი ხანძარი რომ იყო, მთელ მსოფლიოს ეტკინა თავისი „ფილტვი“…
სად არის აქ ჭორი?
დღეს ბევრს სჯერა, რომ ხე-მცენარეები ჟანგბადის მთავარი წყაროა, მაგრამ ჟანგბადის წარმოებასა და დედამიწის ატმოსფეროში მისი ბალანსის შენარჩუნებაში ტყეების წვლილი არცთუ ისე დიდია. მაგალითად, ამაზონის ტყეები, სხვადასხვა მონაცემებით, მთელი ჟანგბადის 9-16%-ს აწარმოებენ. საიდან მოდის დანარჩენი? ოკეანეებიდან, უფრო ზუსტად, მისი ბინდარი უმარტივესი ორგანიზმებისგან, რომლებიც მთელი ჟანგბადის თითქმის 70%-ს წარმოქმნიან.
ცხადია, ეს იმას არ ნიშნავს, რომ ტყეს არ უნდა ვუფრთხილდებოდეთ. დედამიწაზე სიცოცხლის შენარჩუნებაში მას გაცილებით დიდი როლი აკისრია, ვიდრე მხოლოდ ჟანგბადის გენერაცია, როგორც ეს დიდმა ბუნებისმეტყველმა ვაჟა-ფშაველამ ბრძანა.
