„ჩვენ ყველანი ბავშვობიდან მოვდივართ“, შესაბამისად ყველა ის თვისება, რომელიც ჩვენში ყალიბდება, ადრეული ასაკიდან იღებს სათავეს. სწორად ჩაგდებული მარცვალი, ღირსეული, ზნეობრივი ადამიანის ჩამოყალიბების საფუძველია. ეს საპასუხისმგებლო მისია კი უფროსებს აკისრიათ, რომელთაც უდიდესი სიფრთხილე მართებთ, რომ სწორი ხედვა, სწორი ღირებულებები, უნარ-ჩვევები განავითარონ პატარებში. დღეს თუ საზოგადოება ბევრი უნარის, განსაკუთრებით სოციალური უნარის დეფიციტს განიცდის, ვფიქრობ, სწორედ არასწორი აღზრდის, არასწორად ჩაგდებული მარცვლის ბრალია. უკვე აღარავინ დავობს საკითხზე, რომ სოციალური უნარები არის მწვანე ბარათი საზოგადოებაში ინტეგრაციისათვის. ის თანდაყოლილი არ არის და მისი შეძენა–შეთვისება ყოველთვის შესაძლებელია. თუმცა, როგორც ზემოთ აღვნიშნე, სასურველია ბავშვობიდანვე ვასწავლოთ მომავალ თაობას, სხვაგვარად გაიაზრონ მათ ირგვლივ არსებული თითოეული დეტალი; იფიქრონ და დაინახონ როგორ აღიქვამენ, რას ითხოვენ მათ ირგვლივ მყოფნი, მშობლები, მეგობრები, ახლობლები, უბრალოდ ნაცნობები, ცხოველები, ფრინველები, მცენარეები და, ზოგადად, სამყარო; რის გაცემა და მიღება სრულყოფს ჩვენს როლს საზოგადოებაში. როგორც ფსიქოლოგები აღნიშნავენ, სოციალური უნარები არის საშუალება ჩვენი ემოციისა და გრძნობების გამოსახატავად. იგი გვაძლევს საშუალებას, გამოვთქვათ ჩვენი მოსაზრება იმ სიტუაციებზე, რომლებიც ჩვენში განცდებს იწვევს, რომ უფრო მეტად დავუახლოვდეთ ერთმანეთს, ვიზრუნოთ ურთიერთზე და გავხადოთ სამყარო უფრო კარგი.
სოციალური უნარების წყალობით, ცხოვრება უფრო მარტივი და საინტერესოა. იგი ინტერპერსონალური და ინტერკულტურული ურთიერთობის დამყარების საშუალებას იძლევა. მაღალი სოციალური უნარები ამარტივებს ცხოვრებას, ადამიანთა მიღებას, მათი განსხვავებულობის მიუხედავად, საზოგადოებაში ადაპტირებას და ცხოვრებაში დასახული მიზნების მიღწევას.
რას მოიაზრებს სოციალური უნარები?
სოციალურ უნარებში, რომლებსაც ფსიქოლოგები, პირობითად, კატეგორიებად ყოფენ, მოიაზრება:
- ძირითადი სოციალური უნარები
- პასუხისმგებლობის საკუთარ თავზე აღება;
- ამოცანის შესაბამისად შესრულება;
- პასუხისმგებლობის სხვასთან გაზიარების სურვილი.
- მოწინავე სოციალური უნარები
- სხვისი პატივისცემა;
- სხვისი მოსმენა (ემპათია);
- გადაწყვეტილების მიღება სამართლიანობისა და თანასწორობის საფუძველზე (ჯგუფურ მუშაობაში);
- საკუთარ და სხვის რწმენებს, შეხედულებებსა და იდეებს შორის განსხვავების აღიარება;
- აზრის გამოხატვა სხვისი შეურაცხყოფის გარეშე.
- აფექტური სოციალური უნარები
- თანამშრომლობა;
- თანამშრომლობა ჯგუფში;
- თავაზიანობა;
- მასალის გაზიარება.
- მოლაპარაკების უნარები ან აგრესიის ალტერნატივები
- კონფლიქტის გადაჭრა;
- სხვების ყურადღებით მოსმენა;
- კომპრომისის დაშვება;
- სიტუაციის შესატყვისი რეაქცია;
- პასუხისმგებლობის აღება;
- სამართლიანობა.
- სტრესის დაძლევის უნარები
- გადაწყვეტილების მიღება ჯგუფში;
- სხვების მოსმენა;
- კამათი იდეების გარშემო;
- კითხვების დასმა;
- ძალისხმევა კონსენსუსის მისაღწევად.
- დაგეგმვის უნარები
- ჯგუფში როლების მრავალფეროვნების მიღება;
- მოცემულ სიტუაციაში შესატყვისი ქცევის გაცნობიერება და შესაბამისი მოქმედება;
- როლების მონაცვლეობა (მაგ., ერთ გარემოში – ლიდერობა, მეორეში – შემსრულებლობა).
როგორ შევიძინოთ სოციალური უნარები?სოციალური უნარების შეძენის უამრავი საშუალება არსებობს. ერთ-ერთი მათგანია ანიმაცია. ვფიქრობ, იგი საუკეთესო საშუალებაა ადრეულ ასაკში მნიშვნელოვან საკითხებზე დასაფიქრებლად, ასოციაციური ფიქრების აღსაძვრელად, თუმცა შემოთავაზებული ანიმაციები არც უფროსებს დატოვებს გულგრილს და ბევრ ფიქრს აღძრავს. ჩემი მოსწავლეების მაგალითზე დაყრდნობით შემიძლია დაბეჯითებით ვთქვა, ეს ანიმაციები, ძალიან ბევრ საკითხს სულ სხვაგვარად დაანახებს მოზარდს და კარგად გააზრების შემდეგ, იქცევა ერთგვარ რესურსად სოციალური უნარების გამოსამუშავებლად.
- „უსინათლო ვაიშა“
ეს არის თეოდორ აშევის დრამა არაჩვეულებრივი სიუჟეტით. ამბავი გოგონაზე, რომელიც მარცხენა თვალით მხოლოდ წარსულს ხედავს, მარჯვენით – მომავალს. ყოველი დღე არის ახალი აღმოჩენა და ახალი დაბადება, მაგრამ გოგონას ეს უნარი წართმეული აქვს. „წარსულსა და მომავალს შორის მხოლოდ ერთი წამია, სწორედ ამ წამის დაჭერაა ცხოვრება“, რათა იგრძნო შეჩერებული წამის მშვენიერება, ზოგჯერ სწორედ ამ წამების დაფასებას ვერ ვახერხებთ. ვერ ვამჩნევთ იმ ადამიანებს, რომლებიც ამ წამებს გვილამაზებენ, უსინათლო ვაიშას მსგავსად ვერ ვაფასებთ სათანადოდ აწმყოსა და იმ ადამიანებს, რომლებიც ჩვენ გვერდით არიან.
ფილმის ბმული:https://www.imovies.cc/ka/movies/878370125/BlindVaysha/GEO/MEDIUM
- „მგალობელი ჩიტი“
ეს არის ამბავი პატარა ჩიტისა, რომელიც ახლა იწყებს ცხოვრებას, სამყაროს შეცნობას. იგი ჯონათან ლივინგსტონის შთამომავალია. დედა საკვების მოპოვებას ასწავლის, პატარას კი უფრო დიდი სამყაროს შეცნობა სურს. არ ემორჩილება დედას, არ ჰგავს სხვებს. საკუთარ გზას ირჩევს, რომელიც მის და სხვების ცხოვრებას, უფრო ლამაზს, ტკბილსა და საინტერესოს ხდის. გაუკვალავი გზით სვლა, რა თქმა უნდა, რისკია, მაგრამ უმეტეს შემთხვევაში ხომ სწორედ ეს სძენს ცხოვრებას ხიბლს, ასეთი ადამიანები ცვლიან სამყაროს.
ფილმის ბმული: https://www.imovies.cc/ka/movies/450295417/Piper/ENG/MEDIUM
- „თმიანი სიყვარული“
ეს არის ძალიან თანამედროვე, ემოციური, უთბილესი ანიმაცია დედაშვილობაზე, მამაშვილობასა და ზოგადად ოჯახზე. ამბავი მძიმე სენით დაავადებული დედის სანახავად მიმავალ გოგოზეა, რომელსაც სურს ის რჩეული ვარცხნილობა გაიკეთოს, რომელიც დედასთან ასოცირდება. ეს არის ფილმი, რომელიც მცირე დროში ძალიან ბევრს გეტყვით, ბევრ ფიქრსა და განცდას აღგიძრავთ მნიშვნელოვან თემებსა და საკითხებზე, როგორიცაა ზრუნვა, ზრუნვის დაფასება, თანადგომა, თანაზიარობა, გამოუვალი მდგომარეობის არარსებობა.
ფილმის ბმული:
https://https://www.imovies.cc/ka/movies/878446608/Hair-Love/ENG/MEDIUM
- „ნადიმი“
ოთხფეხა მეგობრები ცვლიან ჩვენს ცხოვრებას, გვილამაზებენ სამყაროს. აღვიძებენ ჩვენში დაფარულ უნარებს და გვაიძულებენ სხვაგვარები ვიყოთ. ცხოველთან ურთიერთობის დადებით გავლენაზე ბევრი თქმულა და დაწერილა, უამრავი ემოციური ფილმიც არსებობს. ეს მოკლემეტრაჟიანი ანიმაციაც ამ ურთიერთობის კიდევ ერთი საოცარი ხედვაა, ოღონდ სხვა რაკურსით.
ფილმის ბმული: https://www.imovies.cc/ka/movies/450141863/Feast/ENG/MEDIUM
- „ბაო“
ეს არის ერთი გაბმული მეტაფორა დედაშვილობაზე. დედას ეგოისტურად უყვარს შვილი და ვერასდროს გრძნობს, რომ ის იზრდება და დედის კალთას უნდა მოშორდეს, გაშვება ძნელია. ყველა დედა და შვილი მიხვდება, რას განიცდიან ისინი; გაუგებს ბიჭს, რომელსაც უჭირს დედის ემოციების დანახვა და მიღება, ჩვენც ხომ ასეთები ვიყავით ან ვართ… ხშირად გვიჭირს ყურადღებით მოსმენა, კომპრომისის დაშვება, ვითარების ადეკვატურად გაანალიზება და შესაბამისად მოქმედება, პასუხისმგებლობის აღება, სამართლიანი გადაწყვეტილებების მიღება. აღნიშნული ანიმაცია სწორედ ამ საკითხებზე დააფიქრებს მნახველს.
ფილმის ბმული: https://www.imovies.cc/ka/movies/878369857/Bao/ENG/MEDIUM
