პარასკევი, მარტი 29, 2024
29 მარტი, პარასკევი, 2024

პედაგოგიური ტოლერანტობა – როგორც თანამედროვე პედაგოგის პროფესიული მახასიათებელი

„განათლების უმთავრესი შედეგი ტოლერანტობაა” – წერდა ჰელენ კელერი (1880-1968), ამერიკელი პოლიტიკოსი და ლექტორი.

თანამედროვე სამყარო არის მულტიკულტურულობისა და გლობალური ინტეგრაციის სინთეზი საზოგადოებრივი ცხოვრების ყველა სფეროში, მათ შორის განათლებაში. ამ მხრივ განსაკუთრებულ აქტუალურობას იძენს პედაგოგიური ტოლერანტობის ჩამოყალიბება, რაც უდავოდ აისახება მოსწავლეთა სულიერ და სოციო-კულტურულ განვითარებაზე, როგორც ფსიქიკური და სოციალური ჯანმრთელობის საფუძველი.

ტოლერანტულობის აღზრდა – საჯარო და საზოგადოებრივი ინსტიტუტების საერთო საქმეა, მაგრამ როცა მისი ობიექტი ბავშვია, მათთან მუშაობის მთავარი ტვირთი და პასუხისმგებლობა სწორედ საგანმანათლებლო გარემოს, მასწავლებელს, აღმზრდელს, ფსიქოლოგსა და ა.შ. ეკისრება.

პედაგოგიურ ტოლერანტობაში ვგულისხმობთ მასწავლებლის პროფესიულ ხარისხს, რომელსაც ახასიათებს მაღალი მორალური პოტენციალი, მოსწავლის თვითგანვითარების უნიკალურობის (ინდივიდუალურობის) გაგება, თანაგრძნობის განვითარებული გრძნობა და სასწავლო პროცესის ყველა მონაწილის უკონფლიქტო ურთიერთობის უზრუნველყოფის უნარი. ეს პარამეტრები მონაწილეობს მასწავლებლის ჰუმანიტარული (ზოგადი) კულტურის, როგორც პიროვნული და პროფესიული თვისებების, ასევე ღირებულებებისა და უნარების ერთობლიობის ჩამოყალიბებაში. ტოლერანტობა არის მასწავლებლის პროფესიისთვის აუცილებელი პიროვნული თვისება, რომელიც ნაკარნახევია მისი საქმიანობის ამოცანებით, შინაარსითა და ხასიათით. ეს იმით არის განპირობებული, რომ არატოლერანტული პიროვნება ვერ შექმნის გარემოს, სადაც მის აღსაზრდელებს ტოლერანტული უნარ-ჩვევები ჩამოუყალიბდებათ. როდესაც ბავშვები სკოლაში სწავლას იწყებენ, მათ ურთიერთობა აქვთ სხვა ბავშვებთან; ანგარიშს უწევენ მათ ქცევას, განსჯას, აზრებსა და შეხედულებებს. მასწავლებელი უნდა დაეხმაროს ბავშვს პრობლემების გადაჭრაში, ამრიგად, მასწავლებლის ამოცანაა კლასის საათებში მოსწავლეებს ასწავლოს იმის დანახვა, რომ სამყარო და ადამიანი, როგორც სამყაროს ნაწილი მრავალფეროვანია. რაც უფრო მდიდარია ადამიანის შინაგანი სამყარო, მით უფრო საინტერესოა მისი ცხოვრება. ტოლერანტობა კი ამ პროცესში ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი ფაქტორია განათლების სფეროში. თანამედროვე სამყაროში კომპრომისების მიღწევა შეუძლებელია ურთიერთშემწყნარებლობის, სხვისი უფლების, კულტურის აღიარების გარეშე.

ტოლერანტულობა პედაგოგის მთავარი თვისება უნდა იყოს, რადგან წარმატებული პედაგოგური საქმიანობის ამოსავალ წერტილს წარმოადგენს ბავშვის მიმღებლობა – ისეთის, როგორიც ის სინამდვილეშია; ტოლერანტული მასწავლებელი უკეთეს შედეგს იღებს.

ტოლერანტობის დანერგვის მიზანია ტოლერანტული ქცევის გამომუშავება და მისი პრაქტიკაში დანერგვა, რამაც უნდა უზრუნველყოს ინდივიდუალური და სოციალური ჯგუფების ქცევა სოციალური დაძაბულობის სხვადასხვა სიტუაციაში.

ტოლერანტულობის პრობლემა ფილოსოფიის, სოციოლოგიის, ფსიქოლოგიის, ეთნოგრაფიის, ისტორიის, რელიგიური მეცნიერების, კულტუროლოგების შესწავლის საგანია. მას განსაკუთრებული მნიშვნელობა ენიჭება ჰუმანისტურ განათლებაში. პედაგოგი უნდა იძლეოდეს მოქალაქეობის, ჰუმანური დამოკიდებულების ნიმუშს ირგვლივ მყოფებისთვის.

მოსწავლეებში ტოლერანტობის განსავითარებლად სასწავლო პროცესში აუცილებელია შემდეგი კომპონენტების შეტანა:

  • ფორმალურ სასწავლო პროცესთან ერთად, სკოლებმა უნდა უზრუნველყონ არაფორმალური სასწავლო გარემოს შექმნაც;
  • სკოლებმა უნდა დაგეგმონ და განახორციელონ საზოგადოებისთვის სასარგებლო ექსტრაკურიკულარული აქტივობები, რომლებშიც მოსწავლეები მიიღებენ მონაწილეობას, რათა ხელი შეუწყონ მათში დემოკრატიული მოქალაქეობის კომპეტენციების განვითარებას;
  • მნიშვნელოვანია, მოსწავლეები ჩართული იყვნენ სწავლების პრაქტიკისა და მეთოდების შერჩევის პროცესში. ასეთ დროს ისინი მეტად მოტივირებული არიან და დიდ ინტერესს იჩენენ. გარდა ამისა, მათი პასუხისმგებლობის დონე მკვეთრად იმატებს, რადგან ხედავენ, რომ მათთან ურთიერთობისა და მუშაობის პროცესში თავიანთი სურვილები და აზრები გათვალისწინებულია, რაც წარმატებული შედეგის წინაპირობაა;
  • მოსწავლეებისთვის თეორიულთან ერთად, მნიშვნელოვანია პრაქტიკული სამუშაოების გამოყენება, რომელთა შესრულებისას მათ ექნებათ გამოხატვის თავისუფლება. შედეგად იზრდება მოსწავლეების ინტერესი, თვალსაწიერი და ვლინდება ინდივიდუალური ხედვა და უნარები;
  • მოსწავლეებს ვასწავლოთ ინტერკულტურული ურთიერთობები და შევძინოთ შესაბამისი ღირებულებები. ვინაიდან, ჩვენს მრავალეთნიკურ ქვეყანაში აუცილებელია, მოსწავლეები მოვამზადოთ ეთნიკურად განსხვავებულ ადამიანებთან ურთიერთობებისთვის, რასაც მოიცავს დემოკრატიული მოქალაქეობის კონცეფცია.

მასწავლებლის ტოლერანტულობის პრობლემაზე ფსიქოლოგიური და პედაგოგიური ლიტერატურის ანალიზმა შესაძლებელი გახადა, გამოეყო პედაგოგიური ტოლერანტობის კომპონენტები, მათი ჩამოყალიბების ძირითადი მექანიზმები და ფაქტორები. პედაგოგიური ტოლერანტობის მექანიზმების, ფაქტორებისა და კომპონენტების თანაფარდობა ასახულია ცხრილში.

 

ცხრილი. პედაგოგიური ტოლერანტობის ფორმირების მექანიზმები და ფაქტორები

 

პედაგოგიური ტოლერანტობის კომპონენტები პედაგოგიური ტოლერანტობის ფორმირების მექანიზმები პედაგოგიური ტოლერანტობის ფორმირების ფაქტორები
1 სამოტივაციო-ღირებულებითი ღირებულებითი ორიენტაციები პედაგოგიური ორიენტაცია;

ალტრუისტული მიმართულება;

თანაბარი დიალოგის, თანაგრძნობის, რეფლექსიის, ტოლერანტული ურთიერთობებისთვის ემოციურ-ნებაყოფლობითი მზადყოფნა.

2 კოგნიტური ტოლერანტობის შესახებ ცოდნის ინტერესი და მოთხოვნილება თვითგანათლება

სწავლების ინტერაქციულობა

თვითშემეცნება და თვითგანვითარება

3 ემოციურ-ნებაყოფლობითი ემპათია

თვითრეგულირება

ემოციური სტაბილურობა;

ემოციური მოქნილობა;

რეფლექსია

კმაყოფილება საკუთარი თავითა და პროფესიული საქმიანობით

4 ქცევითი იდენტიფიკაციის დეცენტრაცია მიღება

აფილიაცია

სუბიექტისუბიექტური ურთიერთობები

 

ტოლერანტობას პედაგოგიკა ორ ასპექტს ითვალისწინებს:

1) მასწავლებლის შემწყნარებლობა მოსწავლეების მიმართ;

2) მოსწავლეებში ტოლერანტული ქცევის უნარ-ჩვევების გამომუშავება.

ამ პრობლემების წარმატებით გადაჭრა ნათლად ვლინდება მასწავლებელსა და მოსწავლეს შორის უშუალო კომუნიკაციისას, ანუ თავად პედაგოგიურ პროცესში. შედეგად, უზრუნველყოფილი უნდა იყოს პედაგოგიური პროცესის აუცილებელი ემოციური ფონი. ეს, თავის მხრივ, გავლენას ახდენს როგორც მოსწავლეების მიერ ნასწავლი დისციპლინების ათვისების ბუნებაზე, ასევე მასწავლებლის პროფესიულ კმაყოფილებაზე მათი პრაქტიკული საქმიანობით.

ტოლერანტობის კულტურის ჩამოყალიბება – აღზრდის ერთ-ერთი ამოცანაა. ადამიანი მთელი ცხოვრების განმავლობაში სწავლობს, სხვა ადამიანების მიმართ იყოს ტოლერანტული, პატივი სცეს და მიიღოს სხვები ისეთები, როგორებიც არიან. და ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ მოზარდობის ასაკში ადამიანმა გაიგოს, რომ არა მხოლოდ ცხოვრების წარმატება, კარიერა, არამედ ზოგჯერ თავად ცხოვრება დამოკიდებულია ტოლერანტული ცნობიერებასა და ქცევაზე.

 

გამოყენებული წყაროები:

 

აღმზრდელ-პედაგოგის პროფესიული სტანდარტი

https://www.unicef.org/georgia/media/1071/file;

 

ტოლერანტობის გაკვეთილები

https://tdi.ge/sites/default/files/tolerantobis_gakvetilebi_0.pdf;

 

ჯონ ლოკის პედაგოგიური იდეები. ჯონ ლოკის ფილოსოფია

https://zserials.ru/ka/pedagogicheskie-idei-dzhona-lokka-filosofiya-dzhona-lokka.html;

 

სწავლებისა და აღზრდის აქტუალური პრობლემები

https://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/154154/1/Akaki_Weretlis_Saxelmwifo_Universitetis_Shromebi_2015.pdf;

 

ტოლერანტი მასწავლებელი – საიმედო მეგზური ტოლერანტი საზოგადოებისკენ

https://mastsavlebeli.ge/?p=3917;

 

Ტოლერანტობის განათლება

https://ka.unistica.com/ტოლერანტობის-განათლება/;

Ტოლერანტობის პრობლემა: მტკიცებულებები ლიტერატურაში.

https://ka.unansea.com/ტოლერანტობის-პრობლემას/.

 

 

 

 

კომენტარები

მსგავსი სიახლეები

ბოლო სიახლეები

ვიდეობლოგი

ბიბლიოთეკა

ჟურნალი „მასწავლებელი“

შრიფტის ზომა
კონტრასტი