თანამედროვე სკოლა აღარ შემოიფარგლება მხოლოდ ცოდნის გადაცემით — ის ქმნის სივრცეს, სადაც მოსწავლეები ერთმანეთს ასწავლიან, აზიარებენ გამოცდილებას და განიცდიან საერთო შემოქმედებით პროცესს. ამ ფილოსოფიაზე დაყრდნობით ჩვეენს სკოლაში განხორციელდა ინიციატივა „მოსწავლეები მოსწავლეებისთვის“, რომელიც მიზნად ისახავს STEAM სწავლების პოპულარიზაციასა და თანატოლთა სწავლების კულტურის ჩამოყალიბებას.
პროექტი ეფუძნება მიდგომას, რომ უფროსკლასელებს შეუძლიათ საკუთარი ცოდნისა და ციფრული კომპეტენციების გამოყენებით გახდნენ მენტორები უმცროსკლასელებისთვის და ამ გზით განავითარონ როგორც ტექნოლოგიური, ისე სოციალური და პედაგოგიური უნარები.
პროექტის მიზანი და მეთოდოლოგიური საფუძველი
პროექტის მთავარი მიზნები იყო:
- უფროსკლასელებში ლიდერობისა და მენტორული უნარების განვითარება;
- უმცროსკლასელებში STEAM ინტერესის გაღვივება თამაშითა და პრაქტიკული გამოცდილებით;
- თანამშრომლობის კულტურის გაძლიერება სკოლის შიგნით.
მეთოდოლოგია ეფუძნება შემდეგ პრინციპებს:
| პრინციპი | ახსნა |
| Peer-to-peer learning | თანატოლთა სწავლება — მოსწავლეები სწავლობენ ერთმანეთისგან. |
| Active learning | სწავლა ქმედებით, ექსპერიმენტით და პრაქტიკული დავალებებით. |
| STEAM Integration | მეცნიერების, ტექნოლოგიის, ინჟინერიის, ხელოვნებისა და მათემატიკის ინტეგრაცია ერთიან პროცესში. |
| Reflection & Sharing | მიღებული გამოცდილების გააზრება და გაზიარება. |
პროექტის განხორციელება
I ეტაპი – მენტორების მომზადება
უფროსკლასელებმა გაიარეს მოკლე ტრენინგი პროგრამირების, რობოტიკისა და პედაგოგიური კომუნიკაციის თემებზე. მათ შეისწავლეს, როგორ დაგეგმონ აქტივობა, როგორ წარმართონ მცირე ჯგუფის მუშაობა და როგორ მისცენ უკუკავშირი უმცროს მოსწავლეებს.
II ეტაპი – პრაქტიკული ვორქშოპი
ერთდღიანი ვორქშოპის დროს უფროსკლასელები ერთი დღით მენტორებად იქცნენ და II–III კლასის მოსწავლეებს ჩაუტარეს გაკვეთილები რობოტიკისა და ვიზუალური პროგრამირების მიმართულებით.
პატარებმა გაიცნეს mBot რობოტი, ისწავლეს მისი დაპროგრამება და შექმნეს სპეცდანიშნულების მანქანების მოდელები – პოლიცია, სახანძრო და სასწრაფო დახმარება.
შემდეგ ეტაპზე ბავშვებმა იმუშავეს Scratch-ის პროგრამაში და უფროსკლასელების დახმარებით შექმნეს ანიმაციები, სცენარები და მარტივი ალგორითმები.
სწავლების შედეგები
| მონაწილე ჯგუფი | განვითარებული უნარები | მეთოდური შედეგი |
| უმცროსკლასელები | ალგორითმული აზროვნება, პრობლემის გადაჭრა, გუნდური მუშაობა | ტექნოლოგიური ინტერესის ზრდა და დამოუკიდებელი ექსპერიმენტირება |
| უფროსკლასელები (მენტორები) | ლიდერობა, პასუხისმგებლობა, კომუნიკაცია, სარეფლექსიო უნარები | სწავლების პროცესის გააზრება მასწავლებლის პოზიციიდან |
| სკოლა | თანამშრომლობის კულტურა, საერთო STEAM ხედვა | თანატოლური სწავლების მექანიზმის ჩამოყალიბება |
პროექტის გაფართოება და გაზიარება
იტალიურ სკოლაში ამ პროექტის წარმატებამ აჩვენა, რომ ეს მოდელი მარტივად ადაპტირებადია სხვა სკოლებისთვისაც.
მისი ძირითადი ღირებულება იმაში მდგომარეობს, რომ სწავლება ხდება სოციალური ურთიერთქმედების გზით, სადაც ცოდნა გადადის ერთი მოსწავლიდან მეორეზე, ხოლო მასწავლებელი ხდება პროცესის ორგანიზატორი და დამკვირვებელი.
რეკომენდაციები სხვა სკოლებისთვის
- დაიწყეთ მცირე ფორმატით — ერთი დღით ან ერთი თემით (მაგ., პროგრამირება, ფიზიკური ექსპერიმენტი, ან ხელოვნების პროექტი).
- შეარჩიეთ მოტივირებული უფროსკლასელები და მოამზადეთ როგორც მენტორები (მოკლე ტრენინგი საკმარისია).
- უზრუნველყავით რესურსები (mBot, Scratch, Lego WeDo ან სხვა მარტივი ინსტრუმენტები).
- ჩაატარეთ ერთობლივი სესია მცირე ჯგუფებში, სადაც უფროსები ასწავლიან უმცროსებს.
- სესიის ბოლოს ჩაატარეთ რეფლექსია — რა ისწავლეს, რა გამოწვევები ჰქონდათ, რა გააუმჯობესებდნენ შემდეგ ჯერზე.
- მოამზადეთ ვიზუალური ან წერილობითი ანგარიში და გააზიარეთ სხვა სკოლებთან ან პედაგოგიურ საზოგადოებაში.
პროექტი „მოსწავლეები მოსწავლეებისთვის“ ნათლად აჩვენებს, რომ სწავლების ყველაზე ეფექტური ფორმაა სწავლა სხვებისთვის. როდესაც მოსწავლე ასწავლის, ის თავადაც ღრმად სწავლობს, პასუხისმგებლობას იღებს და საკუთარი ცოდნა გარდაქმნის გამოცდილებად.
პროექტის შემდეგი ეტაპები მოიცავს ახალი თემების — მეცნიერება, ინჟინერია, დიზაინი და ხელოვნება — ინტეგრაციას და წლიური სასკოლო კონფერენციის გამართვას, სადაც მენტორ-მოსწავლეები თავიანთ პრაქტიკებს გააზიარებენ.
