ცოტა ხნის წინ საზოგადოებრივი მაუწყებლის ეთერში ვიკა ბუკიას ტელებლოგს „დედობა ბავშვობაში” ვუყურე. ტელებლოგი გოგონებზე მოგვითხრობს, გოგონებზე, რომლებიც აქვე, ძალიან ახლოს, საქართველოს რეგიონებში ცხოვრობენ, გოგონებზე, რომელთა ბავშვობაც ქორწინებამ ნაადრევად დაასრულა. ჩვენ ვიცნობთ მათ, ვხვდებით ქუჩაში, უფრო ალბათ ზაფხულობით, სოფლებში ჩასვლისას ვხვდებით, სინანულით ვაქნევთ თავს, როცა მათ დაღლილ თვალებს, შრომისგან დამსკდარ ხელებს და უდროოდ დაბერებულ სახეებს ვხედავთ, როცა ვიგებთ, რომ საუკეთესო აკადემიური მოსწრება ჰქონდათ, მაგრამ სწავლა ვერ დაასრულეს.
მე არ ვაპირებ, ციფრები და პროცენტები მოვიტანო, რათა დაგიმტკიცოთ, რამდენად მძიმეა მდგომარეობა ჩვენს ქვეყანაშიც და მის ფარგლებს გარეთაც. უამრავი კვლევა და ანგარიში არსებობს, სადაც თავად შეგიძლიათ მართლაც სავალალო სტატისტიკის ნახვა. თვალის დახუჭვა კი ნამდვილად არ ღირს _ ვინმემ ხომ უნდა თქვას, უფრო სწორად, ჩვენ თვითონ ხომ უნდა ვთქვათ, რომ თხუთმეტი-თექვსმეტი წლის გოგონების გათხოვება არ არის ნორმალური და კიდევ უფრო არანორმალურია ის, რომ ჩვენი საზოგადოების ნაწილი ამაში ვერავითარ პრობლემას ვერ ხედავს.
ტელებლოგის გმირებიდან ყველაზე მეტად ერთი გოგონა დამამახსოვრდა, სახელად თამთა. ის არ გაუთხოვებიათ ადრე, სკოლაში დადის, სწავლობს და წარმატებულ მომავალზე ოცნებობს, სურს, საკუთარი გზა თვითონ აირჩიოს და მეგობრებიც გაამხნევოს. არადა, მისი კლასელებისა და მეზობლების უმეტესობამ უკვე შექმნა ოჯახი, ბევრი მათგანი შვილსაც ელოდება, უკან არ იხედება, ნაადრევად შეწყვეტილ ბავშვობას არ მისტირის, არც სწავლის გაგრძელება სურს და არც რაიმეს შეცვლა _ ისინი ასე აღზარდეს, უთხრეს, რომ სწავლა ქალის საქმე არ არის, სიყვარული კი… რა დიდი ამბავი უნდა, გაყვები, შეეჩვევი, შეგიყვარდება. თუ შეგზღუდავს _ გაჩუმდები, თუ გცემს _ მაინც გაჩუმდები, თუ ხმის ამოღებას აგიკრძალავს _ რა პრობლემაა, ისედაც ჩუმად ხარ.
აი, თამთა კი გამონაკლისია, მან იცის, რომ უნდა იბრძოლოს, ალბათ დაახლოებით ისიც იცის, როგორ უნდა იბრძოლოს და დააღწიოს თავი ჩარჩოებს. მე მისი ბედი მაღელვებს. ტრადიციულ საზოგადოებას არ უყვარს მეამბოხეები და სამწუხაროდ, არც ყველა ამბოხი მთავრდება გამარჯვებით. თუ თამთა და მისი მსგავსი გოგოები ვერ მოახერხებენ, სასურველი გზით იარონ, მათ რთული ცხოვრება ელით. მშობლიურ სოფლებში, ოცი წლის ასაკში, ისინი გათხოვებისთვის დაბერებულებად ჩაითვლებიან, მათ განათლებასა და მონდომებას ბევრი ვერ დააფასებს, ბრძოლას კი, წლებითა და ადამიანების შექმნილი სტერეოტიპებით გამყარებული ქმედებების წინააღმდეგ, ზოგჯერ სავალალო შედეგამდე მივყავართ. ამიტომ სხვა გზა არ არის _ თუ ჩვენ ჯანსაღი საზოგადოება გვინდა, ამ გოგოებმა უნდა გაიმარჯვონ, ჩათრევას ჩაყოლა არ ამჯობინონ და საკუთარი მაგალითით დაანახონ სხვებს, რომ არჩევანი ყოველთვის არსებობს.
მე, როგორც საქართველოს რიგითი მოქალაქე, როგორც რიგითი გოგო, სხვა გოგოების გადარჩენის რთულ და უმნიშვნელოვანეს საქმეში სკოლისა და მასწავლებლის განსაკუთრებულ როლს ვხედავ და მინდა, ადამიანებმა, რომლებსაც აქვთ პატივი, მომავალ თაობებს ასწავლონ, თავადაც კარგად გააცნობიერონ საკუთარი მისია. მასწავლებლის ფუნქცია ხომ მხოლოდ შავი ასოებით დაბეჭდილი წესების ხმამაღლა გამეორება და საკონტროლო წერის რვეულების წითელი პასტით გასწორება არ არის. ნუთუ მასწავლებელს სიტყვა არ ეთქმის, როცა თოთხმეტი წლის გოგონა სწავლას თავს ანებებს და გარიგებით ქმნის ოჯახს? ნუთუ მასწავლებელს არ ენანება ის ნიჭი და პოტენციალი, რომელიც ისე ქრება, თითქოს ცივ წყალში რეცხვისას საპნის ქაფს გაჰყვა თან და თუ ენანება, სად არის მასწავლებელი, სად არის მისი გულის ტკივილი და მზრუნველობა? და თუკი სოფელი მასწავლებელს არ უსმენს, მაშინ სად გაქრა ტრადიციული პატივისცემა პედაგოგების მიმართ?
ჩემი მიზანი არც ვინმესთვის ჭკუის სწავლებაა და მითუმეტეს, არც შეურაცხყოფის მიყენება. უბრალოდ, მგონია, რომ თვალის დახუჭვა არ ღირს, რადგან შეცდომების გამოსწორება, უმეტეს შემთხვევაში, მათი აღიარებით იწყება. დროა, ვაღიაროთ, რომ მაშინ, როცა თოთხმეტი წლის გოგონებს ათხოვებენ, დუმს სკოლა, დუმს სოფელი, ქალაქი, ყველანი ვდუმვართ და ამით საკუთარ ტოტს ვჭრით.
წარმოდგენა არ მაქვს, კითხულობენ თუ არა ჩემს წერილებს ჩემი ყოფილი მასწავლებლები, მაგრამ მაინც მინდა, ვთქვა, რომ ყველაფერი მახსოვს და მიყვარს ისინი, განსაკუთრებით, რამდენიმე მათგანი, მიყვარს თითოეული სიტყვისთვის, რომელიც მე, ერთ რიგით გოგოს, ჩემი თავის პოვნაში, ჩემი გზის არჩევაში, ჩემი ბრძოლის მოგებაში დამეხმარა.
