აღიარეთ, რამდენი თქვენგანი გამხდარა რეკლამის მსხვერპლი? …
დიახ, მეც თქვენს შორის ვარ და ცოტა შორეულ წლებში რაღაც მეც დამიჯერებია.
პირველი რეკლამა სათავეს ძველი დროიდან იღებს. თავიდან ინფორმაციას ეგვიპტურ პაპირუსზე წერდნენ…გასაყიდი მონის შესახებ. ზოგიერთი ეგვიპტოლოგის აზრით, რეკლამები ქვებზეც იწერებოდა. ერთი ასეთი ქვა ქალაქ მემფისში იპოვეს. ჩვ.წ.აღ. -მდე საბერძნეთსა და რომში კედლებზეც წერდნენ.
რეკლამამ ძალა განსაკუთრებით მაშინ მოიკრიბა, როცა ვინმე გუტენგერგმა 1450 წელს საბეჭდი დაზგა აამუშავა. ეს რეკლამის ახალი ეპოქის დასაწყისი იყო. უშვებდნენ სარეკლამო ბროშურებს და არიგებდნენ. გუტენბერგის წამოწყება ევროპაში სწრაფად გავრცელდა- ჯერ იტალიაში 1465წელს, შემდეგ შვეიცარიაში 1468 წელს, საფრანგეთში 1470 წელს და ა.შ.
ტექსტების წერის ოსტატობა მწვერვალზე ფრანგ ექიმს თეოფრასტ რენოდოს 1630 წელს აუყვანია. მის მიერ შეთხზული რეკლამები ფრანგულ გაზეთში „La Gazette“-ში იბეჭდებოდა.
იმ პერიოდის რეკლამები მშრალ ფაქტებს იუწყებოდნენ. მაგ. ვინმე ფერმერს ჰქონდა გასაყიდი ფქვილი, თხები ან შვრია. შემდეგ და შემდეგ, ტექსტები მრავალფეროვანი გახდა და ოდნავ ტყუილებიც შეერია. საბოლოო ჯამში კი ერთი დიდი ტყუილ-მართალი გამოდიოდა.
თანამედროვე რეკლამები რით აღარ არის დახუნძლული. გვიქებენ ყველაფერს, იყენებენ ცნობად სახეებს და ისინიც მსუყე ჰონორარის სანაცვლოდ გვიმტკიცებენ, რომ თეთრი შავია. ჰოდა, ყველა მოგებული რჩება… გამყიდველიც, ტექსტის დამწერ -გადამღებიც, შემსრულებელ-გამხმოვანებელიც და რეკლამის გამშვებიც. მომხმარებელიო, იკითხავთ. მომხმარებელი თავად უნდა გაერკვეს, სად ტყუილია, სად ნახევრად ტყუილი და სად სიმართლე.
ჰოდა, დღეს გადავწყვიტე რეკლამიდან ამონარიდ ე.წ. საკვანძო სიტყვებზე დავწერო და პირველი სიტყვა -კოლაგენია.
რა არის კოლაგენი?
კოლაგენი შემაერთებელი ქსოვილის ძირითადი ცილაა. ორგანიზმში არსებული ცილების 25% კოლაგენზე მოდის. ის ორგანოების და ქსოვილების ექსტრაცელულური (უჯრედგარე) კარკასის (ჩონჩხის) შექმნას უზრუნველყოფს. ამას იმიტომ ახერხებს, რომ წარმოქმნის ბოჭკოებს, რომლებსაც დიდი სიმტკიცე ახასიათებთ. ამიტომ, კოლაგენი ძირითადად საყრდენ ფუნქციას ასრულებს. მის ნაკლებობას პირველ რიგში ძვლებში, სახსრებში და ხრტილებში ვიგრძნობთ. ასევე, პასუხისმგებელია სახის ოვალზე, შესაბამისად ახალგაზრდა და მიმზიდველ სახეზე.
სწორედ ამიტომ, რეკლამა ამბობს, სახეზე ეს ნელსაცხებელი დაიდეთ, რადგან ფიტოკოლაგენით არის გაჯერებულიო. ჯეჯილიდან მოვიპოვებთო. ეს კოლაგენი თქვენს უჯრედებს ენერგიით აავსებს.
მეორე რეკლამა გვეუბნება, რომ ნელსაცხებელში თხევადი კოლაგენ აქტივატორია, რომელიც თხევადი სტრუქტურის გამო კანში კარკასებს შექმნის.
ვერაფერს იტყვი, ყველაფერი სიმართლეა, გარდა იმისა, რომ ადამიანის კანში ყველა ზომის მოლეკულა ვერ გაეტევა. კანში მხოლოდ ის ნაწილაკები გადავლენ, რომელთა ზომაც 500 დალტონზე ნაკლებია. კოლაგენის მოლეკულის ზომა კი 1500-4000 დალტონია. გამოდის, რომ ნელსაცხებელს სახეზე კი დავიტანებთ, მაგრამ კოლაგენი კანის ქვედა შრეებში ვერ მოხვდება და ზედაპირზევე დარჩება. გამონაკლისი, მხოლოდ ნანო ტექნოლოგიებით შექმნილი ნელსაცხებლები იქნება. ამიტომ, რეკლამის შემდეგ, თუ ერთი ქილა კოლაგენიანი ნელსაცხებლის შეძენას გადაწყვეტთ, ზედ დაწერილ ინფორმაციას გაეცანით, როგორი ტექნოლოგიით არის შექმნილი.
სხვა რეკლამაში ე.წ. დასალევ კოლაგენზეა საუბარი. ეს უკანასკნელი ან აბებით იყიდება, ან ფხვნილის სახით, რომელიც წყალში იხსნება. თავადაც მიხვდებით, რომ საკმაოდ ძვირიც ღირს. მაგ. ერთ-ერთი კოლაგენის შემცველი ბადი (ბიო აქტიური დანამატი), ერთი კოლოფი ამ ზაფხულს 140 ლარი ღირდა, ახლა კი უკვე 200 ლარამდე გაიზარდა ღირებულება. მოდით, განვმარტოთ, რომ თუ მე და თქვენ კოლაგენს დავლევთ, ის ნელსაცხებელზე უფრო კარგად იმუშავებს, რადგანაც ორგანიზმის შიგნით მოხვდება. შემდეგ ამინმჟავებად დაიშლება და მათგან ის ცილები დასინთეზირდება, რაც ორგანიზმს ესაჭიროება. ანუ, იმის თქმა მსურს, რომ კოლაგენისგან უეჭველი კვლავ კოლაგენი წარმოიქმნებაო, დაზუსტებით ვერ ვიტყვით. ამას, ჩვენი ორგანიზმი გადაწყვეტს. გარდა ამისა, უნდა იცოდეთ, რომ კოლაგენს ტრანსპორტერი ჭირდება და ეს მოვალეობა ვიტამინ C-ს აქვს შეთავსებული. ამიტომ, თუ შესაბამის ძვირიან ბად-ს შეიძენთ, არ დაივიწყოთ კოლოფზე ნახვა, შეიცავს თუ არა ასევე ვიტამინ C-ს. თუ არ შეიცავს, მაშინ თავადვე უნდა შეიძინოთ ან ბუნებრივად მიიღოთ.
ვიტამინ C-ს ბუნებრივად მიღების გზებზე ამ ვიდეოში ვსაუბრობ.
ჟელატინზე ჩანაწერი მე-15-ე საუკუნეში გაჩნდა, საიდანაც ვიგებთ, რომ ის ჟელეს წარმოქმნიდა. ასეტრინის ჯიშის თევზების ძვლების დუღილით იღებდნენ. 1845 წელს ვინმე კუპერის მიერ კოლაგენის ხარშვაზე მიღებული იქნა პატენტი. შემდეგ მისგან ვაიტმა იყიდა და არც არაფერი მოხდებოდა მის ცოლს, სახელად ჯელოს, ფხვნილისგან ჟელესმაგვარი მასა, რომ არ გაეკეთებინა. გასინჯა, მოეწონა და ჟელე დაარქვა. მოგვიანებით კი ჟელატინი უწოდეს. „შერშე ლა ფამ“ ამას ქვია. მას შემდეგ შესაძლებელი გახდა კოლაგენის საწარმოო გზით მიღება.
მიხვდით ალბათ, რომ ჟელატინი ფაქტიურად კოლაგენია. დიახ, ერთი სტანდარტული პაკეტი 87% ან 85% კოლაგენს შეიცავს. შედარებისთვის გეტყვით, რომ კვერცხში კოლაგენი მხოლოდ 17%-ია. დღეს ჟელატინს ნებისმიერ სუპერმარკეტში შეიძენთ, გახსენით წყალში, ჩაამატეთ მაგ. ახლადგაწურული ხილის წვენი, ან მწვანე ჩაის და ჯინჯერის ექსტრაქტი, გაყინეთ და მიირთვით… სუფთა კოლაგენი.
კიდევ ერთი კერძიდან შეიძლება კოლაგენის მიღება და ეს ლაბასხმულია ე.წ. „ხალადეცი“. თუმცა, ლაბასხმულში ასევე დიდი რაოდენობით არის ცხიმიც და კოლაგენისთვის მისით ზედმეტად გატაცება არ გამოდგება.
სხვათა შორის, საკვებში ჟელეს სხვა წარმომავლობაც აქვს და ის ჟელატინში არ უნდა შეგვეშალოს. ჟელატინი ცხოველების ხრტილებისგან, ძვლებისგა და მყესებისგან მზადდება, ანუ, როგორც ვთქვით, ცილაა და ეს ცილა კოლაგენია.
ჟელე შეიძლება პექტინისგანაც დამზადდეს. პექტინი ოლიგოსაქარიდია, ანუ ნახშირწყალია და ცილასთან საერთო არაფერი აქვს. მას ძირითადად, ციტრუსების და ვაშლის ნარჩენებისგან ამზადებენ. თუმცა, ასეთი ჟელე წონის მატებასაც ხელს უწყობს და ვერავითარ ცილას ვერ მივიღებთ.
კიდევ ერთი სახეობის ჟელე აგარ-აგარისგან მზადდება. მას წყალმცენარეებისგან იღებენ და ისიც ნახშირწყალია. კონფეტების, ზეფირის და ნაყინის შემადგენლობაში შეხვდებით.
რეკლამის შემდეგი სიტყვაა კოენზიმ Q, იგივე უბიქინონი. რეკლამა გვეუბნება, გამოიყენეთ და უჯრედულ დონეზე ენერგიით აგავსებთო.
კოენზიმ Q კოფერმენტია. კოფერმენტები ნივთიერებებია, რომლებიც უშუალოდ მონაწილეობენ რთული ფერმენტის მოქმედებით მიმდინარე კატალიზურ პროცესში, როგორც ფერმენტული რეაქციების აუცილებელი ფაქტორები. კონკრეტულად, უბიქინონი ძალიან გავრცელებული კოფერმენტია. გვხვდება, როგორც მცენარეების, ისე ცხოველების უჯრედებში. ქიმიურად იგი 2,3-დიმეთოქსი-5-მეთილ-1,4-ბენზოქინონია, რომელთანაც მე-6 მდგომარეობაში 6-დან 10-მდე იზოპრენის ნაშთია დაკავშირებული.
ადამიანის უჯრედების მიტოქონდრიების კოენზიმ Q იზოპრენის 10 ნაშთს შეიცავს, ანუ, არის Q-10.
უბიქინონი მიტოქონდრიებში ლოკალიზებული სუნთქვითი ჯაჭვის კომპონენტია. წყალბადის ორი ატომის მიერთების შედეგად იგი აღდგება და უბიჰიდროქინონი წარმოიქმნება.
COQ+2H=COQH2
მეოცე საუკუნის 50-იან წლებში კოენზიმ Q გამოყვეს ხარის გულისგან. ერთი წელში სტრუქტურაც გაშიფრეს. 1959 წელს კიპიტერ მიჩელმა მისი მოქმედება უჯრედულ დონეზე აღწერა. ჩვენი ორგანიზმის ენერგიის 95% , ანუ იგივე ატფ, სწორედ უბიქინონის მონაწილეობით მიიღება. მიჩელმა ამაში ნობელის პრემია მიიღო. შემდეგ დაიწყეს უბიქინონის შემცველი აბების გამოშვება, რომლებსაც გულის სხვადასხვა დაავადების მქონე პაციენტებს უნიშნავდნენ, თუმცა 2014 წელს საბოლოოდ დადასტურდა, რომ ეფექტურობა საკმაოდ მცირე პროცენტისთვის იყო.
თუმცა, ამ კოენზიმის მიღება აბების გარეშე საკვებიდანაც შეიძლება და ის დიდი რაოდენობით არის ზეითუნის ზეთსა და ჩრდილოეთი ზღვებში მობინადრე თევზის ჯიშებში. ნელსაცხებლებს რაც შეეხება, შეიძლება მოქმედებს და შეიძლება ნაკლებად. ამაზე, დიდი კვლევები მაინცდამაინც ვერ მოვიძიე. ის კი ნათელია, რომ ნელსაცხებლების მწარმოებლებს აბებთან შედარებით ეფექტურობის ნაკლები კვლევა მოეთხოვებათ და თუ ქალბატონს სილამაზე სურს, წაიცხოს, რა დაშავდება.
დღეს რეკლამა უკვე აგრესიული გახდა. ყოველი მხრიდან გვიტევს და, როგორც ერთ გამონათქვამშია, დიდი ჯოხით გვირტყამს თავში, რათა როგორმე ჯიბემდე მიაღწიოს. ამისთვის მასობრივი კომუნიკაციების გარდა, იყენებენ მოხატულ კედლებსა და ტრანსპორტის ფასადებს, ქუჩებში ხელში სახელდახელოდ დაბეჭდილ ბროშურებს გვჩრიან. ტელეფონით გვირეკავენ და მოგვისმინეთო, ითხოვენ.
შემდეგ, მიდიხარ და შენი ნებით დაჰიპნოზებული ყიდულობ რაიმე ნივთს, რომელიც შესაძლოა არც კი გჭირდებოდეს. შემდეგ გამოერკვევი, ან არ გამოერკვევი და შეიძლება ასეც ჰიპნოზის ტყვეობაში დარჩე.
მოკლედ, ყველა რეკლამა ტყუილ-მართალს შეიცავს თქო, წერილის დასაწყისში ვთქვი და მხოლოდ ჩვენს ქიმიურ ცოდნაზეა დამოკიდებული, რამდენად დავიჯერებთ შემოპარებულ ტყუილს.
