2 აპრილს მსოფლიო აუტიზმის ცნობადობის მსოფლიო დღეს და საბავშვო წიგნის დღეს აღნიშნავს.
თუ წარმოვიდგენთ, რომ წიგნებში აღწერილი სამყაროები სადღაც არსებობს ან ჩვენი სამყაროც რომელიღაც წიგნშია აღწერილი, სადღაც, რომელიღაც პლანეტაზე, უნდა არსებობდეს საბავშვო მწერლებისა და წიგნების ქვეყანა.
იქ ალბათ ასტრიდ ლინდგრენი პეპისთან ერთად მაჭკატებით საუზმობს, ჰანს ქრისტიან ანდერსენი ასანთის გამყიდველ გოგონას ხელებს უთბობს და ცხელ შოკოლადს უმზადებს, ტომ სოიერი და მარკ ტვენი ერთად გეგმავენ ახალ, სახიფათო თავგადასავლებს, ეგზიუპერი და პატარა პრინცი იმ ერთადერთ ვარდს ბუგრებს აცლიან.
ამ ქვეყანაში აუცილებლად ნახავთ ხეობაში მდგარ პატარა, სასაცილო სახლს, რომლის სამზარეულოშიც დედა მუმინი გემრიელ მურაბებს ხარშავს, სამზარეულოს მაგიდასთან კი ტუვე იანსონი ზის და ცხელ, ქაფქაფა ჩაის მიირთმევს. სხვა მუმინებიც აქ არიან: სნუსმუმრიკი, სნიფი, ჰემული და ზღაპრული ხეობის სხვა ბინადრები. იცინიან, ლაპარაკობენ, ახალ, სასაცილო, ზოგჯერ ნაღვლიან ამბებს ყვებიან…
ყველა ჩვენი ბავშვობიდან და ბავშვობაში წაკითხული წიგნებიდან მოვდივართ. სწორედ ეს წიგნები გვაყალიბებენ ადამიანებად. ხან ჰეკლბერი ფინივით თავისუფლებაზე ვოცნებობთ, ხან ტომ სოიერივით შეგვიყვარდება თანაკლასელი გოგონა, ხან ჩვენი ოცნების სალტკროკას ვპოულობთ, ხან ჩვენს მეზობლად ერთი უცნაური, ცეცხლისფერთმიანი გოგო გადმოდის, ხან პროპელერის ზუზუნი გვესმის სამზარეულოს ფანჯარასთან, ხანაც განძთა კუნძულზე ნაპოვნ ძვირფასეულობას გადავთვლით.
აქ შეიძლება, გარდაცვლილი ძმის საძებრად გაეშურო ნანგიალაში – სამოთხეში – ან ობოლი, მოწყენილი ბიჭი იყო და ჯადოსნურ ქვეყანაში მამა იპოვო.
აქ შეიძლება, ზეცაში მყოფ დედას ახედო და დაამშვიდო, რომ ყველაფერი რიგზე გაქვს, შეიძლება, დიდხანს ელოდო საყვარელ, პროპელერიან მეგობარს.
განა არასდროს გიოცნებიათ შოკოლადის ქარხანაში მოხვედრაზე? იქნებ სარკისმიღმეთი, საოცრებათა ქვეყანა ან დედამიწის გარშემო საოცარი მოგზაურობა დაგსიზმრებიათ?
თუ აუტიზმის მქონე ბავშვს ლიტერატურული პერსონაჟებიდან ვინმე ჰგავს, ეს ალბათ ეგზიუპერის პატარა პრინცია. გზა საკუთარი, შინაგანი პლანეტიდან გარეთ, ადამიანებისკენ, სამყაროს შეცნობისა და შთაბეჭდილებებისკენ… სირთულით, იმედგაცრუებებითა და სიყვარულით სავსე გზა… ზოგან შესაძლოა უდაბნო იყოს, ზოგან ვარსკვლავებს ითვლიდნენ, ზოგან საკუთარი თავის უზომოდ მოყვარული ეგოისტი ხელმწიფეც შეხვდეს…. მთავარია, ერთი მელია-მეგობარი მაინც აღმოჩნდეს ამ გზაზე, მოუსმინოს, გაუგოს და შეიყვაროს, მიუხედავად იმისა, რომ შესაძლოა, ეს ბავშვი სულაც არ ჰგავდეს სხვებს, მთავარია, რომ მის გულში მუდამ ანთია სიყვარული – ეს ოთხეკლიანი, თავისნათქვამა და თავნება ვარდი.
სინამდვილეში სწორედ საბავშვო ლიტერატურაა ყველაზე ნათელი დარდის, ყველაზე ტკბილი ტკივილის სივრცე. ბავშვებს ხომ დიდი, ნამდვილი პრობლემები აქვთ. პეპი ობოლია; ანიკას და ტომს, ვერ იტყვი, რომ ძალიან გამგები მშობლები ჰყავთ; კარლსონი ალბათ უსახლკარო ბიჭია, უკონტექსტო, ყველასგან განსხვავებული, რომელიც იბრალებს, ბებია მყავსო, სინამდვილეში არ ჰყავს, ორთქლის მანქანები მაქვსო, სინამდვილეში არ აქვს და სადაც გამოჩნდება, მისკენ თითს იშვერენ; ბიჭუნა მარტოა და თან ნაღვლიანი, მისი არავის სჯერა; ძმები ლომგულებიდან ერთს ძმა უკვდება; მიო ობოლია და მარტოსული… მაგრამ ამ დარდებთან ერთად როგორი სინათლით გატენილია ეს სამყარო, როგორი ოპტიმისტური, როგორი ბედნიერი, ისეთივე, როგორიც სალტკროკა, რომელიც ალბათ ბავშვობის აღთქმული მიწაა, ბედნიერების კუნძული.
გახსოვთ, როგორ მთავრდება “ვინი პუჰი”? წერტილით კი არა, მარადიული აწმყოთი, უნაღვლიანესი ფინალით, მრავალწერტილით:
“აქ, ამ მოჯადოებულ ადგილას, ამ გორაკზე შეფენილ ტყეში, პატარა ბიჭი მაინც ყოველთვის ითამაშებს თავის დათუნიასთან ერთად”.
აი, ეს ჯადოსნური მრავალწერტილია საბავშვო ლიტერატურის მთავარი მაგია.
თუ ბოლო დროს სამყაროს ყველა წესისა და კანონის ამოყირავებამ, სამშობლოსა თუ სამყაროში განვითარებული ამბების სისასტიკემ და გაუგებრობამ საყრდენი გამოგაცალათ, დაგაბნიათ, იმედი დაგიკარგათ, იქნებ სცადოთ, წონასწორობა თქვენი საყვარელი საბავშვო წიგნების სამყაროში იპოვოთ და იფიქროთ: თუ მაწანწალა რასმუსმა დაიბრუნა სახლი, იქნებ თქვენც დაიბრუნოთ, იქნებ ციცინათელების მწყემსი ბაიას გათავისუფლებაც შეიძლებოდეს, ამ საბავშვო ლიტერატურის ნესტან-დარეჯანის, იქნებ, იქნებ, იქნებ…
