გთავაზობთ კიდევ ერთ მცირე ამონარიდს მალიკა ჩოპრას წიგნიდან „100 დაპირება ჩემს შვილს. როგორ გავხდეთ საუკეთესო მშობელი“. მალიკა ჩოპრა ამერიკელი მწერალი და ბიზნესმენია. ის 1972 წლის 24 ივლისს დაიბადა აშშ-ში, შტატ მასაჩუსეტის ქალაქ ლინკოლნში. დაამთავრა Concord Academy, Kellogg School of Management და ბრაუნის უნივერსიტეტი. მალიკა ჩოპრა რამდენიმე კომპანიის დამფუძნებელი და პრეზიდენტია. იმავდროულად, წერს და აქვეყნებს სტატიებს. ამჟამად ცხოვრობს მეუღლესა და ორ ქალიშვილთან ერთად. მალიკა ჩოპრას წიგნები სწორედ მათ ეძღვნებათ.
მინდა, დავპირდე შვილებს, რომ ვასწავლი, ცხოვრებას მეტისმეტად სერიოზულად არ შეხედონ.
ეს დევიზი მე და ჩემს ძმას მშობლებისგან გვერგო მემკვიდრეობად. მიუხედავად იმისა, რომ ის მარტივად, ქარაფშუტულად და ბანალურადაც კი ჟღერს, ცხოვრებაში მისი შესრულება უფრო რთულია, ვიდრე ერთი შეხედვით ჩანს. ამ დევიზმა ჩემთვის სპეციფიკური შინაარსი შეიძინა: „ნუ აღიქვამ ცხოვრებას მეტისმეტად სერიოზულად“ ნიშნავს – წყენას გულში ნუ ჩაიდებ; ეცადე, ყველას აპატიო შეცდომა; არ გაგიჭირდეს, დასცინო საკუთარ თავს და აღიარო, რომ ხანდახან თავადაც მოგდის შეცდომები; ისწავლე საკუთარი მრისხანების მართვა; არ არის აუცილებელი, ცდუნებას აჰყვე და შემდეგ გარშემო მყოფებს დაანთხიო ბრაზი.
ჩემი დაკვირვებით, წყენის საფუძველია გადაჭარბებული თვითშეფასება და მცდარი წარმოდგენა, თითქოს ვინმე ვალდებულია, პატივი გცეს იმის გამო, ვინც ხარ და არა იმის გამო, რაც გაგიკეთებია ან რასაც ახლა აკეთებ. მინახავს, როგორ ბრაზობენ ადამიანები, როცა გარშემო მყოფები სათანადო პატივისცემით არ ეპყრობიან, ან როცა ვინმე არ იცავს საზოგადოებაში მიღებულ ნორმებს. სიმართლე გითხრათ, ვფიქრობ, რომ ჩემი ბრაზის მიზეზი ჩემივე პიროვნების ის ნაწილია, რომელიც სინამდვილეში ეთანხმება თანამოსაუბრის კრიტიკას. შევამჩნიე ისიც, რომ ადვილია ვინმეზე გულში წყენის ჩადება, რადგან ამგვარად თავს ვარიდებთ აშკარა კონფლიქტს, თანაც ადვილად ვადანაშაულებთ სხვას იმაში, რომ რაღაც ისე არ მოხდა, როგორც საჭირო იყო. ამით ჩვენ საკუთარ კომპლექსებს გავურბივართ, რადგან მათთან შეხვედრა არცთუ სასიამოვნოა. გაცილებით ადვილია, ბრაზი სხვას დაატეხო თავს.
კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი მომენტი: არც საკუთარ თავს უნდა მოვეკიდოთ მეტისმეტად სერიოზულად. ჩვენ გვაქვს უფლება გავღიზიანდეთ, გავბრაზდეთ, ეჭვი შევიტანოთ საკუთარ თავში, ვიყოთ არადეკვატურები და მერყევები, გვჭირდებოდეს გამხნევება, ვეძებდეთ თანაგრძნობას და ნუგეშს. უნდა მივცეთ საკუთარ თავს გლოვის, დარდის, ტირილის უფლებაც, გავუზიაროთ ახლობლებს ჩვენი გარძნობები და განცდები, მერე კი, როდესაც ვნებათა ღელვა ჩაივლის, წერტილი დავუსვათ ამ ყველაფერს და ცხოვრება გავაგრძელოთ. კვლავ ვიცინოთ, ვიმხიარულოთ. ამქვეყნად იმდენი შესანიშნავი რამაა, რასაც ჩვენი ცხოვრების გაფერადება შეუძლია! რა დროს ზედმეტი სერიოზულობაა?!
მინდა, დავპირდე შვილებს, რომ ვასწავლი მათ საკუთარი თავის ნდობას.
დარწმუნებული ვარ, ყველა ყურადღებიანმა მშობელმა კარგად იცის, რა ძლიერ გავლენას ახდენს მათ შვილებზე მათი სიტყვები; იცის, რა მძაფრად აღიქვამენ ბავშვები საკუთარ ღირსებებს და სისუსტეებს. სამწუხაროდ, მშობლები ვერ გააკონტროლებენ იმას, რაც მათ შვილებს გარშემო მყოფი ადამიანებისგან ესმით, ამიტომ აუცილებელია, ვასწავლოთ ბავშვებს, ენდონ საკუთარ თავს და არავის მისცენ უფლება, ღირებულებები და პრინციპები შეურყიონ.
მინდა, ეზოპეს (ეზოპე – ძველი ბერძენი მეიგავე) ერთი იგავი შეგახსენოთ, რომელიც ჩემს მოსაზრებას ეხმიანება და რომლის მოყოლაც თქვენი შვილებისთვის სასარგებლო იქნება.
„ერთხელ მშიერი მელა სამ ყვავს გადააწყდა, რომლებსაც ნისკარტით ყველის მოზრდილი ნაჭერი ეჭირათ. მელამ ხერხი იხმარა და ერთ-ერთ ყვანჩალას გამოელაპარაკა: „მშვენიერო ჩიტუნავ, შენზე მომხიბვლელი ფრინველი ჩემს სიცოცხლეში არ მინახავსო“. ამის გაგონებაზე ყვავმა გადაწყვიტა, ქვედა ტოტზე გადაენაცვალა, რომ უკეთ წაეკეკლუცა მელიის წინაშე. „ნეტავი შენი ხმაც მომასმენინაო“, – დათაფლული ხმით განაგრძო მელიამ. ყვანჩალამ პირი გააღო და ყველის ნაჭერი დაუვარდა. მელია ეცა და წამსვე გადასანსლა გემრიელი ლუკმა.
მეორე ყვანჩალამ, რომელიც ამ სცენას თვალს ადევნებდა, გაიფიქრა, ეს საზიზღარი მელა მე ვერაფრით მომატყუებსო. მელაკუდამ ტაქტიკა შეცვალა და ყვავს მიმართა: „შენსავით შეუხედავი და ბინძური ფრინველი ჩემს სიცოცხლეში არ მინახავსო“. ყვანჩალა ისე განრისხდა, თავი ვეღარ შეიკავა და აჩხავლდა. რა თქმა უნდა, ყველის ნაჭერი დაუვარდა, რომელიც მყისვე გადასანსლა მელაკუდამ.
მესამე ყვავის ჯერიც დადგა. „შენ რა, თავი ყველაზე ჭკვიანი გგონია? სინამდვილეში სულელი ხარ და ცხოვრებისა არაფერი გაგეგება!“ – დამცინავად ასძახა მელიამ. ყვანჩალამ პასუხად გაუღიმა და ყველის ჭამას შეუდგა. მელაკუდამ ხმა დაითაფლა და ყვავს მიმართა: „მართლაც ჭკვიანი ყოფილხარ, თუ დავმეგობრდებით, მთელი ტყის ბატონ-პატრონები გავხდებითო“. არც ამ სიტყვებმა იმოქმედა ყვავზე. მელაკუდა და ორი მოტყუებული ფრინველი შურით შესქცეროდნენ, როგორ შეექცეოდა ნუგბარს გონიერი ყვავი“.
თქვენ როგორ იგავებს უყვებით შვილებს? როგორ ღირებულებებს უნერგავთ მათ?
პირობას ვდებ, დავანახო ჩემს შვილებს, რომ ცხოვრებისეული ღირებულებები შეიძლება ნამდვილი წარმატების საფუძვლად იქცეს.
მე და ჩემს ძმას მშობლებმა ჯერ კიდევ ბავშვობაში გვასწავლეს ძალიან მნიშვნელოვანი რამ: არასოდეს ვუღალატოთ საკუთარ ღირებულებებს, რომლებიც განსაზღვრავს ყველაფერს, რასაც ცხოვრებაში ვაკეთებთ. ეს ღირებულებები ჩვენთვის თავს არასოდეს მოუსვევიათ, პირიქით, ჩვენც, როგორც სხვა ბავშვები, ვაკვირდებოდით, როგორ ეპყრობოდნენ მშობლები საკუთარ თავს და სხვა ადამიანებს. რაც უფრო გვემატებოდა ასაკი, მით უფრო მტკიცედ ვითვისებდით ღირებულებებს, რომლებმაც განსაზღვრა, სად გვესწავლა, რა პროფესია აგვერჩია, როგორ წარგვემართა ჩვენი პირადი ცხოვრება და ადამიანებთან ურთიერთობა.
ყოველ დილით, ლოცვისა და მედიტაციის დროს, ვფიქრობდით ყველაზე მნიშვნელოვან, ღირებულ განცდებზე, რომლებიც მთელი დღის განმავლობაში ჩვენს დროს შეავსებდა; ეს განცდები ეხებოდა მეგობრობას, სიმშვიდეს, მხიარულებას, შემოქმედებას, სწავლას, ჰარმონიას… მინდა გითხრათ, რომ როდესაც მშვიდად ვუსმენდით საკუთარ გულისხმას, ყოველთვის ვრწმუნდებოდით, რომ ყველაზე ღირებული ის განცდები იყო, რომლებიც კარგ განწყობას გვჩუქნიდა, საშუალებას გვაძლევდა გვერწმუნა, რომ ბედნიერები, უდარდელები და გარშემო მყოფებისთვის ძვირფასები ვიყავით. ეს ყველაფერი გვეხმარებოდა, გამუდმებით გვეგრძნო კავშირი სხვა ადამიანებთან, მოვქცეოდით მათ ისე, როგორ მოქცევასაც მათგან ვისურვებდით. გარდა ამისა, ჩვენ შეგევქმნა საკუთარი წარმოდგენა სამყაროზე, რომელშიც ის ადამიანები მოხვდნენ, რომლებსაც ისევე ძლიერად სურდათ წარმატება და თვითრეალიზაცია, როგორც ჩვენ. რაც მთავარია, ჩვენ თავად შეგვეძლო საკუთარი ბედის წარმართვა, შემოქმედებითი ხედვის ჩამოყალიბება და უბრალოდ ყოველი დღით აღფრთოვანება.
მშობლებს სურთ, შვილებს ის ღირებულებები ჩაუნერგონ, რომლებიც მათ საკუთარი თავის რწმენას შესძენს, ასწავლის, პატივისცემით და სიყვარულით მოეპყრონ მოყვასს. ვასწავლოთ შვილებს, ყური მიუგდონ საკუთრ განცდებს და გაიგონ, რა არის მათთვის კარგი, რომ შემდეგ ეს განცდები გარშემო მყოფებს გაუზიარონ.
განსჯისათვის: შეძლებთ, ჩამოთვალოთ ათი ღირებულება, რომლებიც თქვენთვის იმდენად ძვირფასია, რომ მოგინდებათ, ისინი შვილებსაც გაუზიაროთ პირადი მაგალითით?
