ჩვენ გვგონია, რომ ცხოვრება ისაა, რასაც ვაღწევთ და პირად ანგარიშში მივითვლით, არადა ხშირად ის უფრო გვზრდის, წინ გვწევს და ძალას გვმატებს, რაც არ გამო(გვი)ვიდა. მარცხი არაა ეგ, მარცხი სხვა რამეა – ვეცდები ავხსნა, რასაც ვგულისხმობ.
*
თომას მანის და ჰერმან ჰესეს მიმოწერა რომ მოგვეწონა და საავტორო უფლებაც შევიძინეთ, მაშინვე ის ვიფიქრე, კარგი იქნება, დალი ფანჯიკიძეს და ნანა გოგოლაშვილს გავუყოთ სათარგმნად ეს წერილები: სიმბოლურიც გამოვა და სოლიდურიც-მეთქი.
ორივენი დაგვთანხმდნენ, ტექსტიც არ მოეჩვენათ რთულად, ორიგინალებიც გავუმზადე და გავატანე შინ ამობეჭდილი ვერსიები. მანამდე გრიგოლ რობაქიძის „ჰიტლერი“ და „მუსოლინი“ და ამავე ავტორის რომანები „ქალღმერთის ძახილი“ და „მეგი – ქართველი გოგონა“ ჰქონდათ ჩვენთან თარგმნილი და გამოცემული, ბევრი კარგი და სასიამოვნო ამბავი გვაკავშირებდა ამ წიგნების მზადების პროცესში და დარწმუნებული ვიყავი, ასეც აეწყობოდა.
მერე ერთხელაც ქალბატონმა დალიმ დამირეკა – პირდაპირი თქმა იცოდა ხოლმე, მიკიბ-მოკიბვის გარეშე – ვეცადე ჩემი თავი დამერწმუნებინა, რომ შევძლებდი, გამიჭირდებოდა, მაგრამ მაინც შევძლებდი, საერთოდ ცხოვრებაში იოლად არაფერი გამომსვლია, მით უფრო ახლა, ამ ასაკში, როცა ჯანმრთელობის მდგომარეობაც… მოკლედ, უარი უნდა გითხრათ…
ასე იოლად დანებებას, ცხადია, არ ვაპირებდი, ცოტა გავუიოლე, ის ინტერვიუ შევახსენე, – თქვენ კი თქვით, მგონი დასვენება დავიმსახურეო, მაგრამ იქნებ ამ ერთხელ…
მას შემდეგ არც მე და არც მას ეს თემა არ გვიხსენებია. ულრიხ პლენცდორფის „ახალგაზრდა ვ.-ს ახალი ვნებანის“ მისეულ ადრინდელ თარგმანს რომ ვამზადებდით – უხაროდა, ახალი და ლამაზი გამოცემა ეღირსა ამ წიგნსო – მაშინ უკვე იცოდა, სხვები რომ თარგმნიდნენ ერთ დროს მისთვის და მისი მეგობრისთვის ჩაფიქრებულ წიგნს.
ნატალია ნადირაშვილისა და ეკატერინე რაისნერის მიერ თარგმნილი ჰესე-მანის მიმოწერა 2016 წელს გამოსცა „ინტელექტმა“. მთარგმნელებთან ერთად ბოლო რედაქცია რომ მოვითავე, კიდევ ერთხელ გავიხსენე ამბავი, რომელიც არ შედგა და… უცებ ერთმა აზრმა გაგვიელვა სამივეს, რაც წიგნის სატიტულო გვერდზე გადავიტანეთ კიდეც:
„დიდი პატივისცემით ვუძღვნით დალი ფანჯიკიძესა და ნანა გოგოლაშვილს – თომას მანისა და ჰერმან ჰესეს რომანების ბრწყინვალე მთარგმნელებს.“
*
ცაიშში, ჩვენს მეზობლად ერთი უცნაური კაცი ცხოვრობდა – ალიკო დიდიშვილი. შეიძლება დიდად უცნაური არც იყო, მაგრამ მე მაინც ასეთად დამამახსოვრდა. ერთხელ ჩვენს ჭიშკართან ჩამოიარა და ბავშვებს ასეთ რამეს გვეუბნება:
– ახლა ხომ ივნისია, ივლისი მოდის. 29 ივლისს, ზუსტად 29-ში, ყოველთვის, ირ წანას, ჭექა-ქუხილი იცის. ესაა ჭექა-ქუხილის დღე. ვინც გაბედავს, გარეთ გავა იმ დროს და გვიმარებში ჩაჯდება – კარგი საწვიმარი უნდა მოიცვა ან ნაბადი მოიხურო – ვინც გაუძლებს წვიმას და ჭექა-ქუხილს, დაინახავს ყველაფერს, რაც მიწის ქვეშაა: ოქრო, ვარჩხილი, რკინა, სიმდიდრე… ოღონდ უნდა გაუძლო!
ისე ჩაიარა, ვერ მოვასწარით გვეკითხა, თვითონ თუ ეცადა იმ ჭექა-ქუხილის დღეს გვიმრებში ჩაჯდომა და მესამე თვალის გახსნა თუ გამოუვიდა. ერთიხანობა კედელზე, მერე ბლოკნოტებში გადამქონდა ეს თარიღი, არ დამავიწყდეს-მეთქი, მაგრამ ისე გასხლტებოდა 29 ივლისი, ვერ ვასწრებდი თავის შემზადებას ალიკო დიდიშვილის მიერ ნაკარნახევ რიტუალზე დასასწრებად.
იქნებ ასეც სჯობდა, ასეც იყო ჩაფიქრებული, რომ სულ გხსომებოდა და მისი გასინჯვა არასდროს გაგევლო გონებაში.
*
ჯემალ აჯიაშვილთან ერთადერთხელ ვისაუბრე: მის 100 ლექსს ვამზადებდით სერიაში და რაღაცის დასაზუსტებლად დამირეკა. მშვიდად, მამაშვილურად მელაპარაკა, თავისი თარგმანებივით იყო თითქოს – დარბაისელი, ამაღლებული და უპრეტენზიო, არადა თურმე საშინელ ავადმყოფობას ებრძოდა იმ დროს. წიგნი რომ გამოვა, მიზეზი მექნება და შევხვდები-მეთქი, ვიფიქრე, მაგრამ თქმა ვერ გავუბედე.
მამუკა წიკლაური რენე კალანდიას 100 ლექსის წარდგენაზე მოვიდა. დინჯად ისმენდა თანატოლი თუ უმცროსი კოლეგების ნაუბარს, არ ჩაერეოდა, თუ რამეს ჰკითხავდნენ, ცოტა დაიმორცხვებდა კიდევ, თითქოს არ უნდოდა ვინმეს მისი – ძლიერი ლექსების/პოემებისა და ეროვნული იდეალებისთვის მებრძოლი კაცის – იქ ყოფნა აღენიშნა განსაკუთრებით, ზედმეტად თვალში მოხვედროდა. მამუკა წიკლაურის 100 ლექსზე რომ ვმუშაობდით მის ძვირფას მეუღლესთან – ქალბატონ ნანა ფირცხალავასთან ერთად, დარწმუნებული ვიყავი, არათუ პრეზენტაციის მოწყობა და ამ ამბის გაშუქება, არამედ ავტორისთვის ლექსის წაკითხვა და ამის ჩაწერაზე თხოვნაც კი გამიძნელდებოდა.
ვახტანგ ჯავახაძეს დავურეკე ზუგდიდიდან, მკითხველებს თქვენთან შეხვედრა უნდათ და რთული კია ამხელა მანძილზე წამოსვლა, მაგრამ თქვენი მშობლიური ქუთაისიც ამ გზაზეა და სხვაფრივ კი ყოველმხრივ ვეცდებით, მგზავრობამ რომ არ გადაგღალოთ-მეთქი. დიდი სიამოვნებით, ჩემო ზვიად, მაგრამ მეუღლე მყავს შეუძლოდ, არადა მასაც გაუხარდებოდა სამეგრელოში წამოსვლა და იქნებ ცოტა გადავდოთ ჩვენი შეხვედრაო; მაისის იმ დილით, თუ არ ვცდები თბილისის წიგნის ფესტივალის გახსნის დღე იყო, მე და გვანცა ჯობავა ადრიანად მივადექით ყაზბეგისა და ასათიანის კუთხეში მდგარ კორპუსს. ლიფტმა ნაცნობ ბინამდე მიგვიყვანა. ხელის ჩამორთმევისა და მისამძიმრების შემდეგ ჩამოვარდნილი დუმილი ბატონმა ვახტანგმა რამდენიმე წამში დაარღვია: „ამიტომაც არ მინდოდა ზუგდიდში წამოსვლა… მის გამო… უმისოდ არ მინდოდა…“ და თვალები ცრემლით აევსო.
