პარასკევი, მარტი 29, 2024
29 მარტი, პარასკევი, 2024

როგორ მივიდეს ბავშვი სკოლაში უსაფრთხოდ?

როგორი უნდა იყოს ჩვენი ქალაქების ქუჩები, რათა ბავშვებისთვის სკოლაში მისვლა არ გაუჭირდეთ?

 

ალბათ ყველას უნახავს, დილას სკოლაში მიმავალ ბავშვები. ისინი მიიჩქარიან სკოლისკენ, ცდილობენ ავტომობილებით დატვირთულ ქუჩაზე გადავიდნენ, ზოგი, მძიმე ჩანთის მიუხედავად, მირბის, რათა გაკვეთილზე არ დააგვიანოს. ალბათ ასევე შეგიმჩნევიათ რომ ზოგიერთ სასკოლო ჩანთას, ქურთუკს ან ქუდს, ფლუროსცენტული (ამრეკლავი) ხაზი აქვს ჩაკერებული.

დასავლეთის ბევრ და აზიის ზოგიერთ ქვეყანაში, სკოლების მახლობლად შენიშნავთ ფლუროსცენტულ ჟილეტებში და ქურთუკებში გამოწყობილ ხალხსაც – ესენი სასკოლო „მოსიარულე ავტობუსის“ მოხალისეები არიან.

„მოსიარულე ავტობუსი“ შედარებით ახალი კონცეფცია გახლავთ, რომელიც გულისხმობს სკოლამდე ბავშვების უსაფრთხოდ მიყვანას არა დიდი, ყვითელი (ან სხვა ფერის) სასკოლო ავტობუსით, არამედ ბავშვების სკოლამდე მიცილებას, წინასწარი მარშრუტით და „გაჩერებებით“, ოღონდ სკოლამდე მანძილის, ბავშვებთან ერთად ფეხით გავლით.

 

„ჩვენ გვსურს რომ ფეხით სიარული ბავშვებისათის ცხოვრების ყოველდღიურ წესად ჩამოყალიბდეს. დღეს, ეს ასე არ არის“, ამბობს ქოლინ კუპერი, რომელიც ვატერლოოს რეგიონში (კანადა), „მოსიარულე ავტობუსების“ პროგრამის კოორდინატორია. „პროგრამის მიზანია შევცვალოთ ბავშვების სკოლაში მანქანით ტრანსპორტირება, ფეხით სიარულით“.

კანადის სიმსივნესთან ბრძოლის საზოგადოებამ (Canadian Cancer Society), ადგილობრივ არასამთავრობო ორგანიზაცია Block Parents-თან ერთად, ქ. ვატერლოოში (კანადა) წამოიწყო „მოსიარულე ავტობუსების“ საპოლიტე პროექტი. სამწლიანი საპილოტე ინიციატივა – რომელიც შარშან დაიწყო – დაფინასებულია „ონტარიოს თრილიუმ ფაუნდეიშენის“ მიერ. პროგრამა იმ ბავშვებისთვის შეიქმნა, რომლებიც სკოლიდან სასეირნო მანძილზე (დაახ. 1.6 კმ-ი) ცხოვრობენ.

კანადაში, მოსწავლეთა 80%, სკოლიდან 1.6 კმ-ზე ნაკლებ მანძილზე ცხოვრობს, მაგრამ მათი მხოლოდ 25% დადის სკოლაში ფეხით ან ველოსიპედით.

„ბევრი ჯერ კიდევ ფიქრობს, რომ ბავშვის მიყვანა სკოლაში მხოლოდ მანქანით არის შესაძლებელი“, ამბობს ქოლინ კუპერი.

ყველამ კარგად იცის რომ ბავშვისთვის ბევრად უკეთესია სკოლაში ფეხით ან ველოსიპედით წავიდეს, მაგრამ ჩვენი ქალქები და ქუჩები ისეა დაგეგმილი რომ საავტომობილო ტრანსპორტს აშკარად უპირატესობა აქვს, ფეხით მოსიარულეებთან შედარებით.

ერთმა გამოკვლევამ, რომელიც კანადაში ჩატარდა, საინტერესო სიახლე გამოავლინა: ბავშვები, რომლებიც სკოლაში ფეხით დადიან, უფრო ნაკლებად განიცდიან დაბინძურებული ჰაერის ზემოქმედებას, ვიდრე ისისნი, ვინც სკოლაში მანქანით ან ავტობუსით დაჰყავთ.

კანადის სიმსივნესთან ბრძოლის საზოგადოება სწორედ ამიტომ არის  ჩართულია „მოსიარულე ავტობუსების“ პროგრამაში. საზოგადოება აცხადებს რომ მათი მიზანია ბავშვები, სიარულის მეშვეობით, ყოველდღიურად დაიტვირთონ ფიზიკურად, სულ მცირე ერთი საათით მაინც. საზოგადოების თქმით, ყოველდღიური ფიზიკური აქტივობა საგრძნობლად ამცირებს სიმსივნის სხვადასხვა სახეობების განვითარებას, დასძენს ბ-ნი კუპერი.

სკოლაში და სკოლიდან სიარული ბავშვებისათვის სიძნელეს არ წარმოადგენს, არ მოიცავს ხარჯებს და ხელს უწყობს ბავშვების ფიზიკურ აქტივობას.

გარდა ბავშვებისა, ფეხით სიარული და ზოგადად, ფიზიკური აქტივობა მთელ საზოგადოებასაც ეხმარება, ორგანიზაცია Canada Walks-ის თანახმად (ეს არასამთავრობო ორგანიზაცია ხელს უწყობს აქტიური ცხოვრების წესს კანადაში), ჯანმრთელობასთან დაკავშირებული პრობლემები, რომლებიც დაკავშირებულია მოსახლეობის არააქტიურ ცხოვრების წესთან,  ქვყანას წელიწადში დაახლ. 5.3 მილიარდი კანადური დოლარი უჯდება.

ზემოთ, როგორც ნახეთ, ნეგატიური შედეგების შესახებ მოგითხრეთ.

რაც შეეხება, ‘კარგ ამბებს’, შეგვიძლია განვაცხადოთ რომ მცირე ცვლილებებს დიდი დადებითი შედეგებისკენ მივყავართ.

გამოკვლევების თანახმად, რომელიც Canada Walks-ს მოჰყავს, ჭარბწონიანობის რისკი 5%-ით მცირდება ყოველ კილომეტრზე, რომელსაც ყოველდღიურად გავდივართ; ყოველდღიური ფეხით სიარული აუმჯობესებს გონებრივ ჯანმრთელობას და ამცირებს დემენციისა და სიმსივნის განვითარებას. უბრალოდ, ფეხის გადადგმას და ფეხით სიარულს მრავალი სიკეთე მოაქვს, რომელთა შესახებ ბევრი არაფერი ვიცით.

თუმცა, მიუხედავად ჩვენი განწყობისა თუ სურვილებისა, ფეხით სიარული დიდად არის დამოკიდებული ქუჩების დაგეგმარებაზე.

თუ ქუჩების დიზაინი არ არის მორგებული ფეხის სიარულზე, მშობლები, ბუნებრივია, ნერვიულობას იწყებენ ბავშვების უსაფრთხოებაზე სკოლამდე მათ მიერ მარტო გასავლელ გზაზე.

ბრიტანული კოლუმბიის უნივერსიტეტის, The University of British Columbia (UBC), მიერ გადაღებული დოკუმენტური ფილმის მიხედვით, ძალიან მნიშვნელოვანია მივცეთ ბავშვებს თავისუფლად სირბილის და თამაშის საშუალება.

დოკუმენტური ფილმი, რომელსაც ეწოდება, Running Free: Children’s Independent Mobility („თავისუფლად სირბილი: ბავშვების დამოუკიდებელი მობილობა“), მოგვითხრობს მეცნიერების მიერ ჩატარებულ კვლევებზე, რომლებიც ამბობენ რომ ბავშვები, რომლებსაც აქვთ საშუალება თავისუფლად ირბინონ, ბევრად უფრო დარწმუნებულნი არიან თავიანთ შესაძლებლობებში; მათ უფრო თავისუფლად შეუძლიათ სივრცეში ორიენტაცია, მაგრამ ბევრ ბავშვს ანის საშუალება არ ეძლევა, რადგან მათ მშობლებს მათი უსაფრთხოების შიში აქვთ.

ამ პრობლემის მოგვარებისა და მშობლების დამოკიდებულების შეცვლის ერთ-ერთ მნიშვნელოვან გზას წარმოადგენს ქუჩებში უსაფრთხოების გაზრდა – ქუჩები უსაფრთხო უნდა გახდდნენ ბავშვებისათვის და მათი აქტივობებისათვის.  ქალაქებში ამის მიღწევა შესაძლოა ავტომობილების სიჩქარის ლიმიტების შემცირებით პარკების მიმდებარე ადგილებში, სატრანსპორტო მოძრაობის განტვირთვით და ბავშვების აღჭურვით, ვთქვათ მობილური ტელეფონებით, გადაუდებელი შემთხვევებისათვის.

„მოსიარულე ავტობუსებიც“ ერთ-ერთი გამოსავალია, რადგან ასეთი მოძრაობა-გადაადგილების წესი ზღუდავს მოძრაობას სკოლების გარშემო, ამცირებს „დილის სასკოლო საცობებს“ და ჰაერის დაბინძურებას სკოლებთან.

შედეგად, ქუჩები, სკოლების გარშემო, ბევრად უფრო უსაფთხო ხდება და მშობლებსაც აღარ უწევთ პატარების მიყვანა სკოლაში ავტომობილით.

2016 წელს გამოქვეყნებულმა კვლევამ შეისწავლა მძღოლთა ქცევა/ტარების თავისებურებები ტორონტოს 118 სკოლის მიდამოებში და აღმოაჩინა რომ მანქანის სახიფათოდ ტარების შემთხვევათა რიცხი 88-ს შეადგენდა !

„ცხოვრება ბევრად უფრო ცივილიზებულ გახდება თუ მასობრივად გადავათ ფეხით გადაადგილებაზე“, დასძენს ბ-ნი კუპერი.

კუპერის თქმით, ვატერლოოს რეგიონი სწორედ იმიტომ შეირჩა „მოსიარულე ავტობუსების“ საპიტო პროექტისთვის რომ რეგიონში უკვე არსებობდა საინიციატოვო ჯგუფი, რომელიც აქტიურ, ფიზიკურ გადაადგილებას უჭერდა მხარს.

ქალაქ კიჩენერში (კანადა), რომელიც ვატერლოოს რეგიონის ადგილობრივი ცენტრია, უკვე შეიქმნა ქალაქის ქუჩების დაგეგმარების ახალი გეგმა, რომელიც გულისხმობს „სრული ქუჩების“ გაკეთებას ყველგან, სადაც ეს შესაძლებელი იქნება. „სრული ქუჩა“ ( a complete streets, ინგლ.), ნიშნავს ქუჩას, რომელიც შექმნილია ყველა ტიპის მომხმარებლისთვის და რომელიც უპირატესობას ფეხით მოსიარულეს ანიჭებს. ქ. ვატერლოომ ცოტა ხნის წინ წარმოადგინა ქუჩების ახალი გეგმა, სადაც ველოსიპედების ბილეკები გამოყოფილია უფრო ფართო, ქუჩის ტროტუარებისგან, რაც თავის მხრივ, სერნობასა და ველოსიპედით მოძრაობას უფრო კომფორტულს ხდის მოქალაქეებისათვის.

ფეხის სიარულს უამრავი სიკეთე მოაქვს ჯანმრთელობისთის, მაგრამ უნდა აღინიშნოს მისი ეკონომკური სარგებლიანობაც.

კალიფორნიაში მდებარე ქალაქ ლანკასტერში(აშშ), 2008 წელს საგრძნობლად გაიზარდა სამუშაო ადგილებისა და უძრავი ქონების ფასები იმის შემდეგ რაც ქალაქის მმართველობამ ქუჩების რეკონსტრუქცია გააკეთა და ისინი ფეხით მოსიარულეების საჭიროებებს მოარგო. ქუჩების დიზაინის ცვლილებამ შეაცირა სატრანსპორტო ნაკადების ურთიერთგამჭოლი გადაკვეთები და ზოგადად, ქალაქის ქუჩები ფეხით მოსარულეთათვის მოხერხებული გახადა.

როგორც ქ. ლანკასტერის მაგალითი გვიჩვენებს, ფეხით სიარული ქალაქებში დიდად არის დამოკიდებული, ფეხით მოსიარულეთათვის კომფორტულად მოწყობილ ქუჩებზე.

მკაფიოდ ჩანს, რომ საკითხი ბავშვების სიზარმაცეში ან მშობლების შიშნარევ წარმოდგენებში კი არ მდგომარეობს, არამედ იმაში თუ რამდენად უსაფრთხო და კომფორტულია ფეხით გდაადგილება ჩვენს ქუჩებში თუ უბნებში და სასიარულო ზონების მოწყობა მხოლოდ სკოლებთან, აშკარად არ წარმოადგენს გამოსავალს.

 

სტატია მოამზადა ლევან ალფაიძემ

 

 

კომენტარები

მსგავსი სიახლეები

ბოლო სიახლეები

ვიდეობლოგი

ბიბლიოთეკა

ჟურნალი „მასწავლებელი“

შრიფტის ზომა
კონტრასტი