პარასკევი, მარტი 29, 2024
29 მარტი, პარასკევი, 2024

მომთაბარე მუზეუმის საგანმანათლებლო კონცეფცია  

 

ბავშვთა და მოზარდთა შემეცნებით-ინტერაქტიული მუზეუმი ,,შუქურა”  2016 წელს დაარსდა. მისი დამფუძნებლები არიან : ქეთი იაშვილი – მხატვარი პედაგოგი და სოციალური მუშაკი; სოფიო ლაპიაშვილი – კულტურის პროექტების კოორდინატორი და კურატორი; და თათია სხირტლაძე – ხელოვანი, მხატვარი პედაგოგი, ვენის გამოყენებითი ხელოვნების უნივერსიტეტის ასისტენტ-პროფესორი.

სამი სხვადასხვა გამოცდილების სინთეზით და ერთი იდეით აღჭურვილ თანამოაზრე ადამიანთა ჯგუფის სურვილი – დაეარსებინათ უნივერსალური ფორმატის საგანმანათლებლო სივრცე, ორი წლის წინ წარმატებით განხორციელდა; და, რადგან მუზეუმისთვის მუდმივი საგამოფენო სივრცე ჯერ არ მოიძებნა, მუზეუმი მომთაბარე ფორმატით ამუშავდა.

 

,,შუქურის” მიზანია მოაწყოს შემეცნებით-ინტერაქტიული გამოფენები და ერთი თემის ირგვლივ, პედაგოგიკის და ბავშვთა და მოზარდთა ფსიქოლოგიის ჩართვით; შეიმუშაოს ექსპოზიციის შინაარსი და მრავალმხრივად გაშალოს არჩეული თემატიკა. მუზეუმის ერთ-ერთი დაამარსებელი სოფო ლაპიაშვილი მომთაბარე მუზეუმის ფორმატსა და გეგმებზე გვიყვება.

 

თავდაპირველად , შუქურას საგანმანათლებლო კონცეფციაზე მოგვიყევით, რას ისახავს მიზნად მომთაბარე მუზეუმის საგანმანათლებლო ფორმატი?

 

შუქურა შემეცნებით-ინტერაქტიული მუზეუმია, რომელიც თავისი აქტივობები კულტურისა და ბუნების ფენომენს ეხება და მათ არსებულ რეალობასთან აკავშირებს. ეს ხელს უწყობს სამყაროში ურთიერთკავშირების დანახვას და მისი, როგორც ერთი მთლიანობის აღქმას. „შუქურას“ საგამოფენო სივრცე თავისი კონცეფციით არღვევს კლასიკური მუზეუმის პრინციპს, რომელიც დამთვალიერებელის პასიურ როლს გულისხმობს. ჩვენი ერთ-ერთი მთავარი მიზანია, მუზეუმის დამთვალიერებელი ინტერაქციაში მოვიყვანოთ ექსპოზიციის ობიექტებთან, რაც მოცემული შინაარსის უკეთ შემეცნებისა და იოლად ათვისების საწინდარია. ასევე მის ფარგლებში მოვიაზრებთ გამოფენაში ინტეგრირებულ სამეცნიერო ლაბორატორიას, რათა სრულფასოვნად მოხდეს ამა თუ იმ ფენომენის სამეცნიერო კონტექსტში მოქცევაც.

 

ასეთი ტიპის საგანმანათლებლო სივრცე მართლაც ძალიან საინტერესო  ფორმატია ბავშვის განვითარებისთვის. როგორ მოხდა გამოცდილების დაგროვება მუზეუმის ჩამოსაყალიბებლად?

 

„შუქურას“ დამფუძნებლები ვართ სამი სხვადასხვა გამოცდილების მქონე ადამიანი, რომლებიც გავერთიანდით ერთი იდეის ირგვლივ – შეგვექმნა ისეთი საგანმანათლებლო სივრცე, რომელიც საქართველოში არ არსებობს. კონკრეტული დეტალების განვითარებაში დაგვეხმარა ვენის ბავშვთა მუზეუმიც – ZOOM, რომელთანაც კონსულტაციებს გავდიოდით და ახლაც გავდივართ.

ამ ეტაპზე ავამუშავეთ მხოლოდ ECO-სახელოსნო, სადაც მეორად ნივთებს ახალ სიცოცხლეს შთავბერავთ და ბუნებრივი მასალებით ხელოვნებასა და დიზაინს ვქმნით. ჩვენ ვატარებთ ვორქშოფებს სხვადასხვა სოციალურ კონტექსტში და სხვადასხვა ასაკობრივ ჯგუფთან, ასევე ვთანამშრომლობთ ზრდასრულებთან და მასწავლებლებთანაც.

 

ECO-ხელოვნების და დიზაინის სახელოსნოს საქმიანობა მიმართულია ბუნების შემეცნებისკენ და მდგრადობის პოპულარიზაციისკენ. როგორ შეიძლება მოხდეს საზოგადოების ეკოლოგიური  ცნობიერების ამაღლება?

 

საქართველოში დღევანდელ კატასტროფულ ეკოლოგიურ მდგომარეობას ამ თემაზე განათლების სიმწირეც ემატება. ამიტომ ვთვლით, რომ მნიშვნელოვანია, ჩვენი გამოცდილება პატარა ასაკშივე გავუზიაროთ ბავშვებს, რათა დროულად გაცნობიერებულ იქნეს გარემოს როლი ჩვენს ცხოვრებაში, მისი დაცვის მნიშვნელობა და თითოეული ჩვენგანის პასუხისმგებლობა ამ პროცესში. ამ მიმართულებით განათლების როლი უმნიშვნელოვანესია და ამიტომ ჩვენ იმ ადამიანებთან ვთანამშრომლობთ,  რომლებიც მდგრადობის მიმართულებით მუშაობენ. შარშან ჩავერთეთ გოეთეს ინსტიტუტის პროექტში „გავერთიანდეთ მდგრადი მომავლისთვის“, რომლის ფარგლებშიც ვითანამშრომლეთ ქუთაისში პედაგოგებთან, ჩავატარეთ ინტეგრირებული გაკვეთილები. ჩვენ მიერ ჩატარებული სემინარები სხვადასხვა საგნის პედაგოგების თანამშრომლობის ხელშეწყობას ისახავდა მიზნად.

ფიზიკის ხელოვნებისა და გერმანულის მასწავლებლების მცდელობით მეორადი დაშლილი მოწყობილობებისგან სანათები შევქმენით. პროცესები და საგნები, რომლებიც სანათურის ანთებას იწვევს შევისწავლეთ და ერთად ვიმუშავეთ ობიექტის დიზაინსა და ვიზუალური მხარეზე.

ვითანამშრომლეთ ქიმიის პედაგოგებთანაც და ბუნებრივი ნივთიერებების სინთეზით მივიღეთ ფერები. მაგალითისთვის: სხვადასხვა ბოსტნეულის ნახარში ძმართან ან ლიმონის წვენთან შერევისას სხვადასხვა ფერს გვაძლევს, რომლითაც პედაგოგებმა ნახატები შექმნეს და შემდეგ ნახატებისგან ბლოკნოტებიც აკინძეს.

ნებისმიერ სკოლას შეუძლია სასწავლო აქტივობებში მსგავსი შინაარსის ჩადება, რაც მასწავლებელთა და ასევე მოსწავლეთა დამოკიდებულებას მგდრადობის მიმართ უდავოდ საინტერესო ასპექტს შეჰმატებს და სასწავლო პროცესს გაამდიდრებს.

 

რამდენად გამოიყენება ასეთი მეთოდები დღეს სკოლის პრაქტიკულ საქმიანობაში?

 

მე, როგორც მშობელი და როგორც სკოლის მოსწავლეების დედა ვაკვირდები, რომ მსგავსი მეთოდები სკოლაში აქტიურად არ გამოიყენება, თუმცა ამის გაკეთება ძალიან მარტივია და არც დამატებითი რესურსს მოითხოვს. ასეთ პროცესს სჭირდება პედაგოგების ერთად თავმოყრა და იმაზე დაფიქრება, თუ როგორ შეიძლება სხვადასხვა სასკოლო საგნების ერთმანეთთან დაკავშირება.

 

თქვენ არ გაქვთ მუდმივი საგამოფენო სივრცე, მაგრამ მაინც აქტიურად მუშაობთ ECO-ხელოვნების მიმართულებით. საზაფხულო ბანაკიც განახორციელეთ ბედიანის ბავშვთა ცენტრთან ერთად? რა იყო თქვენი მუშაობის ძირითადი კომპონენტები?

 

„შუქურას“ ECO-ხელოვნებისა და დიზაინის სახელოსნო მუშაობს სპეციფიკურად. დამკვეთი ორგანიზაციები თავისთან გვიწვევენ ღონისძიების ჩასატარებლად და ჩვენ ვცდილობთ, თემატიკა მათ მიმართულებასა და ინტერესის სფეროს მოვარგოთ, რომელიც ლოგიკურად ჩაეწერება მოცემულ კონტექსტში.

წელს პირველად ვითანამშრომლეთ საზაფხულო ბანაკის ფორმატში წალკის მუნიციპალიტეტის დაბა ბედიანში არსებულ ბავშვთა ცენტრთან. ჩვენი მუშაობის ძირითადი კომპონენტი შემეცნებაა და რადგან ბედიანი ბუნების წიაღშია, შევეცადეთ ჩვენი აქტივობებიც ბუნებასთან მიმართებაში დაგვეგეგმა და ამისათვის ადგილზე მოპოვებული მასალებით გვემუშავა. ამიტომ ავირჩიეთ იაპონელი დიზაინერის, მასაიო ავეს დიზაინის სწავლების მეთოდოლოგია, რომელიც დაფუძნებულია გარემოს დაკვირვებაზე. ეს არის იმდენად მარტივად დაგეგმილი საგანმანათლებლო პროცესი, რომ 4 წლიდან ბავშვს შეუძლია მასში მონაწილეობის მიღება. მასაიო ავეს მეთოდის გამოყენებით ბავშვებმა, რომლებსაც არ ჰქონდათ არანაირი შეხება ხატვასთან, ბუნებაზე, ფოთლებზე, ყვავილებზე ლუპით დაკვირვებისას შექმნეს რეალისტური ესკიზები და ჩანახატები, მუშაობის პროცესისას კი ისეთი დეტალები აღმოაჩინეს, რომელსაც ჩვენ შეუიარაღებელი თვალით ვერ ვხედავთ.

ბედიანის ბანაკის ფარგლებში ასევე გავაკეთეთ ფურცლები ბალახისგან. ბალახისგან ფურცლის გამოყვანის პროცესი ჩვენ, ECO-ხელოვნების და დიზაინის სახელოსნოს ხელმძღვანელებმა მრავალი მცდელობისა და ექსპერიმენტების შედეგად შევიმუშავეთ.

ამას გარდა, ბავშვებმა ბედიანში მობილური ტელეფონებით ჩაწერეს ბუნების ხმები და ერთად შექმნეს მუსიკა. მობილური ტელეფონებით ხელოვნების კონტექსტში მუშაობის საგანმანათლებლო მოდული ავსტრიაში მომუშავე ხელოვანთა ჯგუფმა Mobile Pictures შეიმუშავა, რომლებთანაც ჩვენ ასევე ვთანამშრომლობთ.

ჩემ მიერ აღწერილი პროცესების მიღმა ბავშვებს ბედიანში შესაძლებლობა მიეცათ სოფლის მეურნეობის აქტივობებს გაცნობოდნენ, რის მიმართაც მათ დიდი ინტერესი გამოავლინეს.

 

ვფიქრობ, ეს მეთოდი სკოლის მასწავლებლებისთვისაც საინტერესო შეიძლება აღმოჩნდეს სასწავლო პროცესის გასამრავალფეროვნებლად

 

ვიმეორებ, რომ ჩვენი მეთოდები არც დიდ აღჭურვას მოითხოვს და არც განსაკუთრებულ ხარჯებს. მონდომებისა და იდეის თანხვედრაა საჭირო. მნიშვნელოვანია ცოდნის პრაქტიკულ პროცესებში ჩართვით მიიტანო ბავშვებთან და არ შემოიფარგლო მხოლოდ სახელმძღვანელოთი. მე ვთვლი, რომ მაგალითისთვის თბილისში შემორჩენილ პარკებსა და ბაღებში ნებისმიერ მასწავლებელს შეუძლია გაიყვანოს ბავშვები და იქვე ელაპარაკოს ბუნებაზე, მცენარეებზე, გამწვანებაზე და აუხსნას, თუ რატომ არის ეს ყველაფერი სასიცოცხლო მნიშვნელობის ჩვენთვის. ეს შეიძლება მაგალითისთვის ნებისმიერმა ბოტანიკის მასწავლებელმა გააკეთოს. ასეთ დროს ცოდნის მიღების პროცესი უფრო სახალისო, მრავალფეროვანი, შემეცნებითი, თვალსაჩინო და შეხებადი ხდება.

 

თქვენმა მუზუმმა საქართველოში პირველი,,მზის სამზარეულო”, ანუ შუქქურა ააწყო და მის აწყობას დაინტერესებულებსაც ასწავლის. შუქქურა კონკრეტული გამოყენებისაა და ფაქტობრივად ამცირებს ბუნებრივი აირის და ელექტროენერგიის მოხმარებას. მოგვიყევით ამის შესახებაც

 

დიახ, ეს არის დანადგარი ,,მზის სამზარეულო”, ანუ შუქ-ქურა, რომელსაც გვინდა პოპულარიზაცია გავუწიოთ. იგი პირველად ორი წლის წინ ქალთა ფონდის დახმარებით შევქმენით და მის დახვეწაში DVV international-ის (სახალხო უნივერსიტეტთა გერმანული ასოციაციის საქართველოს ფილიალი) საგრანტო პროგრამა „ინოვაციური ფონდი“ დაგვეხმარა. ჩვენ გავემგზავრეთ გერმანიაში და გავიარეთ შუქ-ქურას აწყობის კურსები იმ ორგანიზაციაში, რომელმაც თავის დროზე ეს დანადგარი დახვეწა და პოპულარიზაცია გაუწია ევროპასა და მსოფლიოში. ეს არის პარაბოლოიდის ფორმის ქურა, რომელიც მზის სხივებს ირეკლავს და მათი აკუმულირების წერტილში საჭმლის მომზადებასა და წყლის ადუღებას ახდენს. დანადგარი მხოლოდ მზის ენერგიით მუშაობს.

გერმანიაში გავლილმა კურსმა მოგვცა იმის უფლება, რომ თავადაც დავამზადოთ და ვასწავლოთ შუქ-ქურის დამზადება და ჩვენი ცოდნის პოპულარიზაცია მოვახდინოთ. ვფიქრობთ, რომ ეს დანადგარი

საქართველოს მთიანი რეგიონებისთვის მისწრებაა, იქ სადაც გაზის და ელექტროენერგიის ნაკლებობაა და მზიანი დღეები და მოწმენდილი ცა ჭარბადაა. თუმცა მისი გამოყენება ქალაქშიც შეიძლება. ამ დანადგარით ბუნებრივი რესურსის – მზის ენერგიის მაქსიმალურად ეფექტურად გამოყენება და სხვა ამოწურვადი რესურსების დაზოგვაა შესაძლებელი.

 

სამომავლო გეგმებზე საუბარი ალბათ რთულია მუდმივი საგამოფენო სივრცის არარსებობ გამო, მაგრამ მაინც რა მიზნები გაქვთ, რომელთა განახორციელებაც გსურ?

 

მიუხედავად, იმისა რომ შენობა არ გვაქვს, ჩვენ ვაგრძელებთ მომთაბარე ფორმატში მუშაობას. იმედია, მომთაბარე გამოფენების გაკეთების საშუალებაც მოგვეცემა, რომლებსაც ხანგრძლივი ვადით დავგეგმავთ, რათა მათ მაქსიმალურად ბევრი მნახველი ჰყავდეს.

 

 

 

 

კომენტარები

მსგავსი სიახლეები

ბოლო სიახლეები

ვიდეობლოგი

ბიბლიოთეკა

ჟურნალი „მასწავლებელი“

შრიფტის ზომა
კონტრასტი