ინდივიდუალური განვითარების გეგმა (An individual development plan (IDP)) საერთაშორისო გამოცდილების ერთგვარი მონაპოვარია. იგი შეიძლება იყოს: 1. მოსამზადებელი თუ შემდგომი პერიოდების უკუკავშირით დამსაქმებლისა და დასაქმებულის ურთიერთობის ხელშემწყობი ინსტრუმენტი[1]; 2. პიროვნული ზრდისთვის დადგენილი ინდივიდუალური განვითარების გზამკვლევი, რომელიც განსაზღვრავს, რა მიზნები და მოლოდინები შეიძლება გვქონდეს შემდგომი სამუშაო პერიოდისთვის ჩვენი საურთიერთო, სწავლების, კვლევითი, პროფესიონალური თუ კარიერული ზრდის კომპეტენციების განვითარების მიზნით[2]; 3. ინდივიდუალური განვითარების, სხვანაირად: ინდივიდუალური განათლების[3] გეგმა იქმნება მოსწავლეთა სწავლების ხელშესაწყობად იმ ადამიანების (მშობლების, მასწავლებლების…) თანხმობითა და მხარდაჭერით, ვინც ჩართულია ბავშვის ან ახალგაზრდის აღზრდისა და განვითარების პროცესში[4]. ამ მიზნით იგი შეუზღუდავია იმ კონტექსტებისა (ადგილი – სახლი, სკოლა, სოციუმი…) და საჭიროებების გათვალისწინებით, რომლებიც მოზარდის განვითარებისთვის უმნიშვნელოვანეს ფუნქციას ასრულებს. საქართველოში მოსწავლეთა ინდივიდუალური განვითარების მიზნით რამდენადმე განსხვავებული გეგმა გამოიყენება.
ისგ – ინდივიდუალური სასწავლო გეგმის აბრევიატურა და ინდივიდუალური განვითარების გეგმის სახესხვაობაა. რამდენიმე წელია, რაც იგი ქართულ საგანმანათლებლო სივრცეში ახალ ტერმინად მკვიდრდება. ინდივიდუალური სასწავლო გეგმა მოსწავლის საგანმანათლებლო საჭიროებებზე მორგებული დოკუმენტია, რომელშიც იწერება მოსწავლის ინდივიდუალური სასწავლო მიზნები და ამ მიზნების განხორციელების გზები. ისგ დგება სპეციალური საგანმანათლებლო საჭიროების მქონე მოსწავლეებისთვის და ეფუძნება ეროვნულ სასწავლო გეგმას მისი მოთხოვნების მაქსიმალური გათვალისწინებით.
მოსწავლის სწავლების პროცესში სირთულეების გამოვლენისა და მათი განსაზღვრის შემდეგ დამრიგებელი, ბავშვის მშობელთან შეთანხმებით, მიმართავს სკოლის ადმინისტრაციას. ამის შემდეგ იგეგმება შეხვედრა, რომელსაც ესწრება სკოლის ადმინისტრაცია, ბავშვის ყველა მასწავლებელი, ბავშვი (თუ ეს შესაძლებელია) და მისი მშობელი. ასეთ შეხვედრებზე არ უნდა იყოს სტრესული გარემო. მნიშვნელოვანია, ბავშვს და მის მშობელს განემარტოს შეხვედრის პოზიტიური მიზანი. თუკი აღმოჩნდება, რომ მოსწავლე, მასწავლებლების მიერ სხვადასხვა სტრატეგიების და მიდგომების მიუხედავად, ვერ სძლევს ეროვნულ სასწავლო გეგმას, განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს მულტიდისციპლინური გუნდის შეფასებისა და რეკომენდაციების გათვალისწინებით სკოლის გუნდი წერს ინდივიდუალურ სასწავლო გეგმას.
ინდივიდუალური სასწავლო გეგმაში დეტალურად უნდა განისაზღვროს:
- სასწავლო შედეგები, სწავლების სტრატეგიები და სასწავლო (როგორც საკლასო, ისე საშინაო) აქტივობები შერჩეულ საგანში/საგნებში;
- დრო, რომელსაც მასწავლებელი დაუთმობს ინდივიდუალური სასწავლო გეგმით განსაზღვრული სასწავლო შედეგების მიღწევას თითოეულ საგანში;
- მოსწავლისათვის საჭირო დამატებითი ჯგუფური/ ინდივიდუალური მეცადინეობები, მეცადინეობების გრაფიკი, ადგილი და ხანგრძლივობა;
- დამატებით ჯგუფურ/ინდივიდუალურ მეცადინეობებზე პასუხისმგებელი პირი: მასწავლებელი, სპეციალური მასწავლებელი, ასევე მეცადინეობა შესაძლებელია განხორციელდეს ფსიქოლოგის ჩართულობით და სხვა; სსსმ მოსწავლისათვის დამატებითი დამხმარე პერსონალის (სანიტარი, ძიძა და სხვა) საჭიროება;
- სასწავლო პროცესში გამოსაყენებელი მასალა (სახელმძღვანელოები და მოსწავლისათვის საჭირო დამატებითი საგანმანათლებლო მასალა) და მასალის უზრუნველყოფაზე პასუხისმგებელი პირი (რომელიც შეიძლება იყოს მშობელიც);
- მოსწავლისათვის საჭირო დამატებითი ტექნიკური რესურსი.
ინდივიდუალური სასწავლო გეგმა უნდა ითვალისწინებდეს ინფორმაციას ბავშვის ინტერესების, ძლიერი და სუსტი მხარეების შესახებ აკადემიური, შემეცნებითი, სოციალური, ქცევითი, ემოციური, მოტორული და სხვა სფეროების მიხედვით.
ისგ-ში მაქსიმალურად უნდა იყოს წარმოდგენილი სსსმ მოსწავლის სწავლის ყველა საგანმანათლებლო საჭიროება და მისი დაკმაყოფილების გზები, მოსწავლის ინტერესები და ინდივიდუალური შესაძლებლობები, აგრეთვე ყველა დამატებითი აქტივობა, რომელიც საჭიროა გეგმით გათვალისწინებული მიზნების მისაღწევად. ისგ იქმნება სასწავლო წლის დაწყებამდე არაუგვიანეს ერთი კვირისა ან მოსწავლის სპეციალური საჭიროების გამოვლენიდან ერთი თვის ვადაში.
ეროვნული სასწავლო გეგმა ბავშვის საჭიროებებს უნდა მოერგოს: გეგმის გადაწყობის – აკომოდაციის, ცვლილების/გამარტივების – მოდიფიკაციის და ალტერნატიული მიზნების შეტანის გზით.
გადაწყობა (აკომოდაცია) გულისხმობს სასწავლო გარემოს, პირობების შეცვლას სასწავლო მიზნებში ცვლილებების შეტანის გარეშე. მაგალითად, მედველობის დეფიციტის მქონე პირისთვის ტექსტის შრიფტის ზომის გაზრდა, სამუშაო დროის დამატება, წერითი გამოცდის ზეპირი ფორმით გამოკითხვა და სხვა. აკომოდაცია არ გულისხმობს მასალის შინაარსის და სირთულის დონის ცვლილებას.
სასწავლო გეგმის მოდიფიკაცია გულისხმობს ეროვნილის სასწავლო გეგმით განსაზღვრული მისაღწევი შედეგების რაოდენობრივ ან თვისებრივ ცვლილებას, რაც მოითხოვს სასწავლო მიზნების შემცირებას, გაზრდას, გამარტივებას ან გართულებას.
ალტერნატიული მიზნის ფორმულირება – ალტერნატიული მიზანი არ არის განსაზღვრული ეროვნული სასწავლო გეგმით. მისი საჭიროების შემუშავება დგება, როდესაც მოსწავლეს არ შეუძლია ეროვნული სასწავლო გეგმით დადგენილი მინიმალური ბარიერის გადალახვა ან შეიძლება იყოს პარალელური გეგმის სახით. (აღნიშნული მიზნები მიმართულია, ძირითადად, დამოუკიდებელი ცხოვრებისათვის საჭირო უნარების განვითარებაზე).
შემუშავებული მიზნები ეფუძნება SMART (გონივრულ) მოდელს და ისინი უნდა იყოს:
- (S –) სპეციფიკური – მარტივად დაწერილი, კონკრეტული; მოსწავლის მოსალოდნელი ქცევა და შესრულების კრიტერიუმები კი – ნათელი;
- (M –) მოსწავლის მიღწევების მზომი, მონიტორინგის საშუალების მომცემი;
- (A –) აწონილ-დაწონილი, შესაბამისი მოსწავლის საგანმანათლებლი საჭიროებისადმი;
- (R –) რეალისტური, მისაღწევი, მოსწავლის შესაძლებლობების გათვალისწინებით;
- (T –) ტაბელური, თანადროული, დროის კონკრეტულ მონაკვეთში განსახორციელებელი.
მიზნების შემუშავება ხდება მოსწავლის ძლიერი და სუსტი მხარეების, მიმდინარე, აქტუალური ცოდნის დონის, მასწავლებლის და მშობლის პრიორიტეტების გათვალისწინებით.
თითოეული სსსმ მოსწავლისათვის სკოლამ უნდა განსაზღვროს ინდივიდუალური სასწავლო გეგმის შესამუშავებლად სამუშაო ჯგუფი (შემდგომში – ისგ ჯგუფი), რომელიც უზრუნველყოფს სსსმ მოსწავლისათვის ინდივიდუალური სასწავლო გეგმის შემუშავებას და ხელს შეუწყობს მის განხორციელებას. ისგ-ს ჯგუფი ვალდებულია მონაწილეობა მიიღოს ისგ-ს შიდა მონიტორინგში და მასალა წარუდგინოს სკოლის დირექტორს.
ისგ ჯგუფში უნდა გაერთიანდნენ ის პედაგოგები, რომლებიც უშუალოდ ასწავლიან მოსწავლეს, აგრეთვე მშობელი/მშობლები, სკოლის ადმინისტრაციის წევრი/წევრები, ფსიქოლოგი, მეტყველების თერაპევტი ან სპეციალური მასწავლებელი.
ისგ ჯგუფს უნდა ჰყავდეს კოორდინატორი, რომელიც წარმართავს ჯგუფის წევრების მუშაობას და პასუხისმგებელია ჯგუფის საქმიანობაზე; სასურველია, ჯგუფს ხელმძღვანელობა გაუწიოს დამრიგებელმა ან სპეციალურმა მასწავლებელმა.
ინდივიდუალური სასწავლო გეგმის შედგენის შემდეგ უნდა ჩატარდეს ისგ ჯგუფის წევრების მინიმუმ ერთი მიმდინარე და ყოველი სემესტრის ბოლოს ერთი შემაჯამებელი შეხვედრა. შეხვედრებზე განიხილება გეგმის შესრულების მიმდინარეობა და გეგმაში შესატანი ცვლილებები (თუკი ამის საჭიროება არსებობს). გეგმის განხორციელების მონიტორინგის შედეგად გეგმა ექვემდებარება პერიოდულ ცვლილებებს. ინდივიდუალური გეგმით წარმართული სასწავლო პროცესის ეფექტურობის შეფასების მიზნით, საჭიროა პერიოდული (4-6 კვირაში ერთხელ) მონიტორინგი, რაც გულისხმობს ისგ ჯგუფის შეკრებას, პროცესის განხილვას და მიზნების გადახედვას. ისგ ჯგუფის შეხვედრებზე იწარმოება სხდომის ოქმები. ყველა სხდომის ოქმი ინახება მოსწავლის პირად საქმეში.
ინდივიდუალური სასწავლო გეგმა შედგენისთანავე დასამტკიცებლად წარედგინება პედაგოგიურ საბჭოს. ისგ ჯგუფმა სასწავლო წლის ბოლოს სკოლის ადმინისტრაციას უნდა მიაწოდოს სსსმ მოსწავლის პირად საქმეში შესატანად მოსწავლის შესახებ წარმოებული სრული დოკუმენტაცია (ინდივიდუალური სასწავლო გეგმა, სამედიცინო დაწესებულების მიერ გაცემული ცნობები და სხვ.). ყოველი სასწავლო წლის ბოლოს სსსმ მოსწავლის თითოეული საგნის მასწავლებელმა ისგ ჯგუფის კოორდინატორისათვის გადასაცემად უნდა მოამზადოს სსსმ მოსწავლის მიღწევის ანგარიში, რომელიც წარედგინება პედაგოგიურ საბჭოს და მშობელს[5].
როგორ დავწეროთ ისგ?
უპირველეს ყოვლისა, უნდა გვახსოვდეს, რომ ისგ ჩვენი მოსწავლის ინდივიდუალური განვითარების სერიოზული ინსტრუმენტია. ამიტომ მისი შექმნის გადადება ან უგულებელყოფა არ ეგების. ქართული ინდივიდუალური სასწავლო გეგმის ნიმუშების ნახვა შესაძლებელია აქ: https://ncp.ge/ge/inclusive-education/general-part/individualuri-sastsavlo-gegmis-nimushebi თუმცა ცალკეული საგნებისთვის აქ მოტანილი ინფორმაცია, რა თქმა უნდა, საკმარისი არ არის. მნიშვნელოვანია, ინდივიდუალური განვითარების გეგმაში დეტალურად იყოს გაწერილი ყველა აქტივობა თუ მულტისენსორული სტრატეგია, რომელიც მოსწავლის სწავლას წაახალისებს, შეუქმნის სწავლის განწყობას, აუმაღლებს მოტივაციას და განაწყობს სწავლისთვის. რესურსებად გამოვიყენოთ ფერადი ცარცი, მარკერები, იმგვარი საგნები, რომლებთან შეხვედრა და შეხება გაახალისებთ და სტიმულს მისცემთ. სხვა ყველაფერი, მართალია, ფორმალობაა, თუმცა მისი არსებობა გარკვეულ შიშებსა თუ დაძაბულობას მაინც უკავშირდება და ამიტომაც საჭიროდ ჩავთვალეთ მისთვისაც დრო გამოგვენახა. ვინძლო, მავანს გამოადგეს და მასწავლებლობის ურთულესი ხვედრი იოტისოდენად მაინც შეუმსუბუქოს.
სასურველია, საგნობრივ ინდივიდუალურ სასწავლო გეგმას დაერთოს თავფურცელი, რომელზეც დატანილი იქნება ინფორმაცია სკოლის, კლასისა და საგნის შესახებ, ასევე მოსწავლის, საგნისა და სპეცპედაგოგის, ასევე კლასის დამრიგებლის სახელები, გვარები და სასწავლო წელი. მომდევნო გვერდებზე კი აიტვირთოს შემდეგი ტიპის ინფორმაცია:
სახელმძღვანელო – X XX-ის ,, ქართული ენა და ლიტერატურა“, Vკლასი.
Y-ის პრობლემა: სმენის მე-4 ხარისხის დაქვეითება, სმენაჩლუნგობა (თუმცა სარგებლობს კოხლეარული იმპლანტით), მეტყველების შეფერხება, სწავლაში მნიშვნელოვნად ჩამორჩენა. მშობლის გადაწყვეტილებით, Y არ ფლობს ჟესტურ ენას. მეტყველების პრობლემების გამო იგი ხშირად მიმართავს სხეულის ენასა და საკუთარი აზრების ნახატებით გადმოცემის მეთოდს. Y ფლობს მშობლიური ენის ლექსიკის უმწირეს მარაგს. არ სარგებლობს ლოგოპედის დახმარებით. ამდენად, მნიშვნელოვნად გვესახება, ქართულის გაკვეთილებზე Y-მა ისარგებლოს ამავე საგნის დაწყებითი საფეხურის მოდიფიცირებული სტანდარტით.
მოსწავლემ უნდა შეძლოს:
(I). 1 სათანადო სამეტყველო ქცევის გამოვლენა მისალმებისადა დამშვიდობების საკომუნიკაციო სიტუაციაში.
(I). 2 სტანდარტით განსაზღვრული სხვადასხვა ტიპის ადაპტირებული ტექსტების მოსმენა, შეძლებისადგვარად გაგება-გააზრება და ნახატებით გადმოცემა.
(I).3 პირადი დამოკიდებულების გამოხატვა ტექსტის თემის, მასში განხილული საკითხების მიმართ; მხატვრული ნაწარმოების პერსონაჟ(ებ)ის, მისი/მათი ქცევის შეფასება და საკუთარი თვალსაზრისის ემოციით ან ნახატებით გადმოცემა.
(I). 4 ნაცნობი ლექსიკის სათანადოდ გამოყენება; მართლმეტყველებისა და სამეტყველო ეტიკეტის საბაზისო ნორმების დაცვა.
(I).5 ზეპირმეტყველების ნაცნობი სტრატეგიების გამოყენება მიზნის შესაბამისად.
- 2. მიმართულება: კითხვა
შედეგების ინდექსი: მოსწავლემ უნდა შეძლოს:
(I).6 დამარცვლით კითხვა.
(I).7 სტანდარტით განსაზღვრული სხვადასხვა ტიპის ტექსტების ადაპტირებული ვერსიების წაკითხვა და გაგება- გააზრება; ტექსტში ვერბალური და არავერბალური ფორმით მოწოდებული ინფორმაციის (მაგ., ილუსტრაციისა და ტექსტის) ურთიერთდაკავშირება.
(I).8 მცირე ზომის მხატვრული ტექსტების ინტერპრეტირება არავერბალური გზით; ვერბალური ინფორმაციის ვიზუალურად გარდაქმნა და/ან პირიქით.
(I).9. წაკითხული ტექსტის მიმართ პირადი დამოკიდებულების გამოხატვა;
- მიმართულება: წერა
შედეგების ინდექსი: მოსწავლემ უნდა შეძლოს:
ქართ.დაწყ.(I).13 სტანდარტით განსაზღვრული სხვადასხვა ტიპის მცირე ზომის მარტივ ტექსტებში გამოტოვებული სიტყვების ჩასმა. ორ ან სამსიტყვიანი წინადადებების შექმნა.
ქართ.დაწყ.(I).14 კალიგრაფიისა და მართლწერის საბაზისო ნორმების დაცვა.
მიმართულება: ზეპირმეტყველება
გრძელვადიანი მიზანი (წლიური)
ქართ. V. 1. მოსწავლეს აქვს ასაკის შესაფერისი სირთულის ადაპტირებული ტექსტების მოსმენის უნარი, თუკი იგი დასურათებულია. (მოდიფიცირებულია)
მოკლევადიანი მიზნები
- „კარგის“ და „ცუდის“ პრიმიტივებზე დაყრდნობით გამოხატავს საკუთარ ემოციურ დამოკიდებულებას მოსმენილ ტექსტებში გადმოცემული ფაქტების მიმართ
მიანიშნებს ნაწარმოების პერსონაჟის დადებით და უარყოფით თვისებებზე.
|
მიზნის შესაბამისი აქტივობები
|
რესურსი
|
|
| 1 | ტექსტში გადმოცემული ფაქტების შესახებ დასმულ კითხვაზე ერთ/ორსიტყვიანი პასუხის გაცემა | ადაპტირებული ტექსტი, ნახატები, ფოტოები |
| 2 | მხატვრული ნაწარმოების პერსონაჟის შესახებ დასმულ კითხვაზე ერთ/ორსიტყვიანი პასუხის გაცემა, ფოტოს,ნახატის ამორჩევა | სახელმძღვანელო, ნახატები, ფოტორეპროდუქციები |
| 2 | სურათებიდან მასწავლებლის მიერ მითითებული პერსონაჟის ამორჩევა (თითის დადება) და სახელის გამეორება | სახელმძღვანელო, ნახატები, ფოტორეპროდუქციები, ფაზლი |
| 3 | დადებითი (ან უარყოფითი) პერსონაჟის შესაბამისი ნახატის გაფერადება, სახელების წარმოთქმა, გამეორება | გასაფერადებლები, ფერადი ფანქრები ან ფლომასტერები |
| 4. | პერსონაჟის ხასიათის დადებითი და უარყოფითი თვისებების გარჩევა | თვისებების ჩამონათვალი, ბარათები, კალამი |
| 5. | „კარგის“ პრიმიტივზე დაფუძნებული ნახატის, კომიქსის ჩვენება და მსგავსის შექმნა | ფლიპჩარტი, ფერადი მარკერები, ფანქრები, სახატავი რვეული |
მიმართულება: კითხვა
გრძელვადიანი მიზანი (წლიური)
ქართ. V. 11. მოსწავლეს შეუძლია ადაპტირებული ტექსტის ვერბალური და არავერბალური ნაწილების ერთმანეთთან დაკავშირება
( მოდიფიცირებულია)
მოკლევადიანი მიზნები
- ქმნის წაკითხული ან მოსმენილი ტექსტის ილუსტრაციას/ილუსტრაციებს
- დამარცვლით წაკითხული წინადადებიდან გამოყოფს საგნის სახელებს და პლასტელინით ან თიხით ამზადებს მათ.
- დამარცვლით კითხულობს ტექსტს, აკვირდება მასზე დართულ ილუსტრაციებს და მიანიშნებს, რა არის მასზე გამოხატული
- აკვირდება და აფასებს თანატოლის მიერ შექმნილ ილუსტრაციას იმ თვალსაზრისით, რომ შეადაროს საკუთარ ილუსტრაციას.
|
მიზნის შესაბამისი აქტივობები
|
მეთოდები |
რესურსი
|
|
| 1 |
ჯგუფური მუშაობა – ჯგუფისთვის შერჩეულ დავალებაში განსაზღვრულია სსსმ მოსწავლის როლი და მნიშვნელობა |
“მინი ლექსოკონი” – შესასწავლ საკითხთან დაკავშირებით ჯგუფის წევრების დახმარებით მოსწავლე ქმნის დასურათებულ მინი ლექსოკონს
„გალერეა“ – ლექსიკონში მოცემულ საგნებს ძერწავს თიხით ან პლასტელინით და ჯგუფის წევრების დახმარებით ბარათებზე აწერს საგანთა სახელწოდებებს. შემდეგ კი კითხულობენ მათ. |
სახელმძღვანელო, A4 ფორმატის ფურცელი/რვეული, ფერადი კალმები, ფერადი ფანქრები, დაფა, მარკერები,
მაგნიტები
|
| 2 |
წყვილში მუშაობა |
მეწყვილესთან ერთად კითხვა
„დაკარგული სიტყვები“ – ადაპტირებული ტექსტის მონაკვეთიდან, რომელსაც სსსმ მოსწავლე უკვე გაეცნო, მეწყვილე სთავაზობს შესიტყვებებს გამოტოვებული ადგილებით, რომელიც ტექსტიდან უნდა შეავსოს.
|
ადაპტირებული ტექსტი, კალამი, შავი ფანქარი |
| 3 | ინდივილუალური მუშაობა
|
„ჩემი მიკროფონი“ – სსსმ მოსწავლეს გადაეცემა მიკროფონი, რათა კლასს გააცნოს მისი ტექსტის კითხვის შედეგი. | სათამაშო მიკროფონი, ტექსტი. |
| 5. | მუშაობა კლასში | „მკითხველის თეატრი“ – ტექსტის გუნდური კითხვა და სხვ. | სახელმძღვანელო |
მიმართულება: წერა
გრძელვადიანი მიზანი (წლიური)
ქართ. V. 13. მოსწავლეს შეუძლია მცირე ზომის ტექსტების (2-3 სიტყვიანი) შექმნა (მოდიფიცირებულია)
მოკლევადიანი მიზნები
- 1. თხრობითი წინადადების ბოლოს სვამს წერტილს.
- იცავს სიტყვებს შორის მანძილს.
- ქმნის მარტივ (ორ-სამსიტყვიან) წინადადებას
|
მიზნის შესაბამისი აქტივობები
|
რესურსი
|
|
| 1 | მასწავლებლის მიერ მიცემულ ტექსტში წერტილის დასმა | პროგრამის შესაბამისი მოთხრობების ადაპტირებული ვარიანტები, კალამი , რვეული |
| 2 | მოსმენილი სიტყვის/სიტყვების ჩაწერა | კალამი, რვეული, მარკერები, დაფა |
| ნანახ (ცოცხალი ბუნების) საგნებზე (ვაშლი, წყალი, ხე, ყვავილი) შეხება და მათი სახელწოდებების ჩაწერა წითელი მარკერებით | წითელი მარკერი, დაფა | |
| 3 | მასწავლებლის მიერ მიცემული ტექსტიდან არსებითი სახელების წითელი ფერის მარკერით ამოწერა | პროგრამის შესაბამისი მოთხრობების ადაპტირებული ვარიანტები, კალამი, ფერადი მარკერები, დაფა |
| საგნებზე შეხება და მათ ქმედებებზე დაკვირვება (ვაშლი გორავს, შევჭამე; წყალი იღვრება…) ზმნების მწვანე მარკერით ჩაწერა | მწვანე ფერის მარკერი, დაფა
|
|
| 4 | მასწავლებლის მიერ მიცემული ტექსტიდან ზმნების მწვანე ფერის მარკერით ამოწერა | პროგრამის შესაბამისი მოთხრობების ადაპტირებული ვარიანტები, კალამი, ფერადი მარკერები, დაფა |
| საგნებზე შეხება, დაკვირვება და თვისებების ამოცნობის (როგორია?) შემდეგ ზედსართავი სახელების ლურჯი მარკერით ჩაწერა | ლურჯი ფერის მარკერი, დაფა | |
| 5 | მასწავლებლის მიერ შეთავაზებული ტექსტიდან ზედსართავების ლურჯი ფერის მარკერებით ამოწერა | ლურჯი ფერის მარკერი, დაფა |
| მასწავლებლის მიერ მიცემული ტექსტიდან იმ წინდადებების გადაწერა, რომელთა ბოლოსაც წერტილი წერია.
არსებითის, ზმნების, ზედსართავების დასწავლილი ფერებით ამოწერა |
პროგრამის შესაბამისი მოთხრობების ადაპტირებული ვარიანტები, კალამი, ფერადი მარკერები, დაფა, ქვიშა. | |
| 6 | მასწავლებლის მიერ მიცემული ტექსტის გადაწერა და წერტილის დასმა. | პროგრამის შესაბამისი მოთხრობების ადაპტირებული ვარიანტები, კალამი, რვეული |
| 7 | სიტყვათა შორის მანძილის დაცვით და დაუცველად დაწერილი სიტყვების გარჩევა | შესაბამისი სიტყვების სია, კალამი, რვეული |
| 8 | მასწავლებლის მიერ მიცემული ტექსტიდან ისეთი სიტყვების ამოცნობა, რომელთა შორის არაა დაცული მანძილი (თითის დადება, ხაზის გასმა) | პროგრამის შესაბამისი მოთხრობების ადაპტირებული ვარიანტები, კალამი |
| 9 | მასწავლებლის მიერ მიცემული ტექსტის გადაწერა სიტყვებს შორის მანძილის დაცვით | პროგრამის შესაბამისი მოთხრობების ადაპტირებული ვარიანტები, კალამი, რვეული, დაფა, მარკერი, ქვიშა. |
| 10 | მასწავლებლის მიერ მიცემული ილუსტრაციების მიხედვით მარტივი წინადადების შექმნა.
|
ილუსტრაციები, კალამი, რვეული, დაფა და მარკერები |
| 11 | მარტივი წინადადების შექმნა
|
რვეული, კალამი, დაფა და მარკერები, ქვიშა |
აღნიშნული სტრატეგიების, აქტივობების, მეთოდების, რესურსების სია, რა თქმა უნდა, მასწავლებელმა საჭიროებისამებრ უნდა ცვალოს. თუმცა მთავარია, ინდივიდუალური საგნობრივი სასწავლო გეგმის სრულყოფისათვის ყველა ამ მინიშნების შემდეგ მოხდეს შესასწავლ თემებთან ინტეგრაცია და თემატურ გეგმაში შეივსოს აქტივობების, მეთოდების, ესგ-ს ველები, თარიღების მითითებით.
გეგმას ემატება შეფასების მონიტორინგის ფურცელიც მოკლე და გრძელვადიანი მიზნების შესაფასებლად.
საერთაშორისო სტანდარტის თანახმად, მოსწავლეები, რომლებიც სარგებლობენ ინდივიდუალური განმავითარებელი გეგმით, თავადაც ავსებენ თვითშეფასების კითხვარებსაც განსაკუთრებით იმ საგნებში, რომლებსაც ისინი ინდ გეგმის მიხედვით სწავლობენ. გეგმა მაშინვე გადაიხედება, რა დროსაც მოსწავლის მხარდაჭერის საჭიროება და სწავლების მიზნები შეიცვლება. სწავლება კი მიმდინარეობს სხვადასხვა ფუნქციონალური მიმართულებით, როგორიცაა: მოტორული, ენობრივ-საკომუნიკაციო, სოციალური, კოგნიტური და ყოველდღიური აქტივობისთვის საჭირო უნარების განვითარება. გარდა ამისა, დიდი ყურადღება ექცევა საარდადეგებო ამოცანებს. სსსმ მოსწავლეთა წრთვნა-განვითარების პროცესში არდადეგების პერიოდშიც კი გარკვეული ინსტიტუტები ერთვება იმისათვის, რომ მოხდეს სტიმულაცია, მიზნებთან მიახლოება და მხარდაჭერის სერვისების სასარგებლოდ გამოყენება. თუმცა უცხოელ კოლეგებს არც საკუთარ განვითარებაზე ზრუნვა ავიწყდებათ და აქტიურად ადგენენ ინდივიდუალური განვითარების სამოქმედო გეგმებსაც.
როგორ შევადგინოთ იგგ?
ინდივიდუალური განვითარების გეგმა[6] (IDP) არის დოკუმენტი, რომელიც განსაზღვრავს, ჩვენს სამოქმედო მიზნებსა და ხედვებს მომავალი წლისთვის. მისი შექმნის უმოკლეს გზას სამი ძირითადი ბიჯით გავდივართ:
ქვემოთ წარმოდგენილია დამტებითი ინფორმაცია თითოეული ამ ნაბიჯის შესახებ.
- მიზნების განსაზღვრა – მიზნები ძირითადად განისაზღვრება იმით, რისი დასრულებაც გვსურს ჩვენი მისწარფებების სრულყოფისათვის. ისინი შეიძლება მივაახლოოთ ჩვენს კვლევებს, პროფესიული განვითარების საჭიროებას და კარიერულ გეგმებს. ზოგი კატეგორია ენათესავება პროფესიულ განვითარებას და კარიერულ დაგეგმვას. მათ შორისაა: ა. ინტერესების, ღირებულებების და უნარების განსაზღვრა. თვითგანათლება გაგვიიოლებს შემდგომი მიზნების პოვნას, რაც დაგვეხმარება, გავხდეთ უფრო წარმატებული ჩვენს კვლევებსა და არჩეულ პროფესიაში. ბ. კვლევითი არჩევანი – განვსაზღვროთ არჩევანი და დავუკავშიროთ იგი ჩვენთვის საჭირო უნარებს. გ. განვივითაროთ უნარები, რომლებიც საჭიროა კარიერული თვისებების გამომუშავებისთვის. მაგ., გავიაროთ კურსები და შევიძინოთ გამოცდილება. დ. დაუკავშირდით თქვენი სასურველ მიმართულების ადამიანებს და განსაზღვრეთ ორგანიზაციები, რომელთათვისაც მუშაობას ისურვებდით. ე. მოემზადეთ სამსხურის მოსაძებნად: განაცხადეთ, დაწერეთ სამოტივაციო წერილი, გაიარეთ გასაუბრება, მოილაპარაკეთ.
- მიზნების დაკავშირება ხედვასთან – შექმენით ამ წელს მისაღწევი მიზნების ჩამონათვალი. შეუსაბამეთ თქვენი მიზნები SMART (გონივრულ) მოდელს.
- შექმენით განრიგი (ტაიმლაინი) – თითოეული აქტივობა გავწეროთ ვადის მიხედვით. ჩვენი მიზნების და აქტივობების დადამოწმებისას სწორედ განრიგი გვიჩვენებს, რამდენად ახლოს ან შორს ვართ ჩვენ მიერ დასახულ მიზანთან.
შეჯამება
კარგი და სასრგებლო იქნება, თუ იგგ-ს შექმნას ჩვენს მოსწავლეებსაც ვასწავლით, მით უფრო მათ, ვისაც ამჟამად ისგ სჭირდებათ. ოღონდ გვახსოვდეს:
- ისგ მათი ბედის ფურცელია იმისათვის, რომ იგგ ცხოვრებაში წარმატებულად გამოიყენონ;
- ჩვენი გვარები ამ ფურცელს სამუდამოდ აწერია.
[1] https://www.opm.gov/WIKI/training/Individual-Development-Plans.ashx
[2] https://gradschool.fsu.edu/professional-development/individual-development-plan-idp
[3] ამგვარად მხოლოდ შვედეთის განათლების ეროვნული სააგენტო https://www.diva-portal.org/smash/get/diva2:662097/FULLTEXT01.pdf
[4] https://www.torfaen.gov.uk/en/EducationLearning/Specialeducationalneeds(SEN)/Exciting-Changes/Individual-Development-Plans.aspx
[5] https://ncp.ge/ge/curriculum/general-part/general-part/chapter-v-inclusive-education
განათლებისა და მეცნიერების მინისტრის 2012 წლის 11 ოქტომბრის ბრძანება №224/ნ – ვებგვერდი, 12.10.2012წ.
განათლებისა და მეცნიერების მინისტრის 2015 წლის 7 სექტემბრის ბრძანება №118/ნ – ვებგვერდი, 08.09.2015წ.
[6] https://www.mcgill.ca/caps/files/caps/caps_idp.pdf
