სკოლის დემოკრატიულ მართვას პრაქტიკული სარგებელი მოაქვს, რადგან:
- აუმჯობესებს დისციპლინას
სკოლის მართვაში დაინტერესებული პირების, მაგალითად, მოსწავლეების ჩართვა, როგორც წესი, მოითხოვს დისციპლინას. თუ მოსწავლეებს არ შეუძლიათ დაემორჩილონ მკაცრ და მარტივ წესებს, როგორ შეიძლება მათგან გვქონდეს გააზრებული და პასუხისმგებლობაზე დამყარებული გადაწყვეტილების მოლოდინი? გამოცდილება და კვლევები აჩვენებს, რომ როდესაც მოსწავლეებს ვენდობით, ისინი უფრო მეტად პასუხისმგებლიანი ხდებიან. წესები საჭიროა, მაგრამ წესი, რომელიც ემყარება ნდობას უფრო მეტად მდგრადია, ვიდრე შიშსა და სანქციებზე დაფუძნებული წესი. და ნდობაზე დამყარებული წესი უკეთ მუშაობს, როცა არავინ აკვირდება მოსწავლის ქცევას.
- აუმჯობესებს სწავლის პროცესს
სწავლის პროცესი ინდივიდუალურია. მასწავლებელს შეიძლება ჰქონდეს იდეა, როგორ ასწავლოს, მაგრამ სხვადასხვა ადამიანს განსხვავებული სწავლის სტილი შეიძლება ჰქონდეს. დემოკრატიული მართვის შემთხვევაში, მოსწავლეებს სწავლის მეტი თავისუფლება აქვთ – ისინი ირჩევენ, როგორ იმუშაონ და, გარკვეული შეზღუდვების გათვალისწინებით, რა შეისწავლონ. მოტივაციის ნაკლებობასთან და დაბალ მიღწევებთან დაკავშირებული პრობლემები, როგორც წესი, მცირდება, თუ მოსწავლეს სწავლის მეტი თავისუფლება აქვს პროცესში, კერძოდ, რა ისწავლოს და როგორ, ასევე შესაძლებლობის შემთხვევაში, როგორ შეფასდეს მისი ცოდნა.
- ამცირებს კონფლიქტს
როცა ადამიანები ხანგრძლივი პერიოდის განმავლობაში ერთმანეთთან ატარებენ დროს, ყოველთვის არსებობს კონფლიქტის რისკი. განსხვავებულობა და ურთიერთგაგების ნაკლებობა სასკოლო საზოგადოებაში შეიძლება მარტივად იქცეს დისკრიმინაციის, ბულინგის, არატოლერანტულობის ან ძალადობის საფუძვლად. ავტორიტარულ გარემოში, სადაც თანამდებობა ან სოციალური პოზიცია უფრო მნიშვნელოვანია, ვიდრე ინდივიდუალური უფლებები, ადამიანებმა შეიძლება საჭიროდ ჩათვალონ, რომ მათი „გადარჩენისთვის” აუცილებელია, შექმნან ალიანსი. ეს არის კარგი ნიადაგი დისკრიმინაციისა და ბულინგისთვის. თუ სკოლა შეძლებს დანერგოს ურთიერთპატივისცემის კულტურა სასკოლოს საზოგადოების წევრებს შორის, სკოლა უფრო მეტად მიმზიდველი და უსაფრთხო ადგილი გახდება.
- სკოლა კონკურენტუნარიანი ხდება
სკოლის მართვის დეცენტრალიზაცია და სკოლებს შორის კონკურენცია მრავალ ევროპულ ქვეყანაში ახალი ფენომენია. ეს განსაკუთრებით ურბანულ გარემოს ეხება, რადგან ასეთ ადგილებში კონკურენცია უფრო მეტია.
თანამედროვე ევროპელი მოქალაქეები, როგორც წესი, კარგად ინფორმირებული და განათლებული არიან, იყენებენ სამოქალაქო უფლებებს. მათ აქვთ მოლოდინი, რომ საზოგადოება პატივს სცემს მათ სურვილებსა და მოთხოვნებს, რაც გამომდინარეობს მათი შვილებიდან და ასევე პატივს სცემს შვილების სურვილებსა და მოთხოვნებს. ბავშვები აღარ იზრდებიან ისეთ პირობებში, სადაც უფროსს შეკითხვების გარეშე უნდა დაემორჩილო. სკოლები ამ შეცვლილ გარემოებას უნდა მოერგონ. თუ მშობლები რწმუნდებიან, რომ მათ შვილებს არ ეპყრობიან პატივისცემით, ისინი ამ სკოლას „მტრად” მოეკიდებიან და სხვა სკოლას აირჩევენ.
- უზრუნველყოფს დემოკრატიის მდგრადობას
ბავშვები ისე არ იქცევიან, როგორც ჩვენ ვასწავლით. ბავშვები იქცევიან ისე, როგორც ჩვენ ვიქცევით. აზრი არ აქვს სკოლაში დემოკრატიაზე საუბარს და ადამიანის უფლებების სწავლებას, თუ ბავშვი ხედავს, რომ სკოლის მართვა არადემოკრატიულია და სკოლაში არავინ იცავს ადამიანის უფლებებს. საკმარისი არ არის, ბავშვებს აარჩევინოთ საკლასო ოთახის კედლების ფერი. მათ სჭირდებათ რეალური უფლებები ისეთ საკითხებში, რასაც სასწავლო პროცესში მათთვის მნიშვნელოვანი ადგილი უკავია: სწავლების მეთოდოლოგია; სასკოლო პოლიტიკა; სემესტრის დაგეგმვა; ბიუჯეტთან დაკავშირებული საკითხები; ახალი თანამშრომლების შერჩევა და ა.შ. ეს ერთ ღამეში არ ხდება და არ არსებობს სტანდარტული მეთოდოლოგია, რაც ყველასთვის ერთი და იგივე იქნება.
სტატია შედგენილია ევროპის საბჭოს მიერ გამოცემული სახელმძღვანელოს (,,democratic governance of schools”) საფუძველზე.
რევაზ ხოფერია
