კონტურული რუკები აქტიურად გამოიყენება გეოგრაფიის სწავლებისას. სახელმძღვანელოს ავტორები მოსწავლეებს ხშირად სთავაზობენ დავალებებს, რომლებიც გარკვეული მაჩვენებლების კონტურულ რუკაზე გადატანას/ასახვას გულისხმობს. რა თქმა უნდა, ეს სპეციფიკური უნარია, რომელსაც გეოგრაფია ავითარებს. ამით მოსწავლეს საშუალება ეძლევა,მოვლენები სივრცეში აღიქვას, უკეთესად დაიმახსოვროს ესა თუ ის მონაცემი და მისი გავრცელება. თუმცა აქვე არ შეიძლება არ აღინიშნოს ამ დავალებების შეზღუდული ხასიათი; ხშირად სამუშაო მთავრდება იმით, რომ მოსწავლეებს უმოწმებენ, რამდენად აკურატულად მოახერხეს ამ ინსტრუქციის შესრულება.
ჩიკაგოსუნივერსიტეტისპროფესორის ბენჯამინ ბლუმის თეორიისმიხედვით, გამოყოფენ აზროვნებისშემდეგდონეებს: ცოდნას, გაგებას, გამოყენებას, ანალიზს, სინთეზსადაშეფასებას.
აზროვნების ეს დონეები საფეხურებს ქმნიან, სადაც ყოველი მომდევნო უფრო რთულია და მოიცავს ერთ ან რამდენიმე წინა დონეს. ცოდნა, გაგება და გამოყენება აზროვნების ქვედა დონეებად მოიაზრება, ხოლო ანალიზი, სინთეზი და შეფასება – ზედად.
კონტურული რუკის შევსება მოსწავლეებს საშუალებას აძლევს, განივითარონ „გამოყენების” დონე ბლუმის ტაქსონომიის მიხედვით.
ამ წერილის მიზანია, კონტურული რუკების შევსებას მასწავლებლებმა სხვა თვალით შეხედონ და არ დასჯერდნენ ზემოთ აღნიშნულს. განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ეს სწავლების საბაზო და საშუალო საფეხურებზე, როდესაც მხოლოდ კონტურულის შევსება ინტერესმოკლებული ხდება და დაძლევის კუთხით სასწავლო გამოწვევას აღარ წარმოადგენს მოსწავლისთვის.
როგორ გავართულოთ ამგვარი აქტივობები ისე,რომ მოსწავლეებმა შეძლონ უფრო მაღალ სააზროვნო დონეზე ასვლა?
ამისთვის საჭიროა მოვიძიოთ დამატებითი რესურსები და მოსწავლეებს გასაანალიზებელი შეკითხვა დავუსვათ. ერთ-ერთ ნიმუშს ქვემოთ წარმოგიდგენთ.
აქტივობა გათვლილია საშუალო სკოლის მოსწავლეებისთვის, რომლებიც მსოფლიოს გეოგრაფიას გადიან.
აქტივობის მიზანია, მოსწავლეებმაერთმანეთს დაუკავშირონ ქვეყნების სიდიდე, მოსახლეობის რაოდენობა და განვითარების დონე, დაინახონ კავშირი ამ პარამეტრებს შორის.
მიზნისმისაღწევად რამდენიმე რესურსი დაგვჭირდება: ცხრილები, სადაც მოცემულია უდიდესი და უმცირესი ქვეყნები ფართობების მიხედვით (ნახ. 1,ნახ. 2), ასევე (2) – კონტურული რუკა ინდივიდუალურად ყველა მოსწავლისთვის, (3)ცხრილები, სადაც მოცემულია ქვეყნები მოსახლეობის რაოდენობის მიხედვით (ნახ. 3, ნახ. 4) და რუკა, ქვეყნების ცხრილი მშპ-ის მიხედვით (ნახ. 5) და მსოფლიოს პოლიტიკური რუკა, კედელზე გამოკრული იმ შემთხვევისთვის, თუ მოსწავლეებს მისი გამოყენება დასჭირდათ.
ამის შემდეგ კლასს, ზომის შესაბამისად, ვყოფთ ჯგუფებად. დავალებაორი შინაარსისაა. თითოეული შინაარსის დავალება ეძლევა 2-3 ჯგუფს, რათა შემდგომი განხილვა საინტერესო იყოს.
დავალება 1 – მოცემული ქვეყნები (ნახ.1 და ნახ.2), როგორც უდიდესი, ასევე უმცირესი ფართობის მიხედვით,ჯგუფებმა უნდა გამოსახონ კონტურულ რუკაზე შესაბამისი ტექნიკის გამოყენებით, რათა უდიდესი და უმცირესი ერთგვაროვნად არ იყოს ასახული. ამის შემდეგ შეადარონ ეს რუკამშპ-ის მიხედვით შედგენილს (ნახ.5) და იმსჯელონ კავშირზე ამ ორ მაჩვენებელს შორის, განსაზღვრონ, აქვს თუ არა უშუალოკავშირიერთმანეთთან ქვეყნის ტერიტორიის სიდიდეს და ეკონომიკურ განვითარებას. დასკვნა შეუძლიათ წარმოადგინონ სასურველი ფორმით.
დავალება 2 – მოცემული ქვეყნები (ნახ.3 და ნახ.4), როგორც უდიდესი, ასევე უმცირესი მოსახლეობის რაოდენობის მიხედვით, ჯგუფებმა უნდა გამოსახონ კონტურულ რუკაზე შესაბამისი ტექნიკის გამოყენებით, რათა უდიდესი და უმცირესი ერთგვაროვნად არ იყოს ასახული. ამის შემდეგ შეადარონ ეს რუკა მშპ-ის მიხედვით შედგენილს (ნახ.5) და იმსჯელონ კავშირზე ამ ორ მაჩვენებელს შორის, განსაზღვრონ, აქვს თუ არა უშუალოკავშირიერთმანეთთანმოსახლეობის რაოდენობასა და მშპ-ს.დასკვნა შეუძლიათ წარმოადგინონ სასურველი ფორმით.
15 წუთის შემდეგ ჯგუფები წარმოადგენენ თავიანთ მოსაზრებებს, მერე კი იწყება მსჯელობა იმის შესახებ,
ა) რამდენად ახდენს გავლენას ქვეყნის სიდიდე ეკონომიკურ განვითარებაზე;
ბ) რამდენად ახდენს გავლენას მოსახლეობის რაოდენობა ქვეყნის ეკონომიკურ განვითარებაზე.
ნახ.1მსოფლიოსუდიდესი ქვეყნები ფართობის მიხედვით
| ქვეყანა |
ფართობი (მლნ.კვ.კმ) |
| რუსეთი |
17,0 |
| კანადა |
9,9 |
| ჩინეთი |
9,6 |
| აშშ |
9,6 |
| ბრაზილია |
8,5 |
| ავსტრალია |
7,6 |
| ინდოეთი |
3,2 |
| არგენტინა |
2,7 |
| ყაზახეთი |
2,7 |
| ალჟირი |
2,3 |
| კონგოს დემოკრატიული რესპუბლიკა |
2,3 |
| მექსიკა |
2,0 |
| საუდის არაბეთი |
2,0 |
| ინდონეზია |
1,9 |
| სუდანი |
1,9 |
| ლიბია |
1,8 |
| ირანი |
1,6 |
| მონგოლეთი |
1,6 |
| პერუ |
1,3 |
| ჩადი |
1,3 |
ნახ.2მსოფლიოს უმცირესიქვეყნები ფართობის მიხედვით
| ქვეყანა |
ფართობი (კვ.კმ) |
| ვატიკანი |
0,44 |
| მონაკო |
1,96 |
| ნაურუ |
21 |
| ტუვალუ |
26 |
| სან-მარინო |
61 |
| ლიხტენშტეინი |
160 |
| მარშალის კ-ები |
180 |
| სეიშელის კ-ები |
217 |
| სენტ-კიტსი და ნევისი |
269 |
| მალდივის კ-ები |
298 |
| მალტა |
316 |
| გრენადა |
344 |
| სენტ ვინსენტი და გრენადინი |
389 |
| ბარბადოსი |
430 |
| ანტიგუა და ბარბუდა |
442 |
| პალაუ |
459 |
| ანდორა |
468 |
| სენტ ლუსია |
539 |
| სინგაპური |
699 |
