ამ თემაზე წერილის მომზადება, თბილისში, მასწავლებელზე თავდასხმის ამბის გაგებისა და მისი ტრაგიკული გარდაცვალების შემდეგ დავიწყე. მასწავლებელსა და მოსწავლეს შორის უწყინარ მიმოწერას, გავრცელებული ვერსიით, ეჭვიანობის ნიადაგზე, ანგარიშსწორების მიზნით თავდასხმის ორგანიზება მოჰყვა, რასაც საბოლოო ჯამში ახალგაზრდა მასწავლებელი (რეპეტიტორი) ემსხვერპლა.
ზოგადად 2020-2022 წლებში, პანდემიამ და მასთან დაკავშირებულმა შეზღუდვებმა ბევრი რამ შეცვალა მასწავლებლების ცხოვრებაში. ერთ-ერთი ცვლილება შეეხო მოსწავლეებთან კომუნიკაციის ფორმებს. პანდემიამდე ონლაინ სივრცეში მასწავლებელსა და მოსწავლეს შორის მიმოწერა შედარებით იშვიათი მოვლენა იყო. სკოლების მოულოდნელმა დახურვამ, დაბნეულობამ, ტექნოლოგიების დანერგვით გამოწვეულმა სირთულეებმა ყველაფერი შეცვალა. ერთი შეხედვით, ძალიან ჩვეულებრივი გახდა დილის 08:00 საათსა თუ ღამის 23:45 საათზე მასწავლებელ-მოსწავლეს შორის მიმოწერა გაკვეთილის შესახებ.
მოსწავლეებთან (მათ შორის მშობლებთან) ონლაინ კომუნიკაციის საკითხი ქართულ რეალობაში მწვავედ დგას. ბევრჯერ დაუჩივლიათ კოლეგებს და მეც გამომიკითხავს უკმაყოფილება აღნიშნულთან დაკავშირებით. პირადი სივრცის კონტროლი და კომუნიკაციის ეთიკის სტანდარტი, ჩვენ ქვეყანაში ფაქტობრივად არ არსებობს.
სხვა ქვეყნების გამოცდილება
ისეთ ევროპულ ქვეყნებში, როგორებიცაა დანია, ფინეთი, ესტონეთი, ნორვეგია და სხვა სტატიაში წამოჭრილ პრობლემას ეხმიანება მასწავლებლის ეთიკის კოდექსი. ჩამოთვლილ ქვეყნებში მოსწავლე-მასწავლებელს შორის ოფიციალური კომუნიკაცია ძირითადად იწარმოება მხოლოდ სკოლის მიერ დამტკიცებულ პლატფორმებზე (ელ. ჟურნალები, ონლაინ კლასები). მაგალითისათვის, ფინეთში, ეთიკის კოდექსი სრულად არ კრძალავს სოციალური ქსელებით კომუნიკაციას, მაგრამ მასწავლებელს უწესებს მკაფიო პროფესიულ საზღვრებს და სთხოვს კონფიდენციალობის დაცვას. ჯერ კიდევ 2018 წელს, დანიელმა კოლეგებმა გამიზიარეს, რომ მათი სკოლის შინაგანაწესი უკრძალავთ მოსწავლეების დამეგობრებას სოციალურ ქსელებში.
მოსწავლეებთან ონლაინ კომუნიკაციის სტანდარტის დანერგვა საბოლოო ჯამში ჩვენს ინდივიდუალურ ქმედებებსა თუ გადაწყვეტილებებზეა დამოკიდებული. ბოლო პერიოდში, აქტიურად ვიყენებ ელექტრონული ჟურნალის ფუნქციას: მიწერე – მოსწავლეს, მთელ კლასსა და მშობლებს. გასათვალისწინებელია, რომ აღნიშნული ინსტრუმენტი/პლატფორმა წარმოადგენს ოფიციალურ საკომუნიკაციო არხს, ასევე ხელს უწყობს მოსწავლეებისა თუ მშობლების სასწავლო პროცესში ჩართულობასა და რაც მთავარია გვიცავს პირადი მოხმარების სივრცეებში (მესენჯერი, ვატსაფი თუ სხვა) მოსწავლეებთან კომუნიკაციისაგან. თუმცა ელექტრონული ჟურნალის ამ შესაძლებლობის შესახებ მოსწავლეები თუ მშობლები ჯერ კიდევ არ არიან ინფორმირებულნი.
რეკომენდაციები გაუგებრობის თავიდან ასაცილებლად
ქართული რეალობის გათვალისწინებით, მასწავლებლებს მაინც გვიწევს ისეთი პლატფორმების გამოყენება, როგორებიცაა facebook ჯგუფები, მესენჯერისა თუ WhatsApp ჯგუფები და სხვა. ამიტომ გთავაზობთ ჩემეულ რეკომენდეაციებს:
- დანერგეთ ოქროს სტანდარტი – ნებისმიერი მიმოწერა, მათ შორის ინდივიდუალური აწარმოეთ საერთო ჩათში;
- საკომუნიკაციო არხში დაამატეთ დამრიგებელი, სხვა საგნების მასწავლებლები და მშობლები;
- ერიდეთ კლასის ნაწილთან ცალკე „მინი ჩათების“ შექმნასა და მათ მიერ შექმნილ მსგავს ჩათებში მიმოწერას.
წერილში წამოჭრილი საკითხი ნამდვილად პრობლემურია. მასწავლებლები არ ვართ ვალდებულები ვუპასუხოთ მოსწავლეების შეტყობინებას დღის ნებისმიერ მონაკვეთში 24/7-ზე. როგორც წესი, ჩვენი სამუშაო დრო სრულდება 18:00 საათზე. იმედი მაქვს შემოთავაზებული რეკომენდაციები აგარიდებთ უხერხულ მომენტებს.
მოსწავლეებმა უნდა განივითარონ სხვისი პირადი სივრცის პატივისცემის უნარი, რასაც ფაქტია, რომ მასწავლებელთა ძალისხმევის გარეშე ვერ აღწევენ. ვინაიდან, წავაწყდით კომუნიკაციის თავისუფალი ფორმირებით გამოწვეულ უმძიმეს ფაქტს, აუცილებლად უნდა დავფიქრდეთ და ჩამოვაყალიბოთ ზომიერი კომუნიკაციის პრინციპი მოსწავლეებთან.
