ათი საყვარელი წიგნის დასახელება მთხოვეს. დიდხანს არც კი დავფიქრებულვარ, ისე მოექცნენ სიის სათავეში ბავშვობის წიგნები. ვათვალიერებდი სხვა ადამიანების ჩამონათვალსაც და ამდენ განსხვავებულ ადამიანს, რაც გვაერთიანებდა, ეს ბავშვობის საყვარელი საკითხავები იყო.
რაში გვეხმარება წიგნების კითხვა ბავშვობიდან? იქნებ ადრეულ ასაკში მთელი სისრულით ვერ აღვიქვამთ ტექსტს, ბევრ მნიშვნელოვან დეტალს გამოვტოვებთ, ფურცლებს გადავახტებით, ასკინკილათი ვივლით კენტ და ლუწ გვერდებს, რას გამოვტოვებთ და რა გვრჩება აუარება წიგნის წაკითხვის შემდეგ? იქნებ ზოგიერთი წიგნი შეცდომით შევარჩიეთ მოზარდობის ასაკში? ამის მიუხედავად, მაინც მგონია, რომ არ არსებობს არასწორი წიგნები და არ არსებობს არასწორი დრო კითხვისთვის. ნებისმიერ ასაკში რთული თუ მარტივი საკითხავები უკვალოდ არ ქრება და თავიანთ მყარ ფუნდამენტს ქმნიან მომავალი რეფლექსიებისა და განსჯისთვის.
მრავალი წლის გასვლის შემდეგ, როცა ხელმეორედ გადავიკითხავთ ბავშვობის წიგნებს, ვხვდებით, რომ მაშინ ბევრი რამ ვერ შევამჩნიეთ, რაღაც გაგვეპარა და ახლა უკვე ყველაფერი უფრო მეტად ცხადი და ნიშანდობლივი, ძალიან მკაფიო შეტყობინებების მატარებელი გახდა.
“ჯოვანინო და პულჩეროზა” – აი, ეს ერთი ციდა, ძალიან პატარა საბავშვო ზღაპარი, რომლის ავტორი ჯოვანი პირელია, დღეს სულ სხვანაირად იკითხება. ბავშვობაში, თითქოს ინერციით მივდივართ, ლამაზ ამბებს ვეძებთ კეთილი დასასრულით და ზღაპრული სამყაროთი. დიდობაში კი, როცა ისევ გადავიკითხავთ ძველ ზღაპრებს, ფიქრით გავცდებით ყველანაირ მატერიალურ საზღვრებს, ვხედავთ რომ ამ პატარა, კეთილ ზღაპარში დიდი სიბრძნე დევს. ეს სიბრძნე კი მიგვანიშნებს იმაზე, რომ არასოდეს დავასვენოთ ჩვენი გონება, რომ არ შეიძლება მოვდუნდეთ, არ შეიძლება ფიქრი შევწყვიტოთ, არ შეიძლება წარმოსახვის ფანჯრები დავგმანოთ, რადგან გაჩერება გონების პარალიზებაა.
ცხრა ზღვასა და ცხრა მთას იქით, არის დაკარგული მთა, სადაც ცხოვრობენ კეთილი და მშრომელი ადამიანები, რომლებსაც ძალიან უცნაური და სახალისო სახელები ჰქვიათ. აქ ცხოვრობს ოსტატი ჯეროლამო და მისი მეუღლე – დედილო ჯუზეპინა, ერთი ვაჟიშვილი ჯოვანინო და ოჯახის სხვა ბინადრები: სიამის კატა – სემირამიდა, ძაღლი – ცეზარ ავგუსტი, კოჭლი დედოფალი ქათამი, იადონი – ჯუზეპე ვერდი. ყველა ისინი ამ მთის ძირში ცხოვრობენ თავიანთი მშვიდი და აუმღვრეველი ცხოვრებით. ერთიც გამოგვრჩა, რომელიც ყველას დასანახად ნამდვილად არ ჩანს, მაგრამ სწორედ ის არის ამ კეთილი ზღაპრის მთავარი მამოძრავებელი – ვარდისფერი რწყილი პულჩეროზა, რომელიც ოსტატი ჯეროლამოს ყურში შემძვრალი ჯერ ოსტატს არ აძლევს მოსვენებას და მუდმივად ახსენებს, რომ სამყარო მოძრაობს. შემდეგ კი, როცა მოხუც ოსტატთან ვერაფერს გააწყობს, უკვე ახალგაზრდა ჯოვანინოს ყურში გადაინაცვლებს და მსუბუქი კბენებით აიძულებს ფიქრის დაწყებას, თვალუწვდენელი ჰორიზონტების მიღმა გახედვას, ფიქრის სწავლას და შემეცნების სურვილს.
“მზე დიდ თხუნელაზე შემომჯდარიყო და დედილო ჯუზეპინას ბოსტანში დასეირნობდა”. სწორედ ერთ ასეთ დილას, ჯოვანინო ახალი ცხოვრების სანახავად წასვლას გადაწყვეტს, თავის თანამგზავრ პულჩეროზასთან ერთად. ჯოვანინოს დიდი გეგმები აქვს, მან უნდა შემოიაროს სამყარო, ცხოვრება ნახოს და გამოცდილება მიიღოს. ის თავის ფიქრებში ხშირად წარმოიდგენს, როგორ შევიდოდა სკოლაში და ბრაზიანი ხისხელა მსახური ძალაუნებურად ზრდილობიანად მიმართავდა: „გამარჯობა, სენიორ მასწავლებელო”. ის კი მოსწავლეებს მოუყვებოდა ათას ძალიან საინტერესო ამბავს. “მოუყვებოდა ერბოსავით ჩვილი გულის პატრონ ასჯარიმაზე და კინოთეატრის მფლობელ – ძია კინოლენტაზე, ქალაქის ცხოვრებასა და მის მოგზაურობაზე.
ჯოვანინო, როგორც ყველა წასული შვილი, ბოლოს ისევ თავის დაკარგულ მთას უბრუნდება, სადაც ხვდება მუხასავით მამას, რომელსაც თოვლივით გრძელი წვერი აქვს და დედილო ჯუზეპინას, მასაც მოხუცებულს და დაღლილს, ათასი ჭირ–ვარამისგან, მაგრამ გაზაფხულივით სახემხიარულს. ავტორი არ ამბობს, რა გზას აირჩევს ჯოვანინო, გახდება თუ არა თავისი პატარა სოფლის სკოლის მასწავლებელი, სადაც მოსწავლეებს მოუყვება თავისი მოგზაურობის ამბავს, როგორ დაეხეტებოდა ქალაქიდან ქალაქში, მაგრამ გვიმხელს ვარდისფერი რწყილის – პულჩეროზას მისიას. მან ღრმა მოხუცებულობამდე იცოცხლა, უძვრებოდა ხალხს ყურში და აიძულებდა ეფიქრათ. უცნაური ალბათ არც ის არის, რომ პულჩეროზა ოჯახს მემკვიდრეობით გადაეცემოდა – ჯერ დიდ ბაბუას, შემდეგ ოსტატს ჯეროლამოს, ახალგაზრდა ჯოვანინოს და შემდეგ კი უკვე ხალხის ფართო მასებს და ალბათ ყველას ჩასძახოდა ყურში სამყარო მოძრაობსო და მცირე დისონანსი შეჰქონდა, მშვიდი და აუმღვრეველი ცხოვრებით მცხოვრები დაკარგული მთის ბინადრებისთვის.
ჩვენ ყველას გვყავს ჩვენი პულჩეროზა, ჩვენი მოუსვენარი მე, რომელიც თავისი შეძახილებით შეგვახსენებს მარადიულ ჭეშმარიტებებს და მოგვიწოდებს, არ შევწყვიტოთ ძიება და დაუოკებელი ინტერესი ახალი გამოცდილების მისაღებად.
