გაკვეთილის მიზანი: გაგება გააზრების სტრატეგიებით ტექსტის წაკითხვა და კითხვის გაწაფულობაში ვარჯიში.
მოსწავლეები შეძლებენ ტექსტის წაკითხვას, მის გააზრებასა და გაწაფულად წაკითხვას.
წინარე ცოდნა: მოსწავლეები კითხულობენ მათი ასაკისა და დონის შესაბამის სასწავლო ტექსტებს, შეუძლიათ მათი გააზრება და გამომუშავებული აქვთ ასეთი ტექსტების გაწაფულად წაკითხვის უნარები.
სასწავლო პერიოდი: მესამე-მეოთხე კლასი, 2 გაკვეთილი (90 წუთი)
გამოსაყენებელი რესურსი: ტექსტი ,,ქუდი — მე, ქუდი — მთვარეს”, ტექსტის ილუსტრაციები, სამუშაო ფურცლები.
გაკვეთილის ქარგა:
- ტექსტის ილუსტრაციაზე საუბარი
- სამოდელო წაკითხვა პაუზებით
- სიტყვებზე დაკვირვება
- დამოუკიდებელი კითხვა — შეკითხვებზე პასუხები
- გაწაფული კითხვის აქტივობა
- გაკვეთილის შეჯამება
აქტივობა 1. ტექსტის ილუსტრაციაზე საუბარი
აქტივობის მიზანი: მოსწავლეების დაინტერესება და მოტივაციის აღძვრა, საჭირო ლექსიკის წინასწარ დამუშავება.
აქტივობის საჭიროების დასაბუთება: ტექსტის წაკითხვამდე მოსწავლეებშ ინტერესის გამოწვევა და წასაკითხი ტექსტის ზოგიერთი ლექსიკური ერთეულის გაცნობა ბავშვებს დაეხმარებათ ტექსტის აღქმაში.
მასწავლებელი მოსწავლეებს აჩვენებს წასაკითხი ტექსტის ,,ქუდი მე, ქუდი — მთვარეს” ერთ-ერთ საკვანძო ილუსტრაციას და ეკითხება, თუ რას ხედავენ მასზე.
ბავშვები ასახელებენ ყველა საგანს: ხე, ქუდი, ბავშვები, ბიჭი, გოგო, ლურჯი ქუდი, ფოთლები…
შემდეგი ინტერაქცია შესაძლოა წარიმართოს შემდეგნაირად:
— რას აკეთებენ ბავშვები?
— ხეს უყურებენ?
— რატომ უყურებენ ხეს?
— იმიტომ, რომ ხეზე ქუდია.
— როგორ ფიქრობთ, ვისი ქუდია ხეზე?
— პირველი ბავშვის… მეორე ბავშვის?
— როგორ ხასიათზე არიან ბავშვები? უხარიათ? არ უხარიათ?
— როგორ ფიქრობთ, რა მოხდება ამ ტექსტში? რაზე იქნება ეს ამბავი?
აქტივობა 2. სამოდელო წაკითხვა პაუზებით
აქტივობის მიზანი: ტექსტის გაწაფულად წაკითხვის მოდელირება და მის გააზრებაში დახმარება
აქტივობის საჭიროების დასაბუთება: მასწავლებლის სამოდელო წაკითხვა მოსწავლეებს საშუალებას აძლევს დააკვირდნენ წაკითხვის საუკეთესო მაგალითს. აგრეთვე, მასწავლებელი ეხმარება ტექსტის სათანადოდ გააზრებაში.
მასწავლებელი პაუზებით კითხულობს ტექსტს ხმამაღლა, ზომიერი სიჩქარით, სწორად და ინტონაციით. პაუზების დროს განმარტავს და აზუსტებს ზოგიერთ სიტყვას, სვამს შეკითხვებს ტექსტის გაგების მიზნით და ეხმარება მოსწავლეებს პასუხების გაცემისას.
ტექსტის წაკითხვისას პაუზების შერჩევა დამოკიდებული იქნება მოსწავლეთა საჭიროებებზე.
აქტივობა 3. სიტყვებზე დაკვირვება
აქტივობის მიზანი: სიტყვის მნიშვნელობებზე დაკვირვება და მათი დამახსოვრება
აქტივობის საჭიროების დასაბუთება: სიტყვების მნიშვნელობების ცოდნა მათზე ვარჯიში აუცილებელია, როგორც ტექსტის გააზრებისთვის, ასევე გაწაფული წაკითვისთვისაც.
მასწავლებელი ტექსტში შეარჩევს რამდენიმე სიტყვას, რომელთა გამოყენებითაც ასრულებენ სხვადასხვა სავარჯიშოს. პირველ რიგში დააზუსტებენ ამ სიტყვების მნიშვნელობას, შემდეგ კი შეასრულებენ სავარჯიშოს.
შერჩეული სიტყვები:
გასართობი
ლოლიპოპი
მომტაცა
ასწლოვანი
საჭმლის
გამამხიარულა
ტექსტიდან შერჩეული ამ სიტყვების ასოების მიხედვით ბავშვები შეადგენენ სხვა სიტყვებს. მაგალითად, გასართობი (თარო), ლოლიპოპი (ლილო), მომტაცა (ცოტა), ასწლოვანი (საწოლი), საჭმლის (სამი), გამამხიარულა (მხარი)…
შესაძლოა, მოსწავლეები დაიყონ ჯგუფებად და ორ-ორი სიტყვა დაურიგოს მასწავლებელმა თითოეულ ჯგუფს…
აქტივობა 4. დამოუკიდებელი კითხვა — შეკითხვებზე პასუხები
აქტივობის მიზანი: ტექსტის გააზრება
აქტივობის საჭიროების დასაბუთება: ტექსტის გააზრება ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი მიზანი, თუმცა ეს მნიშვნელოვნად ეხმარება კითხვის გაწაფვაშიც.
მასწავლებელი მოსწავლეებს ურიგებს სამუშაო ფურცლებს — ტექსტს შეკითხვებით (იხ. დანართი) და აძლევს სათანადო დროს დამოუკიდებელი კითხვისა და შეკითხვებზე პასუხებისთვის. შესაძლოა, ეს აქტივობა წარიმართოს წყვილებშიც.
აქტივობა 5. გაწაფული კითხვის აქტივობა
აქტივობის მიზანი: გაწაფუილ კითხვის უნარის განვითარება
აქტივობის საჭიროების დასაბუთება: გაწაფული მკითხველები უფრო ადვილად ახერხებენ ტექსტის გაგება-გააზრებას.
მასწავლებელი გაწაფული კითხვის უნარში გავარჯიშების მიზნით მოსწავლეებს აყენებს რიგში (თუ კლასში ბევრი მოსწავლეა, მაშინ ორი რიგიც შეიძლება.) და წარმართავს კითხვის პროცესს ე. წ. კითხვის მატარებლის მეთოდით. (შესაძლოა, მასწავლებელმა მოსწავლეთა გარკვეული ჯგუფისთვის გამოიყენოთ ტექსტის ადაპტირებული ვარიანტი. იხ. დანართი)
მოსწავლეები დგებიან რიგში და ხელში უჭირავთ ტექსტი. მასწავლებლის ნიშანზე (ტაში, ზანზალაკის ხმა…) პირველი მოსწავლე იწყებს ხმამაღლა კითხვას. ამ დროს სხვები ჩუმად კითხულობენ, თვალის გაყოლებით. შემდეგ ნიშანზე პირველი მოსწავლე წყვეტს კითხვას და გადაინაცვლებს რიგის ბოლოში, ხოლო კითხვას აგრძელებს მეორე მოსწავლე.
აქტივობა 6. გაკვეთილის შეჯამება
აქტივობის მიზანი: მოსწავლეებისთვის უკუკავშირის მიცემა და გაკვეთილის შეჯამება, საშინაო დავალების მიცემა
აქტივობის საჭიროების დასაბუთება: გაკვეთილის დასრულებისას სასარგებლოა კიდევ ერთხელ გახსენება, თუ რა და როგორ გააკეთეს მოსწავლეებმა და ამისთვის სათანადო უკუკავშირის მიცემა.
მასწავლებელი აჯამებს გაკვეთილს, გაიხსენებს ნაბიჯ-ნაბიჯ გაკვეთილის თითოეულ აქტივობას და აძლევს სატანადო უკუკავშირს მოსწავლეებს.
საშინაო დავალებად შიძლება ეთხოვოთ ტექსტის ხმამაღლა წაკითხვაში გავარჯიშება, რათა უფრო სწრაფად, უშეცდომოდ და სატანადო ინტონაციით მოახერხონ წაკითხვა.
დანართი: ტექსტი (შექმნილია USAID საბაზისოგანათლების პროგრამის ფარგლებში)
ქუდი — მე, ქუდი — მთვარეს
დანართი: ადაპტირებული ტექსტი დიფერენცირებული სწავლებისთვის
ქუდი — მე, ქუდი — მთვარეს
დანართი: სამუშაო ფურცელი ტექსტის გააზრებისთვის
დანართი
შეფასების ფურცელი