ზოგადი განათლების შესახებ საქართველოს კანონით, სკოლის ცხოვრებაში მშობლების როლი მხოლოდ საკუთარი შვილების აკადემიური წინსვლის მხარდაჭერით არ შემოიფარგლება. მშობლები სკოლის ყოველდღიური საქმიანობის მნიშვნელოვან ნაწილს წარმოადგენენ და მათი აქტიური ჩართულობით, მასწავლებლებთან და სკოლის ადმინისტრაციასთან თანამშრომლობით, შესაძლებელია ისეთი სასწავლო გარემოს შექმნა, რომელიც ხელს უწყობს ყველა ბავშვის განვითარებასა და კეთილდღეობას.
მშობლების მონაწილეობა უზრუნველყოფს სკოლის საქმიანობის გამჭვირვალობას და ისეთი გადაწყვეტილებების მიღებას, რომლებიც მოსწავლეთა საუკეთესო ინტერესებიდან გამომდინარეობს. სამეურვეო საბჭოს წევრობა მშობელს საშუალებას აძლევს, უშუალო მონაწილეობა მიიღოს სკოლის მართვაში – ამ ურთიერთობას კანონი არეგულირებს (ზოგადი განათლების შესახებ კანონი. მუხლი 12. იხ. ბმული https://mes.gov.ge/uploads/Licenzireba/kanoni%20zogadi%20ganatlebis%20shesaxeb.pdf)
კანონში აღწერილი ოფიციალური უფლებებისა და მოვალეობების გარდა, მშობლის მონაწილეობა სამეურვეო საბჭოში აუმჯობესებს ურთიერთობას მასწავლებლებთან და სკოლის ადმინისტრაციასთან. საბჭოს კრებებში მონაწილეობით მშობლები უფრო ახლოს იცნობენ სკოლის საჭიროებებსა და გამოწვევებს; ასევე, უკეთ აფასებენ, თუ რა სახის მხარდაჭერას საჭიროებს სასწავლო პროცესი. მეორე მხრივ კი, სამეურვეო საბჭოს წევრ მშობლებს მუდმივი მჭიდრო კომუნიკაცია აქვთ შესაბამისი საფეხურის მშობლებთან, რაც სკოლის მნიშვნელოვანი გადაწყვეტილებების მიღებისას, მათი ინტერესების გათვალისწინებას უზრუნველყოფს. ეს ეხმარება სკოლას და მასწავლებლებს, უფრო ეფექტურად და მიზანმიმართულად განახორციელონ თავიანთი საქმიანობა, რაც, საბოლოო ჯამში, დადებით გავლენას ახდენს მოსწავლეთა აკადემიურ მიღწევებზე და საერთო კეთილდღეობაზე.
იმისათვის, რომ სამეურვეო საბჭოს საქმიანობა მხოლოდ ფორმალური არ იყოს და რეალურად მოახდინოს ცვლილებები სკოლაში, მნიშვნელოვანია რამდენიმე ძირითადი პრინციპის დაცვა:
- აქტიური ჩართულობა: სამეურვეო საბჭოს წევრებმა მონაწილეობა უნდა მიიღონ ყველა შეხვედრაში და აქტიურად ჩაერთონ განხილვებში. მათი წვლილი და იდეები მნიშვნელოვანია სკოლის განვითარებისთვის.
- კომუნიკაცია: კარგ კომუნიკაციას გადამწყვეტი როლი აქვს. წევრებმა უნდა შეძლონ მკაფიოდ და ეფექტურად გააცნონ თავიანთი მოსაზრებები და შემოიტანონ საკითხები, რომლებიც მნიშვნელოვანია როგორც მათთვის, ასევე სხვა მშობლებისა და მასწავლებლებისთვის.
- პასუხისმგებლობა: სამეურვეო საბჭოს წევრები პასუხისმგებელნი არიან არა მხოლოდ საკუთარი შვილების, არამედ ყველა მოსწავლის კეთილდღეობისთვის. მათი გადაწყვეტილებები უნდა ეფუძნებოდეს სკოლის ყველა მოსწავლის ინტერესს.
- ინფორმირებულობა: სამეურვეო საბჭოს წევრები უნდა ეცადონ, მუდმივად იყვნენ ინფორმირებულნი სკოლის აქტივობების, საქართველოს განათლების სისტემის გარშემო განხორციელებული ცვლილებებისა და მსოფლიოს მასშტაბით განათლების ტრენდების შესახებ. ასევე, მათი მოვალეობაა სკოლაში მიმდინარე პროცესებთან დაკავშირებით სხვა მშობლების ინფორმირება.
საერთაშორისო კვლევები აჩვენებს, რომ სკოლები, სადაც მშობლები აქტიურად მონაწილეობენ სამეურვეო საბჭოებში, უფრო მაღალი ხარისხის განათლებას სთავაზობენ. ეს სკოლები გამოირჩევიან უკეთესი აკადემიური შედეგებით და უფრო პოზიტიური სასწავლო გარემოთი. მშობლების მონაწილეობა უზრუნველყოფს სკოლის საქმიანობის გამჭვირვალობას და ანგარიშვალდებულებასაც. მშობლები აკონტროლებენ სკოლის ბიუჯეტს, ნორმებსა და წესებს, რაც სკოლის ადმინისტრაციას აძლევს სტიმულს, პასუხისმგებლიანი და გამჭვირვალე იყოს.
იმისათვის, რომ სამეურვეო საბჭომ ეფექტურად იმუშაოს, უნდა გავითვალისწინოთ შემდეგი:
- მრავალფეროვანი შემადგენლობა: სასურველია, სამეურვეო საბჭოს წევრი მშობლები ეკუთვნოდნენ მრავალფეროვან ჯგუფს, იქნება ეს სხვადასხვა სოციალური ფენა, ეთნიკური თუ რელიგიური კუთვნილება, ან სპეციალური საგანმანათლებლო საჭიროების მქონე მოსწავლეთა მშობლების წარმომადგენლობა. ეს უზრუნველყოფს საბჭოს სხდომებისას სხვადასხვა თვალსაზრისის გათვალისწინებას.
- კარგი მმართველობის სტრუქტურა: საბჭოს უნდა ჰყავდეს ძლიერი და კომპეტენტური თავმჯდომარე, რომელიც კარგად წარმართავს სხდომებს და უზრუნველყოფს პროდუქტიულ მუშაობას. საბჭოს წევრებმა უნდა იცოდნენ თავიანთი როლები და პასუხისმგებლობები. სასურველია, თითოეულ წევრს განსაზღვრული ამოცანები ჰქონდეს.
- გამჭვირვალობა: საბჭოს მუშაობა გამჭვირვალე უნდა იყოს. ყველა გადაწყვეტილება და სხდომის პროტოკოლი სხვა მშობლებისა და საზოგადოებისთვის უნდა იყოს ხელმისაწვდომი.
- სტრატეგიული დაგეგმვა და შეფასება: საბჭომ უნდა განსაზღვროს სკოლის გრძელვადიანი მიზნები და სტრატეგიული გეგმები მათი მიღწევისთვის. საკუთარი აქტივობებისა და შედეგების პერიოდულად შეფასება კი მომავალი დაგეგმარების შესაძლებლობას იძლევა. რაც მთავარია, სკოლის განვითარებისა და მოსწავლეთა საჭიროებებზე მორგებული გარემოს შექმნისთვის თითოეული ადამიანის სურვილი და აქტიურობა აუცილებელი წინაპირობაა.
სტატია ეფუძნება დისტანციური სასწავლო კურსის ”მშობლები სამეურვეო საბჭოში” შინაარსს, რომლის ავტორია კემბრიჯის უნივერსიტეტის მკვლევარი თათია ჯონსონი.
თვითმართადი სრული კურსი უფასოა და მისი გავლა ნებისმიერ მსურველს შეუძლია. კურსი იხილეთ ბმულზე https://mshobeltaskola.ge/course/course/4/
