ადგილობრივი ისტორიის კვლევაზე ორიენტირებული პროექტები – მოსწავლეთა თვითრეალიზაციის საუკეთესო საშუალება

XXI საუკუნე სწრაფად ცვლადი  პედაგოგიური ტექნოლოგიების ეპოქაა.  ამ ტექნოლოგიებიდან გამოირჩევა  პროექტების მეთოდი. ის არ არის ახალი პედაგოგიურ პრაქტიკაში, მაგრამ თანამედროვე   ეტაპზე მას მიიჩნევენ    ყველაზე ეფექტურ მეთოდად, რომელსაც შეუძლია მოსწავლის უნარების მაქსიმალური გათვალისწინება და შესასწავალ მასალასთან  ადაპტაცია.   ის საშუალებას აძლევს მოსწავლეს, დამოუკიდებლად ააგოს თავისი ცოდნა, შეივსოს ინფორმაციის დეფიციტი, გამოთქვას ჰიპოთეზები, დაადგინოს  მიზეზ-შედეგობრივი კავშირები, შექმნას საკუთარი შემოქმედებითი პროდუქტი და მიიღოს მისგან მაქსიმალური სარგებელი.

ისტორიის სწავლებისას პროექტების გამოყენება ხელს უწყობს მოსწავლეების თვითრეალიზაციას, მოტივაციის ამაღლებას, ავითარებს  კრიტიკული აზროვნებისა და დაკვირვების უნარებს,  ამდიდრებს საგნობრივი ლექსიკას, აფართოებს მოსწავლის თვალსაწიერს და  ამაღლებს   თვითშეფასებას. მოსწავლისთვის  პროექტებიდან მიღებული ცონდა და გამოცდილება მომალი პრაქტიკული საქმიანობის რეალური საფძველია.  ამიტომ, სასურველია, აქტიურად გამოვიყენოთ სასწავლო პრაქტიკაში და გავხადოთ ჩვენი კურიკულუმების აქტიური კომპონენტი.

ისტორიის სწავლებისას სხვადასხვა ტიპის სასწავლო პროექტები  გამოიყენება, რომელთაგან თითოეული კონკრეტულ საგანმანათლებლო მიზნებსა და ამოცანებზეა მორგებული. ესენია:

• კვლევითი პროექტები (თემატური, საარქივო და ადგილობრივი ისტორიის კვლევა);
• კულტურული პროექტები;
• ბიოგრაფიული;
• როლური თამაშები /თეატრალიზებული;
• თანამედროვე ტექნოლოგიების გამოყენებაზე ორიენტირებული პროექტები;
• თანამედროვე პრობლემების ისტორიული ანალიზი;
• ინტეგრირებული;
• სამუზეუმო პროექტები;
• და სხვ.

ასეთ პროექტებზე დაყრდნობით მოსწავლეებს მოსწავლეები  სწავლობენ    ისტორიულ  ფაქტებს, ავითარებენ  კვლევით, ანალიტიკურ, კრეატიულ, კომუნიკაციურ უნარებს და  ძალზედ ფასეულია ღირებულებითი განათლებით კუთხითაც.

აღნიშნული პროექტებიდან ისტორიის გაკვეთილებზე ეფექტიანობის თვალსაზრისით გამორჩეულია  კვლევითი პროექტები. მასში მოიაზრება:

• თემატური  კვლევა – როგორიცაა კონკრეტული ისტორიული პერიოდის, მოვლენების, პიროვნებების ან კულტურის დეტალური კვლევა;
• საარქივო მასალების კვლევა – ისტორიული დოკუმენტების, ფოტოებისა და არტეფაქტების შესწავლა;
• და ადგილობრივი ისტორიის კვლევა, რომელიც თავისი ხასიათით საინფორმაციო პროექტის ტიპია და   მიზნად ისახავს ადგილობრივი, კონკრეტული ისტორიული მოვლენების და ობიექტების გამოკვლევას და მათი მნიშვნელობის გაგებას.

გთავაზობთ   კვლევითი პროექტის ნიმუშს  ისტორიის საგნობრივი კურსიდან, რომელიც ორიენტირებულია   ადგილობრივი ისტორიის კვლევაზე და  ხელს უწყობს  მოსწავლეების ფართოდ ინფორმირებას კონკრეტულ საკითხე და მათ შორის  ცნობადობის გაზრდას, ორიეტნირებულია ღირებულებით განათლებაზე და სამოქალაქო კომპეტენციების გაზრდაზე. 

კლასი – IX

თემა: ახალი დრო (საქართველო და მსოფლიო XVII-XIX საუკუნეებში)

საკითხი –  რუსული კოლონიური პოლიტიკა საქართველოში

პროექტის დასახელება: გერმანული დასახლებები საქართველოში

პროექტის ტიპი – ადგილობრივი ისტორიის კვლევა

პროექტის მიზანი:  საქართველოს  ტერიტორიაზე გერმანული დასახლებების ისტორიის გამოკვლევა; მათი კულტურის და ტრადიციების გაანალიზება; მათი გავლენის გაცნობიერება და გააზრება საქართველოს სოციალურ-ეკონომიკურ და კულტურულ განვითარებაზე.

მუშავდება ძირითადი სამიზნები ცნებები:  წყარო / ინტერპრეტაცია (ისტ.საბ.1,2,5,6); დრო

(ისტ.საბ. 3,7,8); სივრცე  (ისტ.საბ. 3, 9, 10); საზოგადოება  (ისტ.საბ.7,8,10,11,12);  ძალაუფლება

(7,8, 10,11,12); ისტორიული მოვლენა / პროცესი (ისტ.საბ.4,5,6,8,9).

პროექტის სტრუქტურა და მიმდინარეობა:

I ეტაპის ამოცანა – კვლევა:

ამ მიზნით:

ა) შეისწავლეთ გერმანული დასახლებების ისტორიული კონტექსტი და გერმანელების ჩამოსვლის მიზეზები; ყურადღება გაამახვილეთ   რუსეთის კოლონიური პოლიტიკის მიზნებსა და მეთოდებზე საქართველოში XIX საუკუნის დამდეგს;

ბ) გაანალიზეთ კონკრეტულ  რეგიონებთან მიმართებაში (ქვემო ქართლი, თბილისი, ქუთაისი) გერმანული კოლონიზაციის   მნიშვნელობა.

რესურსები:

• ისტორიის სახელმძღვანელო. IX კლასი. მოსწავლის წიგნი. ავტორები: ნატო ახმეტელი, ბესიკ ლორთქიფანიძე, ნათია ფირცხალავა. თბილისი. გამომცემლობა „დიოგენე“, 2020. &23 , გვ.107. 108, 109;
• საინფორმაციო ბარათების (ბარათი 1,2,3,4,5,6)

• მუშაობა რუკებზე – „წლები და ადგილები“  –  რუკების ანალიზი 

1. • რა პერიოდში  გაჩდნენ  საქართველოში  გერმანული დასახლებები;
   • რომელი იყო უმთავრესი რეგიონები: ქუთაისი, შიდა ქართლი, კახეთი და სხვ.
   • რეგიონების განვითარების პერსპექტივებზე  მსჯელობა.

• მიღებული ცოდნისა და რუკების გამოყენებით საქართველოში გერმანული დასახლებების ისტორიული კონტექსტისა  და მათი ჩამოსვლის მიზეზებისა და პერსპექტივების  გაანალიზება და წერილობითი დასკვნის მომზადება.

II ეტაპის ამოცანა – კულტურული ანალიზი:

ამ მიზნით:

ა) აღწერეთ გერმანული კოლონისტების კულტურა, ტრადიციები და სოციალური სტრუქტურა.

ბ) შეაფასეთ, რა   გავლენა მოახდინეს  ადგილობრივ კულტურაზე.

რესურსები:

ქართულ-გერმანული ურთიერთობები 1918-1921 წლებში

პირველი გერმანელები საქართველოში

გერმანელი კოლონისტები საქართველოში

გერმანული კოლონიები კავკასიაში

ასურეთი

ასურეთი – გერმანული სოფელი

სამეცნიერო ლიტერატურა: ჰაინრიხი, ვოლფგანგი. გერმანული კოლონისტების ისტორია საქართველოში. თბილისი: მერია, 2005; ივანიშვილი, გიორგი. საქართველოს გერმანული დიასპორის ისტორია. თბილისი: უნივერსიტეტი, 2010; კლიმენტი, თეოდორე. კოლონიზაცია და კულტურული ურთიერთობები. ბათუმი: სამეცნიერო ცენტრი, 2012.

დამატებითი ლიტერატურა:

კომახია მ., გერმანელები საქართელოში. “სოლიდარობა”. თბ., 2007 №5(14).

მანჯგალაძე გ., გერმანელი კოლონისტები ამიერკავკასიაში. „მეცნიერება“, თბ., 1974.

შპრინგჰორნი დ., გერმანელები საქართველოში. თბილისის გოეთეს ინსტიტუტი, 2004.

საქართველოს სტატისტიკის სახელმწიფო დეპარტამენტი, საქართველოს მოსახლეობის 2002 წლის პირველი ეროვნული აღწერის შედეგები.

https://www.nplg.gov.ge/greenstone3/library/collection/period/document/HASH72aa3612a13de46159ba24.6?p.s=TextQuery

III ეტაპის ამოცანა  – ეკონომიკური გავლენა:

ამ მიზნით:  გამოხატეთ, როგორ უწყობდნენ ხელs გერმანული დასახლებები საქართველოს ეკონომიკურ განვითარებას, განსაკუთრებით სოფლის მეურნეობასა და ინდუსტრიაში; კვლევის საფუძველზე გამოიკვლიეთ სავაჭრო ურთიერთობების ჩამოყალიბება ადგილობრივებსა და გერმანელებს შორის.

თბილისში დაკარგული გერმანული სოფლები

https://blueshield.ge/?p=6433&lang=ka

სოფელი ასურეთhttps://tetritskaro.gov.ge/ghirsshesanishnaobebi/423-sofeli-asureti.htmlი საქართველოში მცხოვრები გერმანელების სამეურნეო ყოფა და ტრადიციები

IV ეტაპის ამოცანა  – მიმღებლობა და ტოლერანტობა:

ამ მიზნით: ა) გაანალიზეთ, როგორ გაიზარდა კულტურული ტოლერანტობა გერმანულ და ადგილობრივი მოსახლეობის შორის; ბ) გამოხატეთ, რა როლი ითამაშა გერმანულმა კულტურამ ადგილობრივ საზოგადოებაზე.

რესურსები:

თბილისის გერმანული დასახლებები

V  ეტაპის ამოცანა –  დღევანდელი მდგომარეობა:

ამ მიზნით: შეისწავლეთ, როგორ გამოიხატება გერმანული კულტურის კვალი თანამედროვე საქართველოში;  რა ტიპის საქმიანობას ეწევა დღევანდელი გერმანულ დიასპორა საქართველოში.

რესურსები:

გერმანული არქიტექტურა საქართველოში

საქართველოში მოღვაწე გერმანელი არქიტექტორები და მათი პროექტები

საქართველოში მცხოვრები გერმანელების სამეურნეო ყოფა და ტრადიციები

VI ეტაპი:  შემაჯამებელი დავალების წარმოდგენა: „გერმანული  დასახლებები საქართველოში“   

დავალების პირობა: წარმოიდგინეთ, რომ ჟურნალისტი ხართ. თქვენ უკვე გაეცანით  XIX საუკუნის დასაწყისში  საქართველოში  გერმანული დასახლებების წარმოშობის ისტორიას, კულტურას  და მათ  სოციალურ-ეკონომიკურ  გავლენას  ადგილობრივ მოსახლეობაზე. კვლევის ძირითადი ეტაპების დასკვნის საფუძველზე მოამზადეთ რეპორტაჟი, რომელიც  შეიცავს ცხრილებს, დიაგრამებს და წყაროების ჩამონათვალს. დასკვნაში წარმოადგინეთ   კვლევის მთავარი საკითხები და მიღებული, შემაჯამებელი, ძირითადი დასკვნები. დასკვნა შეგიძლიათ წარმოადგინოთ წერილობითი ფორმით, ან  პრეზენტაცია PPT – ფორმით, ვიდეო ან დოკუმენტური ფილმის სახით, ან -გამოიყენეთ AI -ტექნოლოგია (AI -ტექნოლოგიის შემთხვევაში გამოიყენეთ ფოტო – ინსტრუქცია  https://drive.google.com/file/d/1fLlN94A73NUYrZ9pVJvkbJzcO8M3nWPe/view

საბოლოო პროდუქტის მომზადებისთვის, პროექტის რესურსებთან ერთად, გამოიყენეთ სხვა წყაროებიც:

• ფილმები და დოკუმენტური სერიალები: “საქართველოს გერმანელები” (2020) – დოკუმენტური ფილმი, რომელიც ასახავს გერმანული დასახლებების ისტორიას

https://www.youtube.com/watch?v=DcvIbhAw45c

VII ეტაპი –   პროექტის ვადები:

საერთო ვადა: 1 თვე

VIII ეტაპი –  პროექტის შეფასება / კრიტერიუმები:

• კვლევის სიღრმე (რამდენად ფართო და დეტალური იყო კვლევა);
• კრეატიულობა  (მათ შორის ინოვაციური მიდგომების გამოყენებაც);
• ანალიზი;
• პრეზენტაციის სანდოობა (ვიზუალური და წერილობითი სახის მასალის ხარისხი).

შესრულებული დავალების ნიმუშები: ა)  PPT – პრეზენტაციის ნიმუშები 

ბ) ნაწყვეტი ვიდეო-რეპორტაჟიდან „გერმანული დასახლებები საქართველოში“

https://drive.google.com/file/d/1ZtF5C5ImQ2pWsWa1L363wChBFPvl0p3L/view

შეფასების რუბრიკა

დასასრული – პროექტის შეჯამება/რეფლექსია.

ისტორიის სწავლებისას პროექტების გამოყენება ხელს უწყობს მოსწავლეების თვითრეალიზაციას, მოტივაციის ამაღლებას, ავითარებს  კრიტიკული აზროვნებისა და დაკვირვების უნარებს,  ამდიდრებს საგნობრივი ლექსიკას, აფართოებს მოსწავლის თვალსაწიერს და  ამაღლებს   თვითშეფასებას. მოსწავლისთვის  პროექტებიდან მიღებული ცონდა და გამოცდილება მოსწავლეთა თვითრეალიზაციის, მათი მომალი პრაქტიკული საქმიანობის რეალური საფძველია,  ამიტომ, სასურველია, აქტიურად გამოვიყენოთ სასწავლო პრაქტიკაში და გავხადოთ ჩვენი კურიკულუმების აქტიური ნაწილი.