ბავშვები ცნობისმოყვარეები არიან, თავში ათასგვარი კითხვა უჩნდებათ. თუმცა ყოველთვის არ უადვილდებათ ამ შეკითხვების მკაფიოდ და გამართულად ჩამოყალიბება. ხშირად მოსწავლეებმა კარგად იციან ტექსტის შინაარსი, შეუძლიათ უპასუხონ მის შესახებ ექსპლიციტური თუ იმპლიციტური შინაარსის შეკითხვებს მაგრამ როდესაც საქმე ამ ტექსტთან დაკავშირებული შეკითხვების თავად დასმაზე მიდგება, შეფერხდებიან ან დაიბნევიან ხოლმე. ზოგჯერ შეკითხვის ფორმულირება უჭირთ, ზოგჯერ კი – შეკითხვის დასამიზნებელი საკითხის განსაზღვრა. ეს პრობლემა განსაკუთრებით თავს იჩენს ხოლმე დაწყებით კლასებში, როდესაც მოსწავლეებს ჯერ სათანადოდ არ აქვთ ჩამოყალიბებული ზეპირმეტყველების უნარი და მდიდარი ლექსიკური მარაგი.
ამ პრობლემასთან საბრძოლველად ჩემს მიერ გადადგმული პირველი ნაბიჯი იყო მათთვის კითხვითი სიტყვების სწავლება. ესენია: რა? სად? როდის? როგორ? რატომ? რათქმაუნდა შემდეგი ნაბიჯი იქნებოდა კითხვითი სიტყვების გამოყენებით უკვე შეკითხვების მოფიქრება კონკრეტული ტექსტის ან პერსონაჟის შესახებ. იმისათვის რომ ეს პროცესი მხიარული და საინტერესო გამოსულიყო მოვიფიქრე აქტივობა – თამაში, რომელიც ჩემს მოსწავლეებს( IVკლასი) ძალიან მოეწონათ და მსურს თქვენც გაგიზიაროთ.
თამაშს დავარქვი: „ მე ვსვამ შეკითხვას“. ამით მოსწავლეებში ყურადღება გავამახვილე „მე-ზე“, რათა მათი თავდაჯერებულობა, თვითშეფასება და მოტივაცია ამემაღლებინა. თამაშისთვის სახლის პირობებში ძალიან მარტივად, ფლომასტერების და ფერადი ფურცლების დახმარებით შევქმენი ბარათები. ბარათების ზურგი იყო ერთნაირი( მაგ. მწვანე / წითელი), ხოლო მეორე მხარეს დავაწერე კითხვითი სიტყვები: რა? სად? როდის? როგორ? რატომ?…
თამაშის დაწყებამდე ერთად ვსხდებოდით წრეზე. შუაში ვდებდით ჩემ მიერ წინასწარ შექმნილ რესურსს ე.წ. „ მზე-საათს“. „მზე საათის“ სხივებს ეწერა მოსწავლეთა სახელები, ხოლო ცენტრში მას დამაგრებული ჰქონდა „საათის“ მოძრავი ისარი.
მასწავლებელი ისარს დაატირლებს და რომელი მოსწავლის სახელთანაც გაჩერდება, ის მოსწავლე ირჩევს ზურგის მხრიდან მათ წინ გაშლილ ბარათებიდან ერთ-ერთს.
შემდეგ მას აქვს ერთი წუთი, რომ იმ ტექსტიდან მითითებულ კითხვით სიტყვაზე, რომელიც ბარათზე ეწერა მოიფიქროს ერთი შეკითხვა. შეგვიძლია თავიდან დრო საერთოდ არ დავუნიშნოთ. ვაცალოთ ბავშვს ფიქრი, სანამ გაიწაფება ამ პროცესში. „ მზე -საათის“ ნაცვლად შეგვიძლია ბოთლის გამოყენებაც. დავდებთ ბოთლს ბარათების შუაში და დავატრილებთ ისრის ფუნქციის შესასრულებლად.
თამაშს ვასრულებდით კლასშიც და ღია სივრცეშიც. მინდა გითხრათ რომ ჩემს მოსწავლეებთან ამ მარტივმა თამაშმა ძალიან გაამართლა. ისინი ყველა ჯერზე მოუთმენლად ელოდებოდნენ როდის გაჩერდებოდა ისარი მათ სახელთან და ბარათის არჩევის უფლება მიეცემოდათ.
გარკვეული პერიოდის შედეგ თამაში კიდევ განვავითარეთ:
- ახლა უკვე ისინი მოფიქრებულ კითხვას უსვამდნენ ერთმანეთს/ მასწავლებელს.
- მას შემდეგ რაც ბავშვები გაიწაფნენ ერთი ტექსტის ფარგლებში შეკითხხვების მოფიქრებაში, თამაში გავართულე და მას სადიაგნოსტიკოდაც/რამდენიმე ტექსტის შესაჯამებლადაც ვიყენებდი. ამისათვის ბარათებზე დავაწერე არა მხოლოდ კითხვით სიტყვები, არამედ წაკითხული ტექსტის სათაურებიც. როდესაც მოსწავლე ბარათს აიღებდა, მას მოუწევდა ჯერ გაიხსენებინა ტექსტი, რომელიც შეხვდა, მისი დეტალები (პერსონაჟები, გარემოებები, იდეა…), შემდეგ კი ბარათზე დატანილი კითხვითი სიტყვის გამოყენებით მოეფიქრებინა შეკითხვა ამ ტექსტთან დაკავშირებით. ეს მასწავლებელს დაეხმარება დაინახოს, რამდენად სიღრმისეულად გაიაზრეს ბავშვებმა ესა თუ ის ტექსტი.
