„საქართველო სამოცდაათი წელი იყო ნაწილი სახელმწიფოსი, სადაც არაფერი ისე უნაკლოდ არ მუშაობდა, როგორც სადამსჯელო მანქანა, რომლის სამსახურში უამრავი ადამიანი იდგა. დღეს ბევრს ვლაპარაკობთ საბჭოთა მემკვიდრეობაზე, რომელიც დამოუკიდებლობის ოცდაათი წლის მანძილზე არ გამქრალა, არ აორთქლებულა, იაფფასიანი პატრიოტიზმით და პოპულიზმით შენიღბული ყოველდღიურად გვახსენებს თავს, რადგან ის „მანქანა“ არამარტო ხვრეტდა და კლავდა, არამედ რყვნიდა კიდეც ადამიანებს, აზროვნების ნაცვლად ქცევის მზა მოდელებს სთავაზობდა, აჩვევდა დიდ
ტყუილთან თანაცხოვრებას, ანდაც, სულაც, ამ ტყუილის სამსახურს.“ ვკითხულობ არჩილ ქიქოძის სეშანიშნავ წიგნ-ალბომში, რომელიც მწერალთა სახლში სულ ახლახანსგახსნილი რეპრესირებული მწერლების მუზეუმის ფარგლებში გამოიცა.ისრტორიის მაწავლებელ, მაია ქველაძესთან ერთად, ამ მუზეუმში ვიზიტისას ბევრ ემოციასთან ერთად ჩემს მოსწავლეებთან არჩილ ქიქოძის ეს წიგნიც წავიღე, დავიწყეთ სულმოუთქმელი კითხვა. რეპრესირებულთა მტკივნეულ, მაგრამ მისტიკით სავსე ლაბირინთებში გზების კვევამ, პროექტის იდეა გააჩინა.
ისტორიის მასწავლებელთან ერთად დავგეგმე პროექტი, რომელსაც ყველაზე ახალგაზრდა რეპრესირებული პოეტი ქალის, მარი აბრამიშვილის ლექსის სათაური „ ჩვენ ამ საღამოს წაგვიყვანენ“-დავარქვით. მოსწავლეებმა მოამზადეს პრეზენტაციები, რომლებიც ეპოქის დეტალურ მიმოხილვასთან ერთად, წარმოადგენდნენ ცალკეული მწერლების, პოეტებისა და საზოგადო მოღვაწეების დევნის, დახვრეტისა და გადასახლების დეტალებს.
მოვამზადეთ სტენდი, რომელზეც ფოტო-სურათებთან ერთად, განთავსდა არქივებში მოძიებული დახვრეტის, მწერალთა კავშირიდან გარიცხვის ოქმები, უკანასკნელი წერილები და ა.შ.
წყაროებში „ქექვის“ საინტერესო პროცესმა ერთ ჯადოსნურ ამბამდე მიგვიყვანა. ერთ-ერთ წყაროში, სადაც რეპრესირებულ მწერალ, ლადო ბალიაურზე ვეცნობოდით ინფორმაციას, ამოვიკითხეთ რომ ლადო ბალიაური, წითელი მონსტრის მესვეურთა მისამართით ბოლო, განწირული სულისკვეთებით გახსნილი ცეცხლის, ყაზახეთში გაქცევის, იქ ტრაგიკული სიკვდილის, რეაბილიტაციისა თუ მისი შვილისთვის არგაცემული გადმოსვენების უფლების შემდეგ, მალვით, მაინც მიუბარებიათ იმ მიწას, რომლის თავისუფლებისთვის ბრძოლასაც შეეწირა. საფლავი კი, თურმე, არც მეტი არც ნაკლები სწორედ იმ სოფელში მდებარეობს სადაც ჩვენი სკოლა- შუაფხოში. ჩვენც ავუყევით სკოლის უკან მდებარე მთას, იმ მთას რომლის წვერზეც იახსრის სალოცავია, მთის შუაწელს რომ მივაღწიეთ, სწორედ იქ წავაწყდით ძველ, აბალახებულ, მარტომდგომ საფლავს, მთის მწავნე ბალახიდან ლოდზე ამოკვეთილი წარწერა-ლადო ბალიაური, მოსჩანდა. სანამ აღმოჩენილით გახარების ბურუსიდან გამოვიდოდი, ბავშვებს უკვე დაეწყოთ შიშველი ხელებით, ძვირფასი საფლავის სარევალასგან გასუფთავება. გასუფთავებულ საფლავზე მთის ყვავილები დავალაგეთ, სიმბოლური მემორიალური დაფაც დავამაგრეთ და პირობაც დავდეთ, რომ ყოველთვის ვიზრუნებდით იმ ადამიანის საფლავზე, რომელიც ჩვენი თავისუფლებისთვის ზრუნვას შეეწირა.
ამ პროექტის განხორციელებით, შესაძლებელი გახდა საგანთაშორისი კავშირის დამყარება, მოსწავლეებმა შეძლეს და ერთ საგანში მიღებული ცოდნა და გამოცდილება გამოიყენეს განსხვავებულ სიტუაციასა და შინარსობრივ კონტექსტში.
განივითარეს ისეთი პრიორიტეტული გამჭოლი ღირებულებები როგორიცაა სხვისი უფლებების პატივისცემა, დემოკრატიული პრინციპების აღიარება.
და რაც ყველაზე მნიშვნელოვნად მიმაჩნია, საკუთარი ისტორიისა და ეროვნული ღირებულებების მიმართ გახდნენ ბევრად უფრო ემპათიურები.
მარიამ კვაჭაძე
პროგრამა „ასწავლე საქართველოსთვის“ კონსულტანტ მასწავლებელი
