მეტყველება ვერბალური კომუნიკაციის პროცესია, რომლის მეშვეობითაც მიმდინარეობს ინფორმაციის გაზიარება და აზრთა გაცვლა ადამიანებს შორის. ბავშვი, სწორი მეტყველების ფორმირებამდე გარკვეულ საფეხურებს გადის, თანდათან ეუფლება დედაენის გრამატიკულ სტრუქტურას, ზრდის ლექსიკურ მარაგს და წარმოთქმული წინადადებების სირთულეს.
კარგად განვითარებული მეტყველების უნარის გამომუშავება საკმაოდ შრომატევადი და ხანგრძლივი პროცესია. შეზღუდული ლექსიკური მარაგი წაკითხული ტექსტის გააზრების ძირითადი დამაბრკოლებელი ფაქტორია. ლექსიკური მარაგის გამდიდრება გულისხმობს არა მხოლოდ სიტყვების გარკვეული რაოდენობის მეხსიერებაში შენახვას, არამედ საკითხავი და სალაპარაკო ენობრივი მარაგისთვის ყოველდღიურად ახალი სიტყვების მიმატებას, იმის გაგება-გააზრებას, თუ რას ნიშნავს ესა თუ ის სიტყვა განსხვავებულ კონტექსტში.
ვიზუალური მასალის გამოყენებით სწავლის დაწყება ყველაზე მარტივი და ეფექტური ხერხია. სიუჟეტიანი სურათებით ამბის შედგენის აქტივობა, მოსწავლეს უვითარებს ზეპირი და წერითი მეტყველების, ფანტაზიის უნარებს, ეხმარება ლექსიკური მარაგის გამდიდრებაში.
სიუჟეტიანი სურათების შერჩევისას, მასწავლებელმა აუცილებლად უნდა გაითვალისწინოს, რომ გამოსახულება ბავშვისთვის იყოს გასაგები, აღძრავდეს გარკვეულ ემოციას ან მოგონებას მისი პირადი გამოცდილებიდან და ამავე დროს, სასურველია შეიცავდეს სიახლის ელემენტებსაც.
გთავაზობთ ჩემ მიერ,პირველ კლასში ჩატარებული გაკვეთილის გეგამს.
თემა: სიუჟეტიანი სურათის აღწერა
გაკვეთილის მიზანი – სიუჟეტიან სურათებზე დაყრდნობით ტექსტის შექმნა. ფანტაზიის უნარის განვითარება, ფონოლოგიური უნარების განმტკიცება
| გაკვეთილის თემისა და მიზნის შესაბამისობა ეროვნული სასწავლო გეგმის მოთხოვნებთან :
მოსწავლე: · სწორად რეაგირებს ნაცნობ სამეტყველო სიტუაციაში; · გასაგებად გამოხატავს სათქმელს; · გადმოსცემს ფაქტება; · მკაფიოდ გამოთქვამს ბგერებს / მარცვლებს სიტყვაში; · განარჩევს მსგავსი ჟრერადობის მარცვლებს სიტყვაში; · პაუზით გამოყოფს სიტყვებს ერთმანეთისგან; · წინადადების დასრულებას გამოხატავს პაუზით და სათანადო ინტონაციით. · მიზნის შესაბამისად იყენებს საყრდენებს (მაგ. მიმიშნებებს, ილუსტრაციებს,შეთავაზებულ მარტივ სქემას, ინსტრუქციებს და ა.შ.) · ილუსტრაციაზე დაყრდნობით გამოთქვამს ვარაუდს რაზე /ვისზე შეიძლება იყოს ნაწარმოები; · საჭიროებისამებრ იყენებს საყრდენებს / მინიშნებებს (ილუსტრაციებს, მარტივ გეგმას და სხვა).
|
გაკვეთილის მსვლელობა:
1.მოსწავლეებს გავაცანი თემა, მიზანი და შეფასების რუბრიკა; გავიხსენეთ კლასში ქცევის წესები.
- წინარე ცოდნის გააქტიურება .
ვთხოვე,გაიხსენონ მოთხრობა „ახალი მეგობარი“(ქართული ენის სახელმძღვანელო qar_1-1.pdf – Google Drive )
– ვინ იყვნენ მოთხრობის გმირები? (ლეკვი რიჩი და პატარა კნუტი)
– რატომ გაბრაზდა რიჩი? (კატები არ უყვარდა)
-ვინ შეარიგა რიჩი და პატარა კნუტი? (იამ)
- დავსვი სამოტივაციო შეკითხვა – როგორ ფიქრობთ, შესაძლებელია კატის და თაგვის მეგობრობა?
- გასეირნება გალერეაში –
ვთხოვ მოსწავლეებს დააკვირდნენ დაფაზე გაკრულ სიუჟეტურ სურათებს.
დავსი დამხმარე შეკითხვები:
- რას ვხედავთ პირველ სურათზე?
- როგორ გამოიყურება კატა? როგორ განწყობაზეა?
- მეორე სურათზე რას აკეთებს კატა?
- როგორ ფიქრობთ, რატომ მოიქცა ასე?
- რას ვხედავთ მესამე სურათზე, ვინ იჭყიტება სოროდან?
- რა გააკეთა კატამ?
- შემდეგ როგორ მოიქცა?
- რატომ მიიპატიჟა კატამ თაგვი სუფრასთან?
5.იმისთვის, რომ შეძლებოდათ ნაფიქრისა და დაწერილის დაკავშირება ტექსტის ძირითადი მახასიათებლების გააზრება, გამოვიყენე აქტივობა მასწავლებელი კალამი.
განვუმარტე ბავშვებს, რომ დღეს ჩვენ ვიქნებით მწერლები და სურათების მიხედვით მოვიგონებთ ამბავს. თქვენ მოიფიქრებთ წინადადებებს, რომ შევადგინოთ მოთხრობა და მე ვიქნები კალამი… რასაც მიკარნახებთ, დავწერ.
მოვიფიქრეთ სათაური, პირველი წინადადება, დავაზუსტეთ პირველი წინადადების პირველი ასო რომელია, საიდან ვიწყებ წერას და ა. შ.
ფლიფჩარტზე დავწერე მათ მიერ ნაკარნახევი წინადადებები. შეიქმნა მარტივი ტექსტი.
- გამოვიყენე გამომეტყველებითი და ერთობლივი კითხვის მეთოდები- მოსწავლეების მიერ შექმნილი ტექსტი ჯერ მე წავიკითხე გამომეტყველებით, შემდეგ მოსწავლეებთან ერთად განვაგრძე კითხვა.
- შეჯამების ეტაპზე ვთხოვე გამოეთქვათ აზრი- როგორი გამოვიდა ჩვენი შექმნილი ამბავი?
რა მოეწონათ? რა არ მოეწონათ?
მოსწავლეებმა შეავსეს გასასვლელი ბარათები
შეფასება :
|
შეფასების კრიტერიუმები
|
წარმატებით ასრულებს |
მცირე ხარვეზებით ასრულებს |
უშვებს შეცდომებს |
| საუბრობს მკაფიოდ და გასაგებად ”პარაზიტი” ჩანართების გარეშე | |||
| იყენებს ადეკვატურ ენობრივ ლექსიკას,
თხრობისას იცავს ლოგიკურ თანმიმდევრობას. |
|||
| ავლენს ფანტაზიის უნარს
|
გაკვეთილის ბოლოს მოსწავლეებმა შეძლეს:
- სიუჟეტიან სურათებზე დაყრდნობით წინადადებების ჩამოყალიბება და ამბის შედგენა;
- გამოავლინეს ფანტაზია;
- თანმიმდევრობით გადმოსცეს ამბავი;
- წაიკითხეს ტექსტი.
სიუჟეტური სურათებით ამბის შედგენა ეხმარება მოსწავლეს საკუთარი აზრების, ემოციების,განცდების,გრძნობების გამოხატვაში, უვითარებს ზეპირი და წერითი მეტყველების უნარს,უმდიდრებს ლექსიკურ მარაგს.
გამოყენებული ლიტერატურა:
- ეროვნული სასწავლო გეგმა;
- Usaid G-pride საქართველოს დაწყებითი განათლების პროექტი
- კითხვის და წერის სწავლება დაწყებით საფეხურზე ( I-VI კლასები)
